Kính Hòa – Giữa tháng 3 năm 2015, lần đầu tiên trên trang mạng của Bộ Tài chính, người ta thấy được số tiền mà ngân sách quốc gia chi hàng năm cho Văn phòng trung ương đảng cộng sản Việt nam. Ngay sau đó số liệu này được nhiều người đem ra so sánh với các khoản chi dành cho các bộ phận khác của bộ máy nhà nước, cũng như các trường đại học công lập. Sau đây là ý kiến một số nhà quan sát cũng như chuyên gia trong và ngoài nước được Kính Hòa ghi nhận về việc này.
 |
| Ảnh minh họa |
Chi tiêu cao cho đảng và các mục tiêu chính trị
Trong buổi trao đổi với chúng tôi, Tiến sĩ Quang A, một nhà hoạt động xã hội dân sự tại Hà Nội, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và phát triển IDS nói là việc minh bạch thông tin về chi tiêu lần này là một điều tốt. Giáo sư Nguyễn Văn Tuấn một nhà khoa học tại Úc, đồng thời rất quan tâm đến xã hội và chính trị trong nước cũng nói đó là một việc đáng hoan nghênh.
Tuy nhiên Giáo sư Nguyễn Văn Tuấn có nhận xét:
“Nếu mình nhìn vô bốn văn phòng gọi là đầu não của cả nước là văn phòng chủ tịch nước, văn phòng quốc hội, văn phòng chính phủ, và văn phòng đảng, thì một điều hết sức ngạc nhiên là văn phòng đảng chi tiêu nhiều nhất, tức là gần 2000 tỉ tức là gần một trăm triệu đô la. Trong khi văn phòng chủ tịch nước chỉ có hai trăm tỉ, tức là bằng 1/10. Còn văn phòng Quốc hội, và Chính phủ mình nghĩ cũng quan trọng lắm chứ, mà chi tiêu chỉ bằng phân nửa văn phòng của đảng. Tôi bèn tìm hiểu thêm cái số mà họ chi tiêu cho văn phòng đảng là cái gì. Thì một lần nữa tôi lại ngạc nhiên. Họ chi rất nhiều cho cái gọi là Cục quản trị A, tôi cũng không biết nó là cái gì. Nhưng một cơ quan được nhận khá nhiều tiền là Ban tuyên giáo. Riêng Ban này đã là 110 tỉ.”
Ông Đặng Như Lợi, nguyên phó chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội, từng làm việc ở Vụ tiền lương của Bộ Lao Động thì nói là số tiền được phân chia cao hay thấp là do số lượng công việc khác nhau, ông nói:
“Nó phải chi theo luật ngân sách và khối lượng nhiệm vụ. Mà khối lượng nhiệm vụ thì mình không thể so sánh được. Ví dụ như là Văn phòng quốc hội thì cái gì cái gì đấy…. Mà khối lượng nhiệm vụ thì mình không biết, cho nên phải kiểm soát được tất cả những vấn đề ấy.”
Nếu mình nhìn vô bốn văn phòng gọi là đầu não của cả nước là văn phòng chủ tịch nước, văn phòng quốc hội, văn phòng chính phủ, và văn phòng đảng, thì một điều hết sức ngạc nhiên là văn phòng đảng chi tiêu nhiều nhất, tức là gần 2000 tỉ tức là gần một trăm triệu đô la
Giáo sư Nguyễn Văn Tuấn
Tiến sĩ Nguyễn Quang A, nhận xét rằng nếu số tiền cấp cho Văn phòng trung ương đảng cao quá như thế thì không hợp lý:
“Tôi nghĩ rằng việc đó là hết sức không hợp lý. Việc ngân sách nhà nước hỗ trợ các đảng hoạt động là một tập quán tôi nghĩ là không lạ gì ở các nền dân chủ, bởi vì các đảng chính trị là các tổ chức hết sức cần thiết cho xã hội nhằm giúp người dân tạo nên chính kiến của mình, hoặc thông qua nó bày tỏ chính kiến bằng cách ủng hộ đảng này hay ủng hộ đảng kia. Cái đáng tiếc ở Việt nam chỉ có độc đảng là đảng cộng sản Việt nam, cái việc mà chi tiêu ngân sách cho đảng cộng sản Việt nam là một điều rất bức bách cần phải nói rõ, minh bạch hóa ra để người dân được biết. Riêng văn phòng trung ương đảng đã như thế còn 61 văn phòng thành ủy, tỉnh ủy, huyện ủy, rồi đến cấp xã, cấp thôn, thì không hiểu rằng người dân Việt nam này đóng bao nhiêu thuế để nuôi đảng cộng sản Việt nam. Và như thế thì đảng cộng sản Việt nam phải có trách nhiệm giải trình trước dân chúng.
