Ngân Bình dịch
(VNTB) – Các giám đốc điều hành của Google, Meta không đề cập đến việc đàn áp quyền tự do ngôn luận của Việt Nam sau khi gặp gỡ các lãnh đạo của nước này.
Tác giả: Mike Firn
Tuần này, Meta đã công bố sẽ sản xuất tai nghe thực tế ảo tại Việt Nam, tạo ra khoảng 1.000 việc làm, nhưng công ty mẹ của Facebook vẫn chưa bình luận về việc liệu họ có thảo luận về quyền tự do ngôn luận với các nhà lãnh đạo của một chính phủ thường xuyên bỏ tù công dân vì bày tỏ sự bất đồng quan điểm dù là nhỏ nhất trên phương tiện truyền thông xã hội hay không.
Chủ tịch phụ trách các vấn đề toàn cầu của Meta, Nick Clegg đã có mặt tại thủ đô Hà Nội của Việt Nam vào thứ Hai, gặp Thủ tướng Phạm Minh Chính. Clegg đã gặp Chủ tịch nước và Tổng bí thư Tô Lâm, vào cuối tháng 9. Có nghĩa là Clegg đã có các cuộc thảo luận với những người nắm giữ ba trong bốn chức vụ chính trị hàng đầu của Việt Nam.
Clegg cho biết “Việt Nam vẫn là một quốc gia quan trọng đối với Meta” sau khi các cuộc đàm phán của ông tại Hà Nội kết thúc với cam kết của công ty sẽ sản xuất tai nghe Quest 3S tại Việt Nam.
Meta cho biết các cuộc nói chuyện của Clegg nhấn mạnh “cam kết hỗ trợ sự phát triển Việt Nam thành một nền kinh tế kỹ thuật số hàng đầu ở Đông Nam Á”, đồng thời nói thêm rằng Clegg và Phạm Minh Chính đã thảo luận về hợp tác kinh tế và thương mại, phát triển trí tuệ nhân tạo và khả năng Meta hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Việt Nam.
Nhưng không có bình luận nào từ Meta về việc liệu Clegg có trao đổi với các lãnh đạo Việt Nam về việc bảo vệ quyền tự do ngôn luận của hơn 75 triệu người dùng Facebook tại Việt Nam hay không.
Vào tháng 8, Lê Phú Tuấn đã bị kết án tù bốn năm tám tháng tù vì đăng 21 video lên Facebook phạm tội “lợi dụng quyền tự do và dân chủ để xâm phạm lợi ích của nhà nước và quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức và cá nhân”.
Lê Phú Tuấn là một trong số ngày càng nhiều người Việt Nam bị truy tố theo Điều 331 của Bộ luật Hình sự. Kể từ đầu năm, ít nhất 12 người đã bị bắt và tám người bị bỏ tù theo điều luật này.
“Một cuộc khảo sát nhanh về hơn 160 tù nhân chính trị của Việt Nam sẽ cho thấy hầu như tất cả họ đều bị giam giữ một phần vì những gì họ viết trực tuyến, đặc biệt là trên Facebook, nhưng rõ ràng điều đó không còn quan trọng với Meta nữa”, Giám đốc Phil Robertson của Asia Human Rights and Labor Advocates nói với RFA.
“Đòn đánh vào những khát vọng tự do ngôn luận của người Việt Nam trên Facebook là thông báo của Clegg rằng Meta sẽ sản xuất tai nghe thực tế ảo tại Việt Nam.
“Với đòn bẩy mà họ có được đối với công ty kiểm soát chuỗi cung ứng đó, bạn có thể cá rằng chính phủ Việt Nam sẽ mong đợi Meta gỡ bỏ nội dung mà chính phủ không thích bất cứ khi nào chính phủ yêu cầu”, Robertson cho biết.
Meta vẫn chưa trả lời yêu cầu bình luận từ RFA về việc Clegg có thảo luận về nhân quyền với Tô Lâm và Phạm Minh Chính hay không, cho đến thời điểm bài báo được phát hành.
Meta nhấn mạnh tầm quan trọng của quyền tự do ngôn luận và cho phép mọi người tự do thể hiện bản thân nhất có thể mặc dù các nhóm nhân quyền đã chỉ trích Meta vì hạn chế các bài đăng trên Facebook trước áp lực từ các chính phủ độc tài.
