Phương Thảo (Hà Lan) (VNTB) – Nếu không vì chuyện nhà cửa đất đai hay quyền lợi gì khác thì sao không bỏ quách cái quốc tịch Việt nam đi cho khỏi mệt?
Chuyện của tôi
Theo quy định của Sở Di trú, để có thể xin được quốc tịch Hà lan thì hộ chiếu Việt nam của tôi phải còn hiệu lực ít nhất 6 tháng. Do đã gia hạn một lần nên thôi bắt buộc phải làm hộ chiếu mới. Giá tôi phải trả cho năm 2008 là 150 euro ( So với 200 nghìn khi làm hộ chiếu ở Việt nam). Khi nộp hồ sơ tôi đã hỏi kỹ khi nào có hộ chiếu mới, nhưng khi đến hẹn tôi gọi điện thoại đến đại sứ quán thì lại được hẹn tiếp hai tuần sau. Tiếp sau hai tuần, tôi liên lạc lại thì họ hẹn bốn tuần. Bốn tuần sau tôi gọi tiếp thì câu trả lời là chưa biết đến bao giờ mới có được vì họ phải gởi in hộ chiếu ở Thụy Điển.
Tôi có phàn nàn họ không đúng hẹn và tôi đã bị trễ hạn nộp hộ chiếu để xin cứu xét nhập quốc tịch Hà lan. Câu trả lời từ nhân viên đại sứ quán là: “ Bao nhiêu người trễ, có phải mình chị trễ đâu!” Sau đó tôi yêu cầu họ cấp cho tôi một văn bản để giải trình với Sở Di trú về sự chậm trễ này thì tôi đã nhận được văn bản theo yêu cầu sau vài ngày. Văn bản được viết bằng dăm dòng tiếng Anh không có tên người viết, không có chữ ký, không có ngày ra văn bản… Tờ giấy này chỉ khác cái điện thư một chút ở cái dấu đỏ choét ngay bên dưới mà thôi. Sau vài lần gọi điện thoại nữa thì tôi mới được đích thân đi xa gần 200 km để trực tiếp nhận hộ chiếu mới.
Tôi đã xin miễn thị thực cho chồng tôi hai lần. Lần thứ nhất tôi trả 25 euro. So ra với cái giá phải xin visa một lần thì có lẽ đã quá hời vì visa cho một lần nhập cảnh một tháng lúc ấy đã có giá 60 euro. Lần thứ hai tôi gọi điện thoại hỏi thăm thì được biết giá lên đến 40 euro. Chồng tôi đã đến tận Đại sứ quán để nộp hộ chiếu, đóng 40 euro và mua luôn một phong bì bảo đảm giá 6,5 euro ở bưu điện để nhân viên sứ quán sẽ gởi luôn về nhà. Sau thời hạn một tuần, gọi điện thoại hỏi thăm thì được thông báo thị thực chưa xong, tiếp sau đó hai tuần gọi lại thì họ thông báo đã có thị thực, tuy nhiên vì không có phong bì gởi bảo đảm nên hoặc phải mua phong bì bảo đảm gởi cho họ, hoặc trực tiếp đến lấy. Dĩ nhiên chúng tôi chọn trực tiếp đến lấy vì không biết họ sẽ lại làm mất phong bì bảo đảm và cả hộ chiếu luôn nữa hay không.
Chuyện của chúng tôi…
Tất cả mọi người đến làm việc ở sứ quán đều bị lạm thu, ví dụ như gia hạn hộ chiếu thì phải đóng 150 euro, xin cấp hộ chiếu mới thì 200 hay hơn tùy theo hứng của người giải quyết hồ sơ và thu phí. Thị thực nhập cảnh một lần có giá tăng lên từng năm 50 – 60 – 75 chứ không phải 35 euro như quy định. Ngay cả phí xin miễn thị thực cũng là 50 euro trong khi lần xin đầu là 18 euro và 9 euro cho lần thứ hai. Nếu chiếu theo bảng giá thu phí lãnh sự theo quy định của bộ tài chính thì tất cả mọi dịch vụ đều bị thu cao hơn rất nhiều và rất tùy tiện. Tất cả chi trả bằng tiền mặt và không có hóa đơn theo quy định. Vậy thì tại sao lại phải dính dáng tới Đại sứ quán cho phiền phức như vậy?
