TTO – Hồ Đankia – Suối Vàng là nguồn cấp nước cho toàn TP Đà Lạt và vùng lân cận. Nay phần lớn lòng hồ cạn khô, nứt nẻ. Hồ tuyệt đẹp giữa rừng đang chết và nước đang cạn kiệt từng ngày. Cách nào cứu nguồn nước cho Đà Lạt?
Nếu để hồ Đankia – Suối Vàng tiếp tục khô cạn và ô nhiễm, 10 năm nữa Đà Lạt không có nước uống – đó là cảnh báo được nêu ra trong một kỳ họp HĐND tỉnh Lâm Đồng năm 2017. Nay người Đà Lạt đang lo âu, có vẻ như điều tồi tệ nhất đang đến sớm hơn dự kiến.
Trăm dâu đổ “đầu” Đankia – Suối Vàng
Hồ Đankia – Suối Vàng có cảnh quan tuyệt đẹp dưới chân danh thắng Langbiang. Đó là chuyện ngày trước. Lòng hồ bây giờ nền đất khô nẻ, xe máy, ôtô có thể chạy phăng phăng. Đứng đây, nhiều người cứ liên tưởng như đang đứng giữa vùng rốn hạn Ninh Thuận mùa cao điểm hạn hán.
“Cạn như thế này chưa từng có, những năm thời tiết khắc nghiệt hơn cũng không đến nỗi này” – ông Nguyễn Văn Dũng, người trồng hoa trong nhà kính cạnh hồ Đankia – Suối Vàng, hoang mang.
Ông Hồ Đắc Túc, trồng rau cạnh đó, than vãn: “Năm ngoái, thay vì bơm nước hồ tưới rau, tôi đã phải khoan giếng. Năm nay tệ hơn, hồ cạn không còn giọt nước”.
20 năm làm nông ở khu vực dưới chân Langbiang, ông Túc chưa từng chứng kiến cảnh này. Xe tải có thể chạy tốc độ cao, gia súc có thể thả rông trên mặt hồ. Chiếc canô từng chở khách đi vào “cây thông cô đơn” đã bị kéo lên bờ nằm chỏng chơ trên nền đất nẻ.
“Hồ cạn vầy, chạy xe máy băng qua hồ vào chỗ cây thông luôn. Nhưng chắc chẳng còn chút đẹp đẽ, lãng mạn nào giữa khô cạn thế này”, Trương Thành Long (du khách TP.HCM) nói.
Phần lớn hồ Đankia – Suối Vàng không còn nước, lượng nước còn lại dồn về phía thung lũng Vàng, ông Trần Quang Tuyến (người dân Đà Lạt) lo lắng: “Cạn thế này thì chắc không bao lâu nữa Đà Lạt không có nước sinh hoạt. Chất lượng nước sẽ không đảm bảo an toàn”.
Hồ Đankia – Suối Vàng nằm trong vùng lõi khu dự trữ sinh quyển thế giới Langbiang. Đây là nơi khởi nguồn hệ thống sông Đồng Nai. Hồ có diện tích lưu vực khoảng 13.000ha, độ sâu trung bình 6m, phần lớn thuộc huyện Lạc Dương, còn lại thuộc TP Đà Lạt.
Hồ còn cung cấp nước cho Nhà máy thủy điện Ankroet, mỗi ngày cung cấp 74.000m3nước sinh hoạt cho TP Đà Lạt và huyện Lạc Dương. Đây cũng là nguồn nước tưới cho khu vực xung quanh hồ.
Hồ đang chết dần chết mòn
Hồ cạn, nông dân dựng nhà chứa nông sản ở lòng hồ. Máy cày, máy đào, máy ủi, xe tải lớn thường hiện diện dưới lòng hồ. Một số hộ dân còn chở đất màu mỡ hơn ở nơi khác đến phủ lên trên nền hồ thành những khu vườn rộng lớn, bằng phẳng.
Theo các chuyên gia thủy lợi, việc này gây nên những biến đổi rất lớn kết cấu lòng hồ, sau này muốn khắc phục phải tốn kém gấp nhiều lần so với lợi nhuận từ việc trồng nông sản ở lòng hồ.
Theo Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Lâm Đồng, hiện nay các nhà máy cấp nước sinh hoạt cho TP Đà Lạt và huyện Lạc Dương đã sử dụng lượng nước vượt quá kế hoạch cấp nước của hồ (24.000m3/ngày đêm). Điều này khiến hồ càng mau chóng rơi vào tình trạng cạn kiệt nước mặt.
Thủy điện Ankroet có kế hoạch sử dụng 133 triệu m3/năm, hiện nước hồ chỉ đáp ứng được 90%.
Quanh hồ trước kia là vùng trồng cây lâu năm, nay đã thành vùng nhà kính trồng hoa, cây ngắn ngày. Việc thay đổi này cần nhiều nước, làm giảm lượng nước ngầm. Ước tính mỗi năm, cây ngắn ngày đã tiêu tốn hơn 30 triệu m3 nước từ hồ này.
Theo đánh giá của Viện Khoa học thủy lợi Miền Nam, ngoài việc thất thoát nước, lòng hồ có 8 triệu m3 chất rắn sau nhiều năm không được nạo vét. Tốc độ bồi lắng đang ở mức độ nghiêm trọng và đang tăng nhanh theo diện tích đất nông nghiệp quanh hồ và ở thượng nguồn.
Nguồn: Tuổi Trẻ