Minh Triều
(VNTB) – Cho doanh nghiệp thuê rừng làm du lịch là đang tiếp tay tàn phá rừng tự nhiên.
Theo công bố hiện trạng rừng toàn quốc năm 2019, hiện cả nước có 14.609.220 ha đất có rừng. Trong đó có 2.152.460 ha rừng đặc dụng giao cho các Ban quản lý rừng đặc dụng quản lý, 3.016.541 ha rừng phòng hộ giao cho các Ban quản lý rừng phòng hộ quản lý và 1.763.961 ha rừng giao cho các tổ chức kinh tế quản lý. (1)
Đây chỉ là bề nổi dựa trên các số liệu mà nhà nước công bố. Trên thực tế thì rừng Việt Nam đã bị tàn phá nghiêm trọng về diện tích và chất lượng. Một số cánh rừng nguyên sinh bị phá và chuyển sang “rừng keo”, tuy có cây, nhưng chỉ là cây tạm, cây công nghiệp. Một số thì “đã từng là rừng” nhưng nay bị biến thành các khu nghỉ dưỡng hoặc khu vui chơi sang trọng và cao cấp.
Nhiều khu vực từng được xem là thiên đường thiên nhiên hoang sơ và là khu bảo tồn thiên nhiên như Phú Quốc, Cát Bà, và Sơn Đoòng… Dần dần có sự xuất hiện của các dự án du lịch sinh thái, dự án “bảo tồn rừng”… “Bảo tồn rừng” nhưng rừng đâu không thấy chỉ thấy bê tông cốt thép, phân lô bán nền…
Ngày 12/6, Ban Quản lý rừng phòng hộ Tân Phú (Đồng Nai) đã ký hợp đồng cho Công ty CP The Coi Đồng Nai thuê rừng để phát triển du lịch sinh thái. Theo đề án, sẽ có 13 điểm với 8 tuyến du lịch trên tổng diện tích 486 ha. Trong đó, diện tích xây dựng dự kiến trên 40 ha. Nguồn vốn thực hiện đề án gần 2.800 tỉ đồng, chủ yếu từ nguồn xã hội hóa. Ngoài ra, tại đây, UBND tỉnh Đồng Nai cũng đã phê duyệt Đề án du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí tại Khu Bảo tồn thiên nhiên văn hóa Đồng Nai với nguồn vốn đầu tư 991 tỉ đồng.(2)
Xã hội hoá tức là lấy tiền của xã hội để làm dự án. Nghe “xã hội hoá” cứ tưởng là rất tốt, nhưng phải hiểu rằng đây là một hình thức “phân lô bán nền”, chia rừng ra thành nhiều mảnh để bán cho các doanh nghiệp và cá nhân. Hàng ngàn tỉ đồng sẽ được bỏ ra để biến rừng thành khu du lịch thì phải có nhà ở đồng phục để gỡ gạc kiếm lời. Đã phân lô bán nền cùng với làm du lịch thì không thể tránh khỏi tình trạng phá rừng, xâm phạm đất đai, và đe dọa hệ sinh thái nguyên thuỷ của rừng.
Bài học đắt giá từ những địa phương từng cho thuê rừng làm du lịch và để lại hậu quả lâu dài vẫn còn đó, điển hình là việc cho thuê rừng tại Lâm Đồng. Năm 2021, UBND tỉnh Lâm Đồng đã ra Quyết định, ban hành Quy định tạm thời cho thuê môi trường rừng để kinh doanh du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí trên địa bàn toàn tỉnh. Từ khi Quy định này có hiệu lực, trong vòng 1 năm trên địa bàn toàn tỉnh đã có khoảng 290 hồ sơ đề nghị thuê môi trường rừng của các tổ chức, cá nhân đăng ký.
Tuy nhiên trong quá trình thực hiện, đã xảy ra tình trạng các chủ đầu tư các dự án trên không triển khai; triển khai chậm tiến độ; không tổ chức, bố trí lực lượng quản lý, bảo vệ diện tích rừng được thuê; để rừng bị lấn chiếm trái phép mà không có biện pháp ngăn chặn. Chính vì thế, tỉnh Lâm Đồng đã ban hành văn bản tạm dừng tiếp nhận hồ sơ đề nghị thuê môi trường rừng để kinh doanh du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí trên địa bàn tỉnh từ ngày 26/5/2022. Đồng thời, Lâm Đồng cũng đã thu hồi 194 dự án với diện tích đất lâm nghiệp 29.676 ha. (3)
Bên cạnh đó, có nhiều dự án du lịch được phê duyệt mà không thông qua đánh giá tác động môi trường một cách cẩn thận. Điều này dẫn đến việc thi công và vận hành các dự án gây ra ô nhiễm môi trường, làm suy giảm chất lượng nước, không khí, và đất đai xung quanh khu vực.
Ý tưởng cho thuê rừng phát triển du lịch và lấy tiền thu từ du lịch để bảo vệ rừng là rất tốt. Nhưng khi đưa ý tưởng đó vào thực tế ở Việt Nam thì lại là một vấn đề khác. Người làm dự án thì muốn tối đa hoá lợi nhuận, người quản lý rừng thì cấu kết để trục lợi kiếm lời, cán bộ địa phương thì tìm mọi cách để tham nhũng từ các dự án… Cái lợi trước mắt từ việc phân lô bán nền, ăn chia lợi ích quá lớn khiến người ta không cần quan tâm đến phát triển bền vững gì nữa.
________________
Tham khảo:
(1)Quyết định số 1423/QĐ-BNN-TCLN ngày 15/4/2020 Của Bộ Nông nghiệp và PTNT về Công bố hiện trạng rừng toàn quốc năm 2019.
(3)https://baotintuc.vn/thoi-su/lam-dong-tam-ngung-cho-thue-rung-de-lam-dich-vu-du-lich-sinh-thai-nghi-duong-20220429100045139.htm