Kiều Phong
(VNTB) – Trong những buổi sinh hoạt định kỳ của mình, Hội nhà báo độc lập Việt Nam luôn tạo ra một diễn đàn tự do tranh luận. Trong cuộc họp kỷ niệm 2 năm ngày thành lập (04/07/2014-04/07/2016) của Hội nhà báo độc lập Việt Nam tại quán cà phê Sỏi Đá số 6B Ngô Thời Nhiệm ở Sài Gòn, các nhà báo và các khách mời đã không ngần ngại chia sẻ những quan điểm của mình về hội đoàn và về đất nước.
Sau bài phát biểu của ông Charles Sellers – Trưởng phòng chính trị của tòa tổng lãnh sự Hoa Kỳ, nhà báo Phạm Chí Dũng – chủ tịch nhiệm kỳ mới của IJAVN đã có phát biểu đánh giá tổng quan tình hình đất nước và tình hình hội.
Nhà báo – nhà thơ Bùi Minh Quốc bị chặn ở Đà Lạt không thể tới dự. Cánh cửa nhà phó chủ tịch hội kiêm phụ trách chi hội miền Trung bị hàn, vì vậy không thể kịp vào Sài Gòn.
Cách nhìn về hội từ phía chính quyền dù sao cũng đang thay đổi. Chính quyền chưa quen với xã hội dân sự, không lâu trước đây chính quyền còn coi xã hội dân sự là tấm áo của diễn biến hòa bình. Nhưng gần đây cách nhìn đó đã phải thay đổi. Theo chủ tịch Phạm Chí Dũng, họ đã dần dần hiểu ra rằng xã hội dân sự là tiên tiến, hội nhà báo độc lập IJAVN không phải là một hội đối kháng hay “lật đổ” chế độ mà chỉ là một nghiệp đoàn báo chí phản biện trên tinh thần hoàn toàn độc lập.
Đầu năm 2014, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khi còn đương nhiệm đã đưa ra thông điệp về nhà nước kiến tạo phát triển. Chi tiết đáng chú ý là Thủ tướng mới lên chức Nguyễn Xuân Phúc cũng lặp lại nhà nước kiến tạo. Hiện nay, một số quan chức và dư luận viên bắt đầu chuyển quan điểm rằng xã hội dân sự không phải là đối kháng mà là nhằm kiến tạo cho nhà nước kiến tạo phát triển. Cũng có một luồng dư luận từ quan chức chính phủ đang được các dư luận viên tán rộng ra rằng xã hội dân sự là nhằm phục vụ cho nhà nước kiến tạo.
Từ đó nhà báo Phạm Chí Dũng thể hiện một niềm lạc quan hữu lý: “Dù muốn hay không, chính quyền cũng sẽ phải dần công nhận xã hội dân sự và công nhận tính cách độc lập của các nhà báo độc lập”. Cộng thêm kiểm điểm định kỳ phổ quát (UPR) về Nhân quyền tại Hội đồng nhân quyền Liên hiệp quốc, quan điểm của nhà cầm quyền buộc phải thay đổi cho phù hợp với các chuẩn mực quốc tế. Cùng với thảm cảnh nợ công đầm đìa, một sự thay đổi rất lớn được dự báo là sẽ xảy ra trên đất nước Việt Nam. Ban nghiên cứu cải cách thể chế Ủy viên Nguyễn Thiện Nhân, luật gia Cao Minh Tâm điều hành đang ngày đêm nỗ lực đề xuất luật biểu tình, luật lập hội. Với sự góp mặt của luật sư Lê Công Định trong tư cách hội viên chính thức, ban này được kỳ vọng rất lớn để tạo ra những cải cách trong Hội nhà báo độc lập và cả toàn xã hội.
Tiếp đó, thay mặt ban điều hành hội, nhà báo Phạm Chí Dũng tổng kết nhận xét về công tác chuyên môn. Trang web của Hội nhà báo độc lập Việt Nam liên tục phát triển, trang facebook có thời điểm đạt gần 1 triệu lượt xem mỗi ngày. Kênh truyền hình Youtube Việt Nam Thời Báo xây dựng từ nửa năm nay nhận được những phản hồi tích cực từ phía bạn đọc. Các phóng viên trẻ liên tục tiến bộ và có những phóng sự hay, bên cạnh những phóng sự chất lượng cao của các nhà báo chuyên nghiệp đàn anh trong Hội. Thay mặt ban điều hành, ông thông báo hội sẽ tổ chức những buổi trao đổi chuyên môn, dành riêng cho các phóng viên trẻ.