Cái khoản chi mà chúng ta đang nói tới là cho văn phòng trung ương đảng cộng sản Việt nam, chứ không phải là cho đảng cộng sản Việt nam nói chung. Một đảng như đảng cộng sản Việt nam thì nhà nước cũng cần tài trợ nhưng mà một phần thôi, còn chủ yếu là nó phải tự vận động cái tài trợ của nó, hoặc là nó phải lấy đảng phí của nó để hoạt động.”
Ông Đặng Như Lợi thì cho rằng vị trí của đảng cộng sản Việt nam hiện nay là một đặc thù của Việt nam:
“Với một chính thể, cái chế độ chính trị của mỗi một nước nó hoàn toàn khác nhau. Đảng đây là đảng của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động, của cả dân tộc mà. Ngay trong điều lệ đã ghi như thế thì anh biết rằng là Việt nam mang tính đặc thù của nó.”
Cái đáng tiếc ở Việt nam chỉ có độc đảng là ĐCSVN, cái việc mà chi tiêu ngân sách cho ĐCSVN là một điều rất bức bách cần phải nói rõ…Riêng văn phòng TƯ đảng đã như thế còn 61 văn phòng thành ủy, tỉnh ủy, huyện ủy, rồi đến cấp xã, cấp thôn, thì không hiểu rằng người dân Việt nam này đóng bao nhiêu thuế để nuôi ĐCSVN
Tiến sĩ Nguyễn Quang A
Chi tiêu cho đảng và việc cải cách tiền lương
Một nhận xét khác cũng được nhiều nhà quan sát đưa ra là việc chi tiêu quá cao cho bộ máy hành chính của đảng sẽ làm suy yếu nguồn lực đáng lý ra giành cho các mục tiêu xã hội , giáo dục khác, cũng như việc tăng lương cho bộ máy nhà nước. Đó là ý kiến của Tiến sĩ Nguyễn Quang A, còn Giáo sư Tuấn nhận xét rằng chi phí của Văn phòng trung ương đảng cao hơn tổng chi cho hai đại học quốc gia Hà nội và Sài gòn cộng lại:
“Việt nam thì lúc nào cũng nói là muốn phát triển khoa học và giáo dục, mà hai trường này là hai trường đầu tàu của cả nước. Vậy mà dự toán của họ còn thấp hơn cả một văn phòng có thể là hành chánh của đảng. Tôi thấy đó là một điều thú vị và cũng rất bất bình thường.”
Ông Đặng Như Lợi lại cho rằng những người làm hành chính của đảng, do không có nguồn thu nào khác nên cần có những khoản ưu đãi hơn các công chức nhà nước khác. Ông nói:
“Những người làm công chức ở đấy, các chức vụ nào thì tôi không biết, nhưng nói chung không có nguồn thu nào cả, không có thu nhập nào cả. Cán bộ công chức bên ngoài, cơ quan hành pháp, tư pháp thì nó còn có cái nguồn thu nào đấy, nhưng cái ông ấy thì chịu, chỉ còn có ngân sách thôi. Thế thì họ có những cái khoản mà công chức hiện nay không có ví dụ như phụ cấp ưu đãi ngành.”
Liên quan đến giảm biên chế và vấn đề xã hội hóa, tức là nhà nước không phải làm hết mọi thứ như trước, trả lời câu hỏi của chúng tôi là nhà nước Việt nam nên bỏ những lĩnh vực nào, ông Lợi nói:
“Ôi dài lắm anh ạ, anh lại hỏi cái câu ấy… cả một cái phấn đấu mà chúng tôi làm mãi, mà đâu phải chỉ có chuyên gia giỏi, phải có cả lãnh đạo giỏi nữa. Chuyên gia giỏi cũng không giải quyết được vấn đề, vì họ không phải là người trình và quyết định cái đó.”
Tiến sĩ Nguyễn Quang A người công khai phát biểu rằng Việt nam cần có đa nguyên chính trị, nói là điều cần thiết lúc này là một sự minh bạch về chi tiêu trong việc ngân sách quốc gia hỗ trợ cho đảng cộng sản, và tiến tới việc trong tương lai là hỗ trợ cho nhiều đảng phái chính trị khác nữa.
Ông Đặng Như Lợi một mặt cho rằng chuyện đa đảng hay độc đảng là không cần thiết, nhưng ông cũng nói là vấn đề xã hội hóa mà Việt nam tiến hành bấy lâu nay là không thành công, và muốn thành công thì cần một quyết tâm lớn về chính trị.
(Theo RFA)