VNTB – Đại hội Đảng 13: Chiến tuyến đã hiện rõ

VNTB – Đại hội Đảng 13: Chiến tuyến đã hiện rõ

Anh Khoa dịch

 

(VNTB) – Các hot đng vn đng chính tr đang diễn ra quyết liệt khi phe bo th già ci và nhng người có khuynh hướng ci cách tr hơn tranh giành quyn lãnh đo quc gia cng sn

 

DAVID HUTT 9, tháng 1 năm 2021

Vi vic Đi hi toàn quc mi năm năm ca Đng Cng sn cm quyn ti Vit Nam s bt đu vào ngày 25 tháng 1, các nhà quan sát và phân tích thc s do d không mun đưa ra nhng d đoán táo bo v đường li lãnh đo và chính sách trong tương lai ca quc gia đc tài này.

Suốt nhiu tu trước Đi hi Đảng toàn quốc, y ban Trung ương gm 200 thành viên thường tranh lun kín v vic ai s được đề cử vào B Chính tr quyn lc nht gm 19 thành viên và ai s nm gi chức tứ trụ ca quc gia do cng sn điu hành này, mt quyết đnh mà hơn 1.500 đi biu tp trung ti Hà Ni trong mt s kin sau đó để  phê chun theo hình thc.

Hu hết các d báo đu sai kỳ Đi hi cui cùng vào năm 2016, khi Tng bí thư Nguyn Phú Trng đương nhim đã vượt qua đi th khi đó là Th tướng Nguyn Tn Dũng, đ tiếp tc nm gi v trí đy quyn lc này. Năm đó quá trình vn đng chính tr kéo dài cho đến tận trong Đi hi.

Điu đó dường như cũng đúng vi ln này, mi chú ý đang đ dn vào vic ai s thay ông Trng làm Tổng Bí thư cũng như kiêm nhim chc v Ch tch nước mà ông đm nhn khi ông Trn Đi Quang qua đi khi đương nhim vào năm 2018.

Theo quy đnh ca Đng, ông Trng l ra đã phi t chc sau hai nhim kỳ và cũng vì tui cao. Vic ông Trọng ngh hưu d kiến ​​ có th đưa nn chính tr Việt Nam vào mt qu đo mi tùy thuc vào người đng đu là ai.

Các chuyên gia d đoán mt cuc chy đua sát sao gia người được ông Trng nâng đỡ, ông Trn Quc Vượng, hin là Trưởng ban bí thư trung ương  và Th tướng Nguyn Xuân Phúc, mt nhà k tr mà uy tín đã tăng mnh vào năm 2020 khi chính ph ca ông đã x lý đi dch Covid-19 mt cách đáng khen ngi.

Mt kch bn có th suy đoán là ông Vượng được coi là không được ưa chung và ông Trng sẽ đưa Đại tướng Ngô Xuân Lch, B trưởng B Quc phòng thay thế. Nhưng có nhng vn đ khác ngoài v trí đng đu phi được quyết đnh.

Ch trong mt s trường hp ti các kỳ Đi hi toàn quc trước đây, mi có ngoi l đ mt quan chc trên 65 tui, tui d kiến ngh hưu ca các y viên B Chính tr, được phép tiếp tc. Ví d, ông Trng đã 68 tui ti Đi hi toàn quc ln trước nhưng ông đã được min tr.

Tuy nhiên, có nhng gi ý sơ b rng ông Trng, là người đng đu y ban Nhân s ca Đi hi, có th đã thúc ép đ đưa ra mt s ngoi l liên quan đến tui trong năm nay.

Hu hết các y viên B Chính tr ni bt và giàu kinh nghim hin nay đu trên 65 tui – đó là ông Vượng (68 tuổi), ông Phúc (67 tuổi), ông Lch (66 tuổi) và Ch tch Quc hi Nguyn Th Kim Ngân (67 tuổi). Các nhà phân tích cho rng vic ép buc tt c cùng ngh hưu có th làm gim đáng k năng lc ca Đng.

