Việt Nam Thời Báo

VNTB – Bắc Kinh gia tăng chiến dịch đồng hóa sắc tộc

Anh Khoa dịch 

 

(VNTB) – Trung Quốc đã sử dụng cách tiếp cận hung hăng nhằm đồng hóa nhiều sắc dân thành một dân tộc duy nhất

 

Eva Xiao, Jonathan Cheng và Liza Lin

Đ hin thc hóa nước Trung Quc trong mơ ca mình, Tp Cn Bình mun đng hóa hàng chc sc tc Trung Quốc thành mt dân tc duy nht.

Chương trình đng hóa văn hóa mt cách hung hăng — hay được gọi là “dung hp sc tc” trong các tài liu và bài phát biu ca chính ph — đã tr nên cc đoan vùng Tây Bc Tân Cương, nơi giam gi hàng lot nhiu người nhất trong nhóm thiu s k t Thế chiến th hai. Chiến dch này đã bt đu lan rng và din ra mnh m hơn các khu vc đa dng v sc tc khác.

Ti Ni Mông, mt kế hoch m rng giáo dc tiếng ph thông và bt buc s dng sách giáo khoa quc gia thay cho các phiên bn đa phương đã gây ra các cuc biu tình và bãi khóa và ph huynh lo ngi rng tiếng Mông C có nguy cơ b xóa s.

Mt phn ca chiến dch đng hóa da vào cơ s h tng an ninh được xây dng đ theo dõi và kim soát dân chúng. Bao gm vic trin khai giám sát cnh sát công ngh cao nhng khu vc có đông dân cư thiu s — mt chiến lược được s dng Tân Cương đ theo dõi liên tc nhng người Hi giáo gc Th Nhĩ Kỳ. Chính quyn đa phương cho biết cách tiếp cn này là cn thiết đ đm bo an ninh trong khu vc.

Nhng bin pháp đó hin đã lan rng v phía đông đến các vùng yên bình như Qung Tây phía tây nam Trung Quc, nơi sinh sng ca nhóm dân tc thiu s ln nht đt nước, người Choang, nhng người theo tín ngưỡng vt linh và không cólch s xung đt sc tc gn đây.

Tây Tng, nơi các bin pháp kim soát vn đã rt nghiêm ngt, chính quyn đa phương đã khi đng mt chương trình đào to ngh “kiu quân đi” mi cho người dân nông thôn Tây Tng và thông qua các quy đnh mi nhm thúc đy đoàn kết dân tc và lòng yêu nước trong khu vc. Các tài liu chính ph chưa được báo cáo trước đây cho thy lc lượng an ninh Trung Quc đang tìm cách cài đt các h thng giám sát công ngh cao và các h thng duy trì trt t an ninh có kh năng suy đoán. Nhng h thng này có kh năng d báo các hot đng ca “nhng người cn quan tâm”.

Ban Công tác Mt trn Thng nht, mt t chc ca Đng Cng sn ph trách chính sách dân tc, đã không tr li yêu cu bình lun.

Trung Quc có 55 dân tc thiu s được chính thc công nhn và trong nhiu thp k qua, Đng Cng sn cm quyn tin rng h s dn dn hòa nhp vào nn văn hóa Hán có v trí thng tr ca đt nước.

Dưới thi ông Tp, ĐCSTQ đã hết kiên nhn vi mô hình đó. Là nhà lãnh đo nhiu quyn lc nht ca nước này trong nhiu thp k, ông Tp đt mc tiêu xây dng Trung Quc tr thành mt cường quc kinh tế và công ngh thng tr ngang hàng vi các triu đi vĩ đi trong quá kh ca quc gia này. Gic mơ Trung Hoa theo ch nghĩa dân tc ca ông da trên quan đim rng đt nước 1,4 t người có chung mt bn sc.

“Vic to lên mt ý thc tp th v dân tc Trung Quc là trng tâm đ đt được gic mơ hi sinh vĩ đi ca Trung Quc,” ông Tp nói ti mt hi ngh ca chính ph v chính sách dân tc năm ngoái.

Trung Quc đã là mt trong nhng quc gia thun chng nht trên thế gii, vi người Hán chiếm hơn 90% dân s. Nước này cũng có hàng triu người Tây Tng và người Mông C, người Hi giáo gc Th theo truyn thng du mc, nhng nhóm có liên kết văn hóa vi Đông Nam Á và nhng nhóm khác, mi dân tc có ngôn ng, tín ngưỡng và phong tc riêng bit ca h.