Phó chủ tịch hội kiêm phụ trách chi hội miền Bắc, nhà báo- nhà văn Nguyễn Tường Thụy tiếp lời trong cuộc họp. Thay mặt Ban điều hành mới gồm 5 người của hội, nhà báo Nguyễn Tường Thụy công bố và nhận xét kết bầu cử vừa rồi của Hội nhà báo độc lập. Ban điều hành mới gồm 5 người: Phạm Chí Dũng, Bùi Minh Quốc, Nguyễn Tường Thụy, Chu Vĩnh Hải, Nguyễn Thiện Nhân. Nhà báo Nguyễn Tường Thụy chia sẻ rằng Hội chưa phát huy được hết nội lực. Hội có khoảng hơn 90 thành viên nhưng chỉ mới hơn một nửa trong số đó là nỗ lực hoạt động vì một nền báo chí độc lập cùng với đồng nghiệp trong IJAVN, nhưng cũng có khoảng 25 hội viên rất ít đóng góp bài viết hoặc không có đóng góp gì. Ông mong muốn rằng trong thời gian tới, các cây bút sẽ cho ra nhiều tác phẩm báo chí hơn.
Nhà báo công giáo JB.Nguyễn Hữu Vinh cũng từ Hà Nội vào Sài Gòn dự kỷ niệm thành lập lần này. Đây là một điều rất đặc biệt, vì uy tín cũng như bản lĩnh của anh JB. Vinh, cũng là niềm động viên lớn lao cho các anh em miền Nam. Anh đã thẳng thắn nói về cuộc bầu cử gấp gáp vừa rồi. Là một kỹ sư và có tâm hồn kỹ trị, JB.Nguyễn Hữu Vinh yêu cầu phải pháp chế Hội nhà báo độc lập một cách chặt chẽ. Lấy ví dụ cuộc bầu cử ban điều hành mới vừa rồi, JB.Vinh yêu cầu xây dựng nội quy, điều lệ bầu cử rõ ràng, để trong cuộc bầu cử cho nhiệm kỳ kế tiếp diễn ra một cách quy củ, không có hiện tượng nào là nằm ngoài bộ quy tắc ứng xử. Ý kiến của anh JB.Nguyễn Hữu Vinh được cử tọa hưởng ứng. Cần phải nói thêm rằng anh là một người thẳng thắn và đầy bản lĩnh, một nhà báo và nhà bất đồng chính kiến nhận được sự thán phụ hưởng ứng của đông đảo nhân dân.
Tiếp đó, anh JB.Nguyễn Hữu Vinh yêu cầu xây dựng tiêu chuẩn kết nạp hội viên. Hội viên là nhà báo chuyên nghiệp hay nhà tranh đấu, Hội là nghiệp đoàn hay nhà tình thương? Từ đó anh JB.Vinh khẳng định sự cần thiết của một bộ tiêu chuẩn kết nạp hội viên, ngõ hầu nâng cao uy tín của hội và tăng sức chiến đấu của một nền báo chí độc lập. Anh yêu cầu hội viên phải là nhà báo, phải có tác phẩm báo chí xứng tầm.
Anh Phạm Bá Hải, điều phối viên Hội cựu tù nhân lương tâm và một phóng viên của RSF cho rằng không đề ra các giới hạn khắt khe. Theo anh, bất kỳ ai, cho dù ít viết bài, mà chỉ cần tham gia để thúc đẩy tự do thông tin, chẳng hạn như người đăng tải các bài viết, hoặc tham gia biên tập thì cũng xứng đáng được xem xét vào Hội nhà báo độc lập.
Chị Thanh Mai, một khách mời, một trí thức đã cộng tác với IJAVN đã chia sẻ một số suy nghĩ cùng hội. Cô cho rằng, một hội thì phải có tranh luận, nếu không có tranh luận sôi nổi thì mới là vấn đề. Các khách mời khác là nhà giáo sử-địa Trần Minh Quốc, Hòa thượng Thích Không Tánh bày tỏ một niềm hy vọng rất lớn ở IJAVN, một nơi quy tụ những nhà báo năng động và dũng cảm.
Các hội viên trẻ là Lê Sỹ Hoàng, Nguyễn Thiện Nhân, Tôn Phi… cũng đã phát biểu đề xuất những ý tưởng của mình để Hội phát triển. Những hội viên kỳ cựu khác, nhà báo Lê Phú Khải và nhà khoa học Đoàn Nam Sinh đã đóng góp những nhận định tâm huyết. Nhà khoa học Đoàn Nam Sinh còn khẳng định, rằng bản chất của một tờ báo ngoài đưa tin và bình luận ra thì một điều rất quan trọng nữa phải đạt được là tính dự báo. Báo chí phải đi trước thời đại.
Một ngày kỷ niệm thành lập 2 năm sôi nổi nhiệt huyết. Cuối buổi, các nhà báo của IJAVN và khách mời tổ chức một buổi tiệc nhỏ trong một ngày đầy niềm vui và ý nghĩa.