Có người vẫn giữ quốc tịch Việt nam vì còn vướng bận giấy tờ nhà đất, kinh doanh ở Việt nam, có người giữ quốc tịch để khi về Việt nam không phải đi xin thị thực nhập cảnh cho phức tạp. Họ xin quốc tịch cho con cái vì nghĩ đó là quyền lợi của con họ. Họ vẫn phải đi về giữa hai quốc gia vì còn gia đình quyến thuộc ở đó. Nếu không vì chuyện nhà cửa đất đai hay quyền lợi gì khác thì sao không bỏ quách cái quốc tịch Việt nam đi cho khỏi mệt?
Xin thôi quốc tịch cũng mất thời gian rất nhiều và vô cùng tốn kém. Khi nộp đơn được hẹn một năm và đóng gần 500 euro với lời hẹn là sau khi xong sẽ phải đóng thêm vài trăm nữa, vị chi là gần một nghìn euro. Nhưng sau hơn một năm vẫn không xong, có người cho hay họ phải chờ vài ba năm. Những người phải chờ quyết định thôi quốc tịch của chủ tịch nước rất căng thẳng vì họ chỉ có thể được nhận quốc tịch Hà lan vĩnh viễn sau khi có được quyết đinh thôi quốc tịch. Trường hợp sau một năm vẫn không có giấy đã từ bỏ quốc tịch thì họ có nguy cơ bị thu hồi quốc tịch Hà lan đối với những người không được phép có song tịch. Tuy nhiên Sở Di trú cũng đã có nhận xét rằng họ không còn lạ gì với việc giải quyết mọi thứ trễ nải của Đại sứ quán Việt nam.
Chuyện của ai?
Sứ quán Bỉ đã trả lại tiền lạm thu, nhân viên sứ quán đã bị khiển trách. Một số người bị lạm thu sau khi chia sẻ câu chuyện của mình trên trang Facebook ‘Tôi và Sứ quán’ đã được Đại Sứ quán Việt Nam tại Bỉ mời lên hoàn lại tiền lạm thu. Các vị này cho biết nhân viên sứ quán nói với họ rằng “có gì thì đóng cửa bảo nhau” chứ đừng để “bọn phản động lợi dụng”.
Cách đây vài năm, người Việt ở Phần lan cũng đã biểu tình phản đối việc sứ quán lạm thu và mọi chuyện cũng đã có tiến triển tốt. Nhưng đó là ở Bỉ, ở Phần lan và một số nơi người Việt ở nước sở tại dám lên tiếng phản đối. Còn ở các nước khác khi mà không ai lên tiếng thì sao? Mọi người vẫn phải chịu đóng phí cao ngất và vẫn cứ phải ngậm bồ hòn làm ngọt vì muốn xong việc của mình. Trang Facebook “Tôi và Sứ quán” có kêu gọi kiều bào ký tên vào kiến nghị cho cơ quan lãnh sự của Việt nam ở nước ngoài. Hiện giờ đã có hơn 4400 người tham gia vào trang nay nhưng số người có ký tên góp ý chưa đến số 500. Tại sao người ta lại không dám lên tiếng?
Phản đối việc làm sai trái của Sứ quán là bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình, nhưng không mấy người hào hứng chỉ vì họ sợ bị liên quan liên đới, sợ bị làm khó dễ khi quay về Việt nam. Ý nghĩ cho rằng phê bình, biểu tình phản đối như vậy là phản động, là chống chính quyền khi được hỏi họ có dám tham gia biểu tình hay không. Vẫn có người đồng tình với cách lạm thu của sứ quán miễn sao cho nhanh và được việc của họ. Nếu có than phiền thì chỉ than miệng rồi vẫn chịu rút tiền ra chi trả. Cũng có người nói rằng được suất đi làm ở sứ quán họ phải mất một căn nhà nên giờ họ phải tìm mọi cách để thu lại số vốn đã bỏ ra. Ý nghĩ như vậy xem như đã ngầm thỏa hiệp với việc phải chịu mất tiền một cách vô lý cũng như đồng tình với việc niềm tin vào đại diện của nhà nước Việt nam ở hải ngoại đã hoàn toàn không còn tồn tại.