Mt s nhóm thiu s ln nht ca Trung Quc — và nhng nhóm người xa cách v văn hóa nht vi người Hán — sng dc theo vùng ngoi vi ca nước này, trong các vùng biên gii giàu tài nguyên mà trong lch s đã nhiu ln thoát khi s kim soát ca người Hán. Cũng như đã có quan đim cng rn hơn đi vi Hng Kông, ông Tp coi vic kim soát các vùng dân tc thiu s là trng tâm đ cng c s toàn vn lãnh th ca quc gia.

Đu tháng này, ông Tp đã thay thế người đng đu cơ quan chính ph ph trách các vn đ dân tc người Mông C bng mt quan chc người Hán. Đây là ln đu tiên mt người không phi là người dân tc thiu s được b nhim lãnh đo cơ quan này trong hơn na thế k qua.

James Leibold, giáo sư chuyên v chính sách dân tc ca Trung Quc ti Đi hc La Trobe Úc, cho biết: “Dưới thi Tp Cn Bình, Gic mơ Trung Hoa là gic mơ ca ch nghĩa dân tc ly văn hóa Hán làm trung tâm. Các nhà lãnh đo Trung Quc tin rng “Đng cn tham gia vào vic to ra s n đnh này và to ra cm nhn thuc v quc gia này trong mi người dân”.

Quyền tự chủ so với đồng hóa

Trung Quc đã có mt cách tiếp cn khác theo h thng ch nghĩa Lênin được Mao Trch Đông áp dng vào năm 1949, khi các dân tc thiu s được coi là cn thêm không gian và s tr giúp trước khi h có th vượt qua s lc hu v kinh tế và tham gia cuc cách mng vô sn.

Mc dù Đng Cng sn luôn gi quyn kim soát ti cao, nhưng Mao đã thiết lp mt h thng các khu t tr, qun và ht trao cho nhng quan chc thuc các sc tc thiu s các chc v quan trng trong chính quyn đa phương. Nhiu người được hưởng li t đu tư ca nhà nước. Thành viên ca các nhóm thiu s cũng được min tr chính sách mt con ca Trung Quc và thêm đim trong kỳ thi tuyn sinh đi hc quan trng ca quc gia này.

Dư lun đã không còn ng h h thng này t khong năm 2008, khi các cuc bo đng sc tc d di xy ra các th ph ca Tây Tng và Tân Cương. Điu đó làm dy lên các cuc tho lun v tính công bng ca các chính sách ưu đãi dành cho người thiu s, vi ngày càng nhiu người Hán miêu t người Tây Tng và người Duy Ngô Nhĩ Tân Cương là nhng kơn.

Mt nhà kinh tế hc ni tiếng ca Trung Quc tên là Hu Angang và mt nhà nghiên cu chng khng b tên là Hu Lianhe đã s dng nhng tht vng đó, thúc đy cái mà h gi là thế h th hai ca các chính sách dân tc s ch đng xóa b s khác bit v sc tc.

Hai ông h Hu, nhng người không có quan h h hàng, ly cm hng t ý tưởng ca người M v mt lò luyn, mà h nói đã giúp “duy trì s thng nht quc gia, sc sng phát trin và trt t xã hi ca Hoa Kỳ” bng cách gim thiu s chia r văn hóa và to ra mt bn sc chung. Vin dn s sp đ ca Liên bang Xô Viết, h coi s “hp nht” ca các sc tc như mt vn đ an ninh quc gia.

Nhng người khác cho rng thay vì làm như vy, chính ph nên tp trung vào vic kim chế tình trng phân bit đi x, chính sách nng tay và bóc lt kinh tế mà h cho là đang thúc đy xung đt sc tc.

Ông Tp ban đu gi im lng trong cuc tranh lun, ít nht là nơi công cng, nhưng tr nên ln tiếng hơn sau các v tn công khng b chết người Bc Kinh và thành ph Tây Nam Côn Minh vào năm 2014 mà cnh sát cho là do nhng người Duy Ngô Nhĩ ly khai đến t Tân Cương.

Trong mt hi ngh ca chính ph v các vn đ dân tc sau cuc tn công Côn Minh, ông Tp đã t chi li kêu gi loi b h thng các khu t tr thiu s ca Trung Quc, được ghi trong hiến pháp ca Trung Quc, nhưng đã gia tăng n lc hp nht sc tc.

Nhng người tham gia cuc hp quyết tâm “chôn sâu ht ging tình yêu đt nước Trung Quc trong trái tim mi đa tr.”

Trong mt văn bn tr li các câu hi, Hu Angang, nhà kinh tế ca Đi hc Thanh Hoa, nói rng so vi các quc gia khác, “các chính sách ca Trung Quc đi vi các dân tc thiu s và các vùng dân tc luôn là nhng chính sách thành công nht.”

