Viết Lê Quân
Mặc dù Chính phủ đã đồng ý xây sân bay Long Thành, nhưng “Tiền đâu xây sân bay Long Thành?” vẫn là câu hỏi mà không quan chức chính phủ nào trả lời được vào lúc này.
Câu hỏi trên trở nên dồn dập tại phiên họp của Ủy ban Kinh tế Quốc hội vào ngày 8/10/2014 khi thẩm tra tờ trình của Chính phủ về chủ trương xây dựng sân bay Long Thành.
Có vẻ đã đến lúc Quốc hội không thể “gật” bừa bãi như trước đây.
Tiền ở đâu?
“Dự án này sử dụng lượng vốn ngân sách nhà nước và vốn vay của các tổ chức quốc tế trong bối cảnh nợ công tăng nhanh và ngân sách khó khăn cần được cân nhắc kỹ lưỡng.
Tuy nhiên, báo cáo chưa làm rõ khả năng huy động vốn. Tổng mức đầu tư giai đoạn một khoảng 164.589 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách nhà nước, trái phiếu Chính phủ và ODA là 84.624 tỷ đồng. Nếu tính cả ba giai đoạn thì tổng mức đầu tư sẽ rất lớn.
Hơn nữa, mức đầu tư giai đoạn một cũng mới chỉ là ước tính” – báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế viết.
Trong khi đó, Chính phủ đưa ra phương án giải phóng mặt bằng toàn bộ 5.000 ha trong giai đoạn một của dự án. Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng với kinh phí đền bù, hỗ trợ, tái định cư rất lớn dùng vốn ngân sách nhà nước (khoảng 20.000 tỷ) lại thực hiện trong thời gian ngắn sẽ dẫn đến cân đối vốn rất khó khăn.
Cần nhắc lại, rất nhiều chuyên gia cho rằng nợ công Việt Nam không phải là con số dối trá chỉ khoảng 55% GDP như Chính phủ thường trưng bày, mà đã lên đến 98% hoặc hơn thế.
Vào đầu năm nay, ngay cả một chuyên gia thuộc Chính phủ cũng phải thốt lên: “Việt Nam làm ra 100 đồng thì phải dành đến 98 đồng để trả nợ!”.
“Quyết liệt” đổ nợ
Được biết, Quốc hội sẽ quyết định có đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành hay không tại kỳ họp tháng 10 tới đây.
Nếu được Quốc Hội “gật,” hiển nhiên dự án có tổng mức đầu tư lên đến 8 tỷ USD dụng tâm vay mượn ODA này sẽ sáng lạn cơ hội “làm nghèo đất nước” và thêm một lần nữa “đẩy nợ cho tương lai.”
Trong lúc đó ở Việt Nam, hạn ngạch đạo đức giới quan chức tham nhũng ODA đã không còn biết giới hạn chấm mút là gì.
Tham nhũng, thất thoát ODA trong suốt nhiều năm qua cho thấy ở Việt Nam đã hình thành những nhóm lợi ích ODA đặc sệt óc tham lam. Ðó là nhóm lợi ích dựa vào hoạt động độc quyền và đặc thù của chính sách, câu kết với những nhóm thân hữu, kể cả với các chính khách để móc ráp, có được những hợp đồng đặc quyền về ODA và phân bổ cho các địa phương, nhận hoa hồng.
Do vậy nguy cơ tham nhũng trong việc sử dụng nguồn vốn này ngày một tăng, mức độ tham nhũng ngày càng nghiêm trọng. Nếu nhìn từ “hệ quy chiếu” dự án sân bay Long Thành, đến năm 2020 theo quy hoạch cảng hàng không, Việt Nam sẽ có 26 cảng được đưa vào khai thác so với 21 cảng hiện nay. Có nghĩa sẽ có năm dự án cảng hàng không nữa cũng “khủng khiếp” như sân bay Long Thành, và sẽ lại xuất hiện nhiều tiêu cực.
Lúc đó trách nhiệm sẽ thuộc về ai, hay tất cả sẽ bị chính phủ “của dân, do dân và vì dân”nhẹ nhõm phủi tay?