VNTB – “Thần đèn” sẽ “bưng” dinh tỉnh trưởng Đà Lạt đến nơi khác để bảo tồn?”

Ngọc Trúc

(VNTB) – Người đời đã ví vị cựu tổng bí thư vừa qua đời là một thần đèn bậc nhất Việt Nam, khi vị thần đèn này đã dời một phần Ải Nam Quan của xứ Việt sang bên đất Tàu.

Cùng với Nhà nguyện dòng Franciscaines trên đường Hùng Vương, dinh tỉnh trưởng ở Đà Lạt cũng là một trong số những di tích có từ trước. Dinh tỉnh trưởng Đà Lạt được xây dựng từ trước năm 1910 với lối kiến trúc Pháp, 2 tầng lầu, 1 tầng trệt gắn với lịch sử hình thành phát triển của thành phố Đà Lạt, tọa lạc trên một đỉnh đồi cao, người dân hay gọi là đồi dinh ở ngay trung tâm thành phố. Nơi đây với tầm nhìn thoáng, rộng nhìn về đủ các hướng của Đà Lạt.

“Dinh tỉnh trưởng này ngày trước nghe đâu ổng mua rồi ổng ở đó luôn khi làm tỉnh trưởng tỉnh Tuyên Đức. Khu này nổi tiếng có con đường tình yêu đầy lãng mạn. Mình là dân Đà Lạt từ xưa giờ, xung quanh dinh có nhiều cây cối, mát mẻ nè, cảnh quan đẹp đẽ” – ông Dân, một cư dân cố cựu của Đà Lạt bồi hồi.

“Trong này có những vật cổ của Đà Lạt mình nè. Đại khái là trong này có những cái bàn của Trịnh Công Sơn, rồi những cái đàn cổ; bộ nồi đồng – thau đồng của các làng Hà Đông, Đa Thiện, Thái Phiên, Du Sinh; những máy chụp ảnh xưa; những kỷ vật của cái thời của mình chưa sinh ra. Hồi năm 2014, tỉnh giao cho trung tâm văn hóa về đây” – bà Lắm, một nhân viên hiện được giao trông nom dinh tỉnh trưởng, kể.

Dinh tỉnh trưởng Đà Lạt đặc biệt được dư luận chú ý hơn khi tỉnh Lâm Đồng công bố quyết định phê duyệt quy hoạch chi tiết.

“Trước đó, mình có đi Đà Lạt rồi, cũng từng ghé nhà nguyện dòng Franciscaines nhưng chưa nghe tới dinh tỉnh trưởng. Năm 2019, nghe tin có cái vụ quy hoạch, mình với gia đình mới lên Đà Lạt, trước là nghỉ dưỡng, Đà Lạt vốn là thành phố để nghỉ dưỡng mà, không như lối sống ở Sài Gòn; sau là viếng thăm dinh tỉnh trưởng.

Bước chân vào khuôn viên dinh là thấy cây xanh nhiều. Ngắm nhìn mấy đồ vật cổ ở đây, cảm giác thích lắm. Có điều, mình thấy hơi lạ, dinh nằm trong khuôn viên nhiều cây xanh như vậy nhưng gần đó lại có một cái cổng, thiết kế có phần hơi quái, nhìn là thấy mới rồi. Nhìn dinh là thấy dấu ấn lịch sử, của dòng thời gian, chen vô đó là cái cổng mới, nhìn cái cổng đó rất kệch cỡm, không hòa điệu gì hết” – anh An, một du khách đến từ Sài Gòn nhận xét.

“Nếu mà đập thì mình thấy buồn chứ, nó là kỷ niệm, là lịch sử, từ thời trước 1975 tới giờ mà. Tôi là tôi không ủng hộ việc giải tỏa. Nếu lấy vấn đề về Nhà nước như quân sự này nọ thì còn tạm có thể chấp nhận được, chứ còn những vấn đề khác như cá nhân hay vì doanh nghiệp nào đó là không chấp nhận được” – ông Dân khi6ng giấu cảm xúc.

“Theo quan điểm là một du khách lên Đà Lạt như mình, nên giữ lại. Xin được nói rõ hơn là giữ lại ngay tại địa điểm hiện tại chứ không phải di dời nguyên khối sang một nơi khác như nhà chức trách từng thông báo. Nó không chỉ đơn thuần là một cái dinh nhuốm màu thời gian mà còn phải xét trong cái tổng thể chung, toàn cảnh. Chứ giờ có đem được cái dinh đi một cách an toàn đi chăng nữa, đặt chỗ khác, nó cũng mất đi giá trị lịch sử, văn hóa lâu đời rồi” – anh An chia sẻ quan điểm.

Cá nhân người viết cho rằng nếu muốn tìm chỗ cho để du khách có thể “xài tiền”, thì tại sao không trùng tu khu vực này, mở cửa cho du khách viếng thăm, vừa có thể bảo tồn di tích của người đời trước để lại, lưu giữ thêm một mảng xanh ở Đà Lạt mà còn có thể “móc túi” khách du lịch.

Xây dựng một công trình mới, một kiến trúc hiện đại là một điều không khó. Nhưng để khôi phục lại một nét văn hóa, một công trình lâu đời là cả một vấn đề. Cho dù có làm được đi chăng nữa, nó cũng không còn toàn vẹn giá trị như ban đầu.

Di dời dinh tỉnh trưởng Đà Lạt nguyên khối, làm sao có thể tin được? Tạm cho mọi thứ là đúng, làm sao người dân có thể biết chắc chắn tất cả mọi thứ sẽ vẫn còn nguyên như cũ, những vật trưng bày trong dinh sẽ vẫn tồn tại?

Không biết rằng chính quyền Lâm Đồng nói chung cũng như chính quyền Đà Lạt nói riêng sẽ suy nghĩ lại hay không? Có thể không phải tất cả nhưng người dân và du khách cũng hy vọng rằng, câu trả lời sẽ là có.

Tiền bạc mất đi có thể kiếm lại nhưng văn hóa mất rồi, làm sao có thể kiếm lại đây?