Đng thi, đng thái này có th phn ánh s lo s ca ông Trng rng nhóm các nhân vt già dn, bo th và coi trng ý thc h trong Đng hơn đang gim đi nhanh chóng v s lượng, và mt thế h cán b tr hơn thường nghiêng v đường li đi mi trong Đng có th thng thế.

Tht vy, 43% tân bí thư tnh y, nhóm chính trong y ban Trung ương, dưới 50 tui, ông Nguyn Khc Giang, nghiên cu sinh ti Đi hc Victoria Wellington, cho biết trong mt báo.

Ông Giang nhn xét: “H đi din cho mt thế h ln lên trong thi đi ci cách th trường, có xu hướng ít cng nhc hơn v mt tư tưởng và ci m hơn vi các giá tr ph quát so vi nhng người bo th dày dn kinh nghim.

“[Đng Cng sn Vit Nam] có th có nguy cơ đi vào con đường suy tàn v th chế mà Đng Cng sn Liên Xô đã tri qua dưới thi Leonid Brezhnev vào nhng năm 1970, khi đ tui trung bình ca các y viên B Chính tr là trên 70”.

S min tr như vy, nếu được chp thun, cũng s cho phép ông Trng gii hn s trường hp phi ngh hưu khi B Chính tr. Đm bo tính liên tc ca nhân s trong cơ quan này s đm bo tính liên tc trong chính sách ca ông Trng và các chiến dch trong Đng.

Đây là mâu thun chính s din ra không ch ti Đi hi toàn quc năm nay mà còn trong 5 năm cho đến ln đi hi tiếp theo.

Carl Thayer, giáo sư danh d ti Đi hc New South Wales Úc, cho rng hin nay có “mt khi đng và mt khi chính ph, ln lượt do ông Vượng và ông Phúc đng đu”.

Khi nói vy, ông y có ý nói là có s chia r v vic liu Đng hay khi hành pháp nên có quyn lc cao nht v chính sách.

Tt c các quan chc cp cao trong chính ph đu là đảng viên, đng duy nht được hot đng hp pháp ti nước này được cho là quyết đnh các chính sách trong khi chính ph qun lý chính sách.

Với khu hiu là: “Đng lãnh đo, nhà nước quản lý, nhân dân kim tra”.

Nhưng Vit Nam vn tn ti hai h thng phân cp quyn lc: B máy Đng và cơ cu chính quyn hành pháp, được gi là Hi đng B trưởng cho đến đu nhng năm 1990.

Vic xác đnh chính xác cơ quan nào đưa ra các quyết đnh chính tr Vit Nam thường phc tp do các trách nhim chng chéo gia b máy Đng và chính ph.

Trong khi đó, các b trưởng trong nhng năm gn đây đã được t do hơn trong vic đưa ra các quyết đnh đc lp ca mình. V cơ bn, có mt s phân chia rõ ràng v quan đim qun tr gia “cán b đng” và “công chc”.

K t năm 2016, ông Trng đã phát đng mt chiến dch chng tham nhũng ln nhằm ci thin “đo đc” ít được người ta hiu. S lượng đng viên b ct gim và các quy đnh mi được đưa ra đ hướng dn hành đng ca các đng viên. Lòng trung thành vi h tư tưởng và quan đim bo th hơn ca ông Trng v phm cht chính tr đã tr thành điu ti quan trng đi vi s sng còn chính tr ca các cán b.

Đi vi ông Trng, điu này là cn thiết đ to ra các “cán b cp chiến lược”, mt tng lp thanh niên ưu tú trong Đng, nhng người s tiếp ni di sn ca ông.

Nhưng điu tương t cũng xy ra trong chính ph,  các b đã tìm cách đưa vào các thế h công chc tr, thường được giáo dc nước ngoài và có năng lc vi trng tâm chính là qun tr hiu qu.

Theo mt cách nào đó, đây là hai mt ca cùng mt vấn đề. Nhưng chúng đi din cho hai tương lai rt khác nhau cho đt nước này.

Liu li ích ca Đng có tiếp tc chi phi chính sách ca chính ph? Hay li ích ca nn qun tr tt, như ích ca người dân Vit Nam, các đi tác quc tế và khu vc tư nhân đang bùng n, s chi phi chính sách ca Đng?