Hu Lianhe đã không tr li các câu hi được gi qua Phòng Công tác Mt trn Thng nht, cơ quan ch qun ca ông y.

Lan tỏa ra nơi khác

S thay đi trong chính sách đã biến đi Tân Cương. K t cui năm 2016, các nhà chc trách đó đã xây dng hàng nghìn đn cnh sát mi, chi hàng t đô la cho vic trin khai các công ngh giám sát tiên tiến, san bng các đa đim tôn giáo và xây dng mt mng lưới tri giam trên toàn khu vc trong mt n lc chưa tng có đ giám sát và kim soát dân Hi giáo gc Th Nhĩ Kỳ trong khu vc.

Ông Tp đã đy lùi nhng người ch trích hành đng ca Đng Tân Cương, tuyên b chiến lược ca Bc Kinh trong khu vc là “hoàn toàn đúng đn” ti mt hi ngh vào tháng 9.

Mt yếu t ca phương pháp này hin đang được nhân rng nhng nơi khác: “các đn cnh sát tin li” nh cung cp các tin ích công cng như internet không dây và thuc cp cu đng thi đóng vai trò là kho thu thp thông tin giám sát và đim phn ng nhanh vi các mi đe da an ninh. Các trm này không được công khai tha nhn là nhm đến các dân tc thiu s, mc dù các khu vc có đông dân cư thiu s nm trong nhóm nhng nơi áp dng chúng nhiu nht.

Ti Nam Ninh, th ph ca Khu t tr dân tc Choang Qung Tây đông nam Trung Quc, các nhà chc trách đã trin khai hơn hai chc “trm dch v cnh sát” vào năm 2019, tương t như các cơ quan ca h Tân Cương, được kết ni vi h thng qun lý an ninh k thut s ca thành ph này, theo cnh sát đa phương, nơi mô t các bt này là “tin đn chng khng b”.

Thành ph Golmud ca tnh Thanh Hi, nm trên cao nguyên Tây Tng và nơi các dân tc thiu s chiếm hơn 30% dân s, đã đưa 13 đn cnh sát tin li vào hot đng vào năm 2019, theo điu mà cnh sát đa phương mô t là mt s nâng cp “sáng to” cho kh năng đm bo n đnh và hài hòa xã hi ca h.

tnh Cam Túc phía tây bc Trung Quc, nơi có khong 13 triu người Hui theo đo Hi, th ph Lan Châu đã nâng cp các đn cnh sát thành mt mng lưới các đn cnh sát tin li, nơi có các đi chiến đu t “đơn v cnh sát chiến thut” ca thành ph này, mt lc lượng chng khng b chuyên nghip, theo y ban hành pháp ca Đng Cng sn đa phương. “Các đn cnh sát nh xây dng hòa bình ln”, y ban này cho biết trong mt bài báo trc tuyến vào tháng Năm.

Không  xy ra các cuc tn công khng b hoc bo lc sc tc nghiêm trng trong nhng năm gn đây .có thành ph nào trong s ba thành ph trên là nơi

Chính quyn Nam Ninh, Golmud và Lanzhou đã không tr li yêu cu bình lun.

Bng chng cho thy chiến dch đng hóa sc tc ca Đng Cng sn đang được tăng cường Tây Tng.

Theo nghiên cu ca Adrian Zenz, mt hc gi và nhà phê bình các chính sách sc tc Trung Quc, k t đu năm nay, các quan chc đa phương đã đưa hơn na triu người Tây Tng du mc và nông thôn tham gia chương trình đào to ngh đ ci thin tiếng ph thông và khc phc “tư duy lc hu” ca h. Ông Zenz viết trong mt báo cáo tháng 9 da trên các tài liu công khai ca chính ph Trung Quc, chương trình thuyên chuyn nhng công nhân mi được đào to trong khu vc “cho thy mt s đim rt tương đng đáng lo ngi” vi các chính sách được thc hin Tân Cương.

Chính quyn đa phương ca Tây Tng đã đưa ra mt quy chế vào tháng 1 nêu rõ vic chuyn đi khu vc t tr  khi nơi này thành mt “khu vc kiu mu v s thng nht và tiến b ca các dân tc”, quy chế này đòi hi phi đưa s kết hp dân tc vào cuc sng ca người Tây Tng, bao gm c vic ging dy và hot đng tôn giáo.

