Nửa thế kỷ là quãng thời gian khá dài, nhưng nhiều người Việt Nam vẫn còn thắc mắc, tại sao trái tim của thầy Quảng Đức không bị đốt cháy? Mới đây tui đọc trên một tạp chí Phật Giáo, tác giả là người từng đi học tập cải tạo tại trại Suối Máu – Biên Hòa, năm 1976 với hòa thượng Thích Thanh Long, nguyên Giám Đốc Nha Tuyên Úy Phật Giáo của Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa; ông đã kể lại vầy:
“Tôi không nhớ rõ thời gian bao lâu trước ngày thầy Quảng Đức tự thiêu, trong một buổi họp kín giữa những thành phần lãnh đạo cuộc đấu tranh Phật Giáo tại chùa Xá Lợi, trong đó có tôi. Sau khi bàn thảo xong các việc, đến phần linh tinh thì Thầy Quảng Đức giơ tay, xin ghi tên tự thiêu. Vì là chỗ thân tình, mà cũng để đùa với ông, nên tôi nói: “Này Thầy ơi! Mấy vị Thiền sư khi chết thường để lại xá lợi đấy nhé. Vậy Thầy định để lại cái gì?” Ngay lúc đó, theo phản ứng tự nhiên ông trả lời tôi: “Để lại trái tim được không?” Tôi đáp: “Được chứ, tốt lắm, tốt lắm!” Sau buổi họp hôm đó, tôi đã gọi Taxi đưa Thầy Quảng Đức về chùa Quán Âm trước, rồi sau mới về chùa mình.
Hòa Thượng Thích Quảng Đức tự thiêu năm 1963 |
Thời gian tiếp theo vì bận Phật sự và việc đấu tranh tôi cũng quên đi chuyện nàỵ. Đến ngày 20.4 năm Quý Mão tức ngày 11.6.1963 thì Thầy Quảng Đức tự thiêu tại ngã tư Phan Đình Phùng – Lê Văn Duyệt (bây giờ là Cách mạng tháng 8 – Nguyễn Đình Chiểu) vào lúc 11 giờ trưa. Khi đó tôi đang ở chùa Xá Lợi họp. Lúc đó tình hình rất căng, vì nằm trong thành phần lãnh đạo nên tôi ở luôn tại chùa Xá Lợi để được bảo vệ chứ không về chùa nữa. Nhục thân Thầy Quảng Đức được mang về chùa Xá Lợi nên các Phật tử thường xuyên đến viếng, ngày đêm hàng ngàn người. Mãi năm ngày sau mới đem xuống thiêu tại An Dưỡng Địa Phú Lâm.
Vào chiều ngày 16.6.63, một Thầy trẻ phụ trách việc thiêu đã chạy về chùa Xá Lợi bạch rằng đã thiêu xong, nhưng không hiểu sao trái tim chưa bị rã, tôi và các vị lãnh đạo cho lệnh tiếp tục thiêu thêm 6 giờ nữa. Sáng ngày hôm sau, cũng Thầy trẻ trên đã về chùa Xá Lợi tay cầm trái tim mầu nâu cứng với nước mắt đầm đìa, nói rằng đã thiêu thêm lò điện không chỉ 6 mà đến 10 tiếng đồng hồ nhưng trái tim vẫn còn, nên đành chịu mà phải mang về trình lên Hội Đồng Viện. Lúc đó tôi nghĩ rằng trái tim thuộc loại cơ nhục nên có lẽ không cháy, thôi thì để thờ. Bốn ngày sau, một Thượng Tọa bên Nguyên Thủy viên tịch cũng đem thiêu thì cốt thành tro hết, lúc đó tôi mới suy nghĩ và nhớ lại câu nói đùa của tôi và lời hứa của Thầy Quảng Đức trong ngày ghi tên xin được tự thiêu. Và tôi tự giải thích rằng: Trong khi Thầy Quảng Đức ngồi Thiền để tự thiêu thì Thầy đã dùng lửa Tam Muội là một thứ nội hỏa đốt đi trái tim của mình, khiến trái tim đã hóa thạch mà lửa thường không thể đốt nổi. Lửa Tam Muội đã khiến trái tim Thầy Quảng Đức thành Kim Cang bất hoại.”
Trái tim bất tử đó bây giờ ở đâu?
Đầu tiên được trưng bày ở chùa Xá Lợi. Sau 1965 chuyển sang Việt Nam quốc tự (Q.10) và cất trong tủ sắt lớn ở phòng trụ trì – hòa thượng Thích Từ Nhơn (vừa viên tịch ngày 29.4.2013, hình tui chụp hòa thượng vào Phật Đản 2012). Nhưng do chùa hay bị quấy nhiễu nên trái tim được gửi vào một chi nhánh Ngân hàng Pháp ở Sài Gòn, trong một két sắt đặt dưới tầng hầm. Ngân hàng chỉ có hai chìa khóa: hòa thượng Thích Từ Nhơn giữ một chìa, còn chìa kia ngân hàng chính giữ bên Pháp. Sau năm 1975, nhà nước bảo quản một thời gian dài, đến 1991 thì giao lại cho Ngân hàng Nhà nước ở TP.HCM có mặt của đại diện chính quyền và hòa thượng Thích Từ Nhơn; nhưng cũng không ai mở ra xem tình trạng như thế nào chỉ thấy chiếc tháp đồng đựng trái tim vẫn nguyên vẹn chữ ký niêm phong. Hòa thượng Thích Từ Nhơn nói với tui là từ đó đến giờ không ai mở ra xem nữa. Như vậy, mấy chục năm qua chưa ai nhìn thấy được trái tim bất tử của Thầy Quảng Đức đang ở trong tình trạng nào.
Mới đây, tại cuộc họp báo do Giáo hội Phật giáo Việt Nam TP.HCM tổ chức, trong khuôn khổ triển lãm di sản văn hóa mỹ thuật Phật giáo tại chùa Phật học Xá Lợi (từ ngày 16 đến 24.5.2013); có trưng bày các kỷ vật và hình ảnh tư liệu của Thầy Quảng Đức…khi được hỏi về “Trái tim bất tử” mấy sư thầy ban tổ chức có trả lời là Giáo hội PGVN có làm công văn gửi xin chính quyền TP.HCM cho phép mang trái tim ra trưng bày để Phật tử về chiêm bái, nhưng không được đồng ý.
Còn chiếc xe chở thầy Quảng Đức tới nơi tự thiêu, đang để ở chùa Thiên Mụ nè. Trước chỗ để xe trong Thiên Mụ giờ có một giàn hoa tím rất đẹp!
Lê Nguyễn Hương Trà
(Theo FB Lê Nguyễn Hương Trà)