Mc dù chưa bao gi th hin mt cách công khai như vy, có mt s đng viên do ông Trng lãnh đo lo ngi rng vic theo đui lý tưởng k tr s làm suy yếu kh năng kim soát chính tr và xã hi ca Đng.

Nếu tính chính đáng chính tr ch da trên kh năng x lý hp lý đi vi nn kinh tế và điu hành quc gia mt cách hiu qu, thay vì s tôn trng hoc s hãi v trí bao trùm ca Đng trong xã hi, mt s người lo ngi rng điu đó s làm suy yếu kh năng nm quyn ca Đng.

Mt ví d rõ ràng là các thành tích thc thi pháp quyn ti t ca Vit Nam, cho phép Đng kim soát tòa án nhưng li cn tr s phát trin kinh tế và đu tư nước ngoài – c hai đu cn thiết nếu mun nn kinh tế tiếp tc tăng trưởng vi tc đ nhanh. Vit Nam d kiến ​​s là mt trong s ít các quc gia trên toàn thế gii có mc tăng trưởng kinh tế tích cc vào năm 2020 mc khong 2%.

Ông Börje Ljunggren, cu Đi s Thy Đin ti Vit Nam, đã viết năm ngoái rng Đng-Nhà nước Vit Nam “đã chn mt con đường phi chính thng đ hướng ti mt nn kinh tế th trường, nhưng có th sm phi đi mt vi nhng la chn khó khăn”, ch yếu là thách thc “chn mt hướng đi cởi m hơn Trung Quc.”

Trên thc tế, Đng Cng sn Vit Nam đã chm hơn so vi Trung Quc trong vic kim soát các đại gia trong khu vc tư nhân và thiết lp quyn lc ca Đng trong khu vc này, tạo ra s t do tương đi cho các nhà lãnh đo doanh nghip ca Vit Nam nhưng li hn chế nh hưởng ca h đi vi chính sách ca chính ph.

“Ông Phúc là đim tp hp rõ ràng ca các trùm kinh doanh và nhng người khác nhm hn chế nh hưởng ca Đng đi vi các chính sách kinh tế và xã hi,” ông David Brown, cu quan chc ngoi giao Hoa Kỳ có chuyên môn v Vit Nam, viết vào năm ngoái.

Th tướng Phúc không phi là người theo ch nghĩa t do hay dân ch, nhưng ông y đi din cho phe k tr ca Đng đã giành được tính chính danh vi dân chúng qua vic gii quyết các vn đ liên quan đến sinh kế ca người dân và đc bit là vic x lý đi dch, trong đó Vit Nam đã phn ng vi s ci m và minh bch hiếm có.

Ông Phúc đã là gương mt đi din cho phn ng chng đi dch, trong khi Tng Bí Thư Đng, ông Trng, hiếm khi xut hin trước công chúng trong năm nay, có l là do sc khe ca ông không được tt sau khi b đt qu vào năm ngoái.

“Khi nhim kỳ ca ông Trng sp kết thúc, quyn lc ca ông Trọng đã suy gim cùng vi sc khe ca chính ông. Mt blogger Vit Nam có nh hưởng đã viết vào tháng 10.

Mt khác, ông Phúc là hin thân rõ ràng ca cánh k tr ca Đng Cng sn: Ông đã được cất nhắc lên từ v trí mt quan chc cp tnh nh min Trung Vit Nam đ tr thành Phó Chủ nhiệm thường trực Văn phòng Chính phủ ca Th tướng Dũng vào năm 2006 trước khi lên làm Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ.

Mt khác, ông Trng và người được ông bo tr là ông Vượng, hu như ch thăng tiến thông qua b máy Đng. Qu tht, ông Vượng chưa bao gi gi mt chc v trong chính quyn, ngược li ông Phúc chưa bao gi gi chc v ln trong b máy Đng. Vn chưa ai đoán được ai trong s hai người này s đng đu ti Đi hi sp ti.

Nguồn: Asia Times


 

CATEGORIES
TAGS
Share This

COMMENTS

Wordpress (0)