Các tài liu mua sm ca chính ph được công b vào tháng 11 cho thy Cc Công an Tây Tng cùng lc lượng an ninh ca Tân Cương đang tiến hành nâng cp h thng giám sát và điu tra ti phm mi do công ty công ngh Founder International Co. có tr s ti Bc Kinh cung cp. Có rt ít chi tiết trong phiên bn công khai ca hp đng ca chính quyn đa phương Tây Tng, nhưng các hp đng mà Founder đã ký vi các s cnh sát đa phương khác đ cài đt cùng mt h thng mô t kh năng sàng lc d liu ca nó — bao gm t tài khon ngân hàng, mng xã hi và đin thoi di đng — đ to ra chân dung v li sng và vòng kết ni xã hi ca nhng người h cn theo dõi.

Công ty Founder đã không tr li yêu cu bình lun.

Các tài liu mua sm được phát hành cùng tháng cho thy cnh sát Tây Tng đang tìm cách phát trin cơ s d liu v “nhng người cn quan tâm” như mt phn ca chiến dch quc gia chng ti phm nhm “quét sch tà ác” mà các nhà hot đng nhân quyn cho rng đã được s dng đ nhm vào nhng người bt đng chính kiến ​​trong khu vc. Theo các tài liu, các nhà chc trách mun kết hp cơ s d liu vi mt h thng giám sát d báo “thông qua nhiu báo cáo đ ha chi tiết, cung cp kh năng d báo hot đng ti phm ca các băng đng xã hi đen và các thế lc xu trong khi cung cp d liu quan trng cho các cuc đàn áp và truy t.”

Chính ph Tây Tng đã không tr li yêu cu bình lun.

Thế hệ tiếp theo

Các nhà chc trách Trung Quc vn tán dương v b ngoài ca s đa dng, k c ti các cuc hp chính tr ln, nơi truyn thông nhà nước chú ý nhiu đến các đi biu thiu s trong trang phc nghi l. Theo Dilnur Reyhan, mt nhà xã hi hc người Duy Ngô Nhĩ ti Vin Quc gia v Ngôn ng và Văn minh Phương Đông Paris, s khoan dung đó đi vi s khác bit văn hóa là hi ht.

Bà nói: Thông qua s kết hp gia đng hóa và chiếm đot dưới thi ông Tp, Trung Quc đang “to ra mt hình thc bn sc thc dân mi”.

Trong mt s trường hp, các n lc đng hóa có tính cưỡng bc đã dn đến các hành đng phn kháng – mt điu hiếm gp dưới thi ông Tp.

Các quan chc tnh đo nhit đi Hi Nam đã gây phn n vào tháng 9 khi h c gng cm các thành viên n tr tui thuc sc tc Utsuls, mt nhóm dân tc Hi giáo đa phương vi dân s khong 10.000 người, đi khăn trùm đu đến trường. Theo mt s người Utsul, chính ph đã hy b quy đnh này sau khi dư lun phn n và xy ra tình trng bãi khóa. H cho biết, vic xây dng mt nhà th Hi giáo quan trng với s quyên góp ca cng đng đã b tm dng trong nhiu tháng vì mái vòm và các đc đim kiến ​​trúc không phi ca Trung Quc.

Chính quyn đa phương Ni Mông đã công b kế hoch thúc đy chương trình ging dy bng tiếng Quan Thoi và đưa sách giáo khoa quc gia vào các chương trình hc hi tháng 8. Theo người dân và các nhà hot đng vì quyn ca sc dân Mông C, hàng nghìn hc sinh trong khu vc đã ty chay các lp hc và xung đường đ hưởng ng.

Chính ph Ni Mông và Hi Nam đã không tr li yêu cu bình lun.

Tthành phTongliao vi hơn 3 triu người Mông Cổ  phía đông Ni Mông, người dân cho biết chính sách giáo dc mi đã được thc hin bt chp s phn đi.

Mt bà m tr cho biết nhng người Mông C trong thành ph vn khó chu trước nhng thay đi, nhưng cm thy bt lc. “Đó là chính sách ca chính ph,” cô nói. “Làm thế nào đ chúng ta chng li nó?”

Nguồn: https://www.wsj.com/articles/beijing-accelerates-campaign-of-ethnic-assimilation-11609431781


 

Tin bài liên quan:

VNTB – Trung Quốc của Tập khác Trung Quốc của Mao như thế nào

Phan Thanh Hung

VNTB – Đặt dây cáp ngầm – Trung Quốc hoàn tất kiểm soát Biển Đông?

Phan Thanh Hung

VNTB – Chạy thử xe VinFast VF8 2023 xong: chế tạo xe hơi không dễ

Do Van Tien

Leave a Comment

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.