VNTB – Giả dụ như phải bãi khóa vì dịch bệnh cúm Tàu…

Nguyễn Nam

(VNTB) – “Bãi khóa” là động từ quen thuộc của giới sinh viên, học sinh ở miền Nam trước 1975. Lý do chung nhất cho ‘bãi khóa’ là đòi hỏi về cụ thể một quyền dân chủ nào đó, ví dụ như biểu tình đòi quyền tự trị đại học.

Giờ thì ‘bãi khóa’ tạm hiểu theo nghĩa cần phải từ chối việc đến trường học, vì nhằm tránh tạo thêm nguồn lây lan dịch cúm Tàu có tên Covid-19.

Ở miền Nam trước 1975, học sinh sinh viên thường xuyên tham gia các cuộc ‘bãi khóa’, song trên thực tế việc học hành không hề bị đình trệ, các niên khóa học đường vẫn không gì xáo trộn, ngoại trừ biến cố tháng tư, 1975 đã khiến nhiều thế hệ sinh viên, học sinh phải ‘học đúp’ lại lớp cũ nhưng với sách giáo khoa thì từ miền Bắc xã hội chủ nghĩa mang vào.

Giả dụ như xảy ra tình huống dịch cúm Tàu hoành hành đến mức có tỉnh thành buộc phải đóng cửa toàn bộ trường học, thì khi ấy kịch bản nào về giáo dục sẽ được mang ra ứng phó?

Tình huống một: nếu phải dừng toàn bộ các hoạt động ở trường lớp, đưa đến việc không thể kết thúc niên khóa đúng thời hạn, thì số học sinh ở niên khóa này có thể được ‘học bù’ toàn bộ kiến thức ở niên khóa mới? Tức kịch bản tương tự như ở miền Nam Việt Nam niên khóa 1975/1976.

Trong tình huống một sẽ phát sinh khối lớp một mới. Vậy cơ sở trường lớp bậc tiểu học ở hiện tại khả năng đáp ứng thêm số lượng này là bao nhiêu? Và theo bậc thang ở những năm tiếp theo, sỉ số các khối lớp cũng tăng dần từ việc có lớp một mới đó? Kịch bản này không có tương ứng với niên khóa 1975/1976, vì thời đó rất nhiều gia đình ở đô thị bị bắt buộc đi kinh tế mới. Sự dịch chuyển dân cư đã tạo ra nhiều thế hệ học trò phải đến lớp trễ hơn so độ tuổi.

Ở tình huống kể trên còn dẫn tới việc các học sinh lớp 12 khi đó đã bước vào tuổi thi hành nghĩa vụ quân sự. Như vậy phải chăng gần như toàn bộ nam sinh lớp 12 của niên khóa 2020/2021 đều phải nhập ngũ? Nếu không, thì phải chăng những người lính nghĩa vụ sẽ được tiếp tục tại ngũ thêm thời gian nữa, mặc dù họ đã thực hiện xong thời gian nghĩa vụ quân sự?

Tình huống hai: toàn bộ những địa phương ‘bãi khóa’ vì dịch bệnh sẽ được thực hiện quyền – tạm gọi, là ‘tự chủ học đường’. Các thời gian dành cho nghỉ Tết, nghỉ hè của niên khóa 2020/2021 sẽ có sự thay đổi, với việc dành toàn bộ quỹ thời gian có được để dạy bù cho phần kiến thức theo đúng chương trình chung. Khi ấy các trường đại học cũng được quyền tự chủ, họ có thể tuyển nhận sinh viên từ nhiều khung thời gian khác nhau, không còn chịu sự lệ thuộc vào chính sách ‘Ba chung – Hai chung’ (*) của Bộ Giáo dục và Đào tạo nữa.

Tình huống thứ hai kể trên chỉ thích hợp trong trường hợp dịch cúm Tàu kéo dài chừng đến tháng 5-2020. Với đòi hỏi hàng loạt yêu cầu mang tính ‘tự chủ giáo dục’ đó, hứa hẹn mở ra một hướng đi mới khi cấp Bộ Giáo dục và Đào tạo giờ đây sẽ không còn ôm đồm được nữa trong những công việc vốn đặc thù của từng trường đại học.

+ Chú thích:

(*) ‘Ba chung’ là chung đề thi – chung đợt thi và ngày thi – sử dụng chung kết quả thi. ‘Hai chung’ là kỳ thi trung học phổ thông quốc gia với hai mục đích, vừa lấy kết quả ấy xét tốt nghiệp, đồng thời để xét tuyển sinh vào các trường đại học, cao đẳng. Dù là ‘bao nhiêu chung’, thì vẫn là ‘chung’ phần ra đề thi đều từ Bộ Giáo dục và Đào tạo.