Meta cho biết họ có quy trình phản hồi các yêu cầu của chính phủ và xem xét các chính sách của công ty cùng với luật pháp của nước sở tại và các tiêu chuẩn nhân quyền quốc tế.
Việt Nam cũng đã áp dụng yêu cầu các công ty công nghệ nước ngoài phải lưu trữ dữ liệu tại đây và đã bị Freedom House có trụ sở tại Washington đánh giá là “không tự do”, với số điểm là 19 trên 100 trong báo cáo Tự do trên thế giới năm 2024 và không công ty công nghệ lớn nào đặt trung tâm dữ liệu tại đó.
“Chính quyền Việt Nam ngày càng đàn áp việc công dân sử dụng phương tiện truyền thông xã hội và internet để lên tiếng phản đối và chia sẻ thông tin chưa được kiểm duyệt”, nhóm ủng hộ quyền tự do ngôn luận cho biết.
Vào thứ Ba, Google của Alphabet đã khởi công xây dựng một trung tâm dữ liệu trị giá 2 tỷ đô la tại Malaysia, cho biết họ có kế hoạch đầu tư hơn 3 tỷ đô la vào đó vào năm 2030. Theo hãng thông tấn Reuters, họ cũng đang có kế hoạch đầu tư 1 tỷ đô la vào một trung tâm dữ liệu và đám mây khu vực tại Thái Lan.
“Chính phủ của tôi đặt mục tiêu trao quyền cho mọi công dân Thái Lan với kiến thức số cần thiết để giảm bất bình đẳng và mang lại nhiều cơ hội hơn cho tất cả mọi người”, Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra phát biểu vào thứ Hai.
“Thái Lan không chỉ cung cấp cơ sở hạ tầng số bền vững và tiện ích ổn định mà còn duy trì tính trung lập về công nghệ”.
Lãnh đạo cấp cao của Việt Nam Tô Lâm cũng đã gặp các giám đốc điều hành của Google tại Hoa Kỳ vào cuối tháng 9, nhưng không có xác nhận nào rằng Google có thể xây dựng một trung tâm dữ liệu “siêu quy mô” gần Thành phố Hồ Chí Minh.
Các báo cáo của phương tiện truyền thông nhà nước Việt Nam về cuộc họp của Tổng Bí Thư tại New York với phó chủ tịch phụ trách các vấn đề chính phủ và chính sách công của Google Karan Bhatia cho biết việc khai trương văn phòng Google tại Thành phố Hồ Chí Minh trong năm nay và việc sản xuất điện thoại và linh kiện tại đó là bằng chứng về cam kết của Google đối với quan hệ đối tác với Việt Nam.
“Ông bày tỏ hy vọng hợp tác với đất nước trong lĩnh vực phát triển AI, một lĩnh vực thế mạnh của Google có thể rất hữu ích cho Việt Nam”, Vietnam News Service đưa tin.
Tính đến thời điểm xuất bản, Google vẫn chưa trả lời yêu cầu bình luận của RFA về khả năng xây dựng một trung tâm dữ liệu tại Việt Nam. Google cũng không trả lời các câu hỏi về việc Việt Nam bỏ tù những người dùng YouTube có nội dung bị coi là chỉ trích chính phủ.
Những người dùng đó như Nguyễn Vũ Bình, bị kết án bảy năm tù hồi tháng 9 vì “tuyên truyền chống nhà nước”, theo điều 117 của Bộ luật Hình sự mà các nhóm nhân quyền cho rằng được diễn đạt mơ hồ.
Theo số liệu thống kê của RFA, kể từ đầu năm, Việt Nam đã bắt giữ chín người và kết án tù ít nhất 12 người theo Điều 117.
“Việt Nam đã trở thành quốc gia vi phạm nhân quyền tồi tệ nhất ở ASEAN sau Myanmar bị chiến tranh tàn phá, nhưng bạn sẽ không bao giờ biết được điều đó khi Meta, các công ty phương Tây khác và các chính phủ liên kết đang đổ xô vào quốc gia này để đầu tư”, Robertson cho biết.
“Việt Nam đã hoàn thiện mô hình vi phạm nhân quyền của các doanh nghiệp phương Tây bắt tay với chế độ độc tài độc đảng tàn bạo, và Tô Lâm sẽ chủ trì thỏa thuận này bằng nắm đấm sắt”.
____________________________
Nguồn: RFA – US tech giants face human rights concerns over Vietnam investments