VNTB – Cải thiện chăm sóc dài hạn cho người cao tuổi
TS Phạm Đình Bá
(VNTB) – Các chính phủ trên khắp thế giới đang gặp thách thức trong việc tạo ra và điều chỉnh các chương trình công cộng để đảm bảo người cao tuổi được tiếp cận với chất lượng cao về các dịch vụ chăm sóc dài hạn.
Theo dữ liệu từ Liên hiệp quốc, tỷ lệ dân số toàn cầu người cao tuổi từ 65 tuổi hay lớn hơn được dự đoán sẽ tăng từ 10% năm 2022 lên 16% vào năm 2050. Năm 2022, Châu Âu và Bắc Mỹ có tỷ lệ người cao tuổi ở mức 19%, với dự đoán đến năm 2050, cứ bốn người ở những khu vực này thì có một người cao tuổi. Các quốc gia Đông và Đông Nam Á với 13% dân số người cao tuổi dự đoán con số này sẽ tăng gấp đôi vào năm 2050.
Do dân số già đi nhanh chóng, tỷ lệ mắc các bệnh mãn tính như mất trí nhớ, tăng tuổi thọ, thay đổi động lực gia đình và lối sống và dự kiến thiếu hụt người chăm sóc, cũng như nhu cầu về các dịch vụ chăm sóc dài hạn tiếp tục tăng lên.
Các chính phủ trên khắp thế giới đang gặp thách thức trong việc tạo ra và điều chỉnh các chương trình công cộng để đảm bảo người cao tuổi được tiếp cận với chất lượng cao về các dịch vụ chăm sóc dài hạn. Do đó, nhiều chính phủ gần đây đã tiến hành cải cách hệ thống chăm sóc dài hạn của họ.
Được tài trợ bởi Tổ chức Y tế Thế giới, chúng tôi gần đây đã làm một đánh giá tổng thể về tài trợ hệ thống chăm sóc dài hạn, cụ thể là lỗ hổng kiến thức liên quan đến những gì đã biết về các sáng kiến chăm sóc dài hạn gần đây, nhất là việc trực tiếp giải quyết các vấn đề tài chính liên hệ. Mục tiêu chính của đánh giá phạm vi này là xác định, lập biểu đồ và phân tích tài liệu về các sáng kiến công gần đây (nghĩa là cải cách, chính sách và chương trình) đã được thực hiện để cải thiện phạm vi chăm sóc dài hạn, bảo vệ tài chính và tính bền vững tài chính cho người cao tuổi và gia đình họ.
Trong phần kết luận, chúng tôi chỉ ra rằng các sáng kiến liên quan đến phạm vi bảo hiểm, bảo vệ tài chính và bền vững tài chính được xác định trong đánh giá này đến từ các quốc gia có nền kinh tế thu nhập cao, trên trung bình, trung bình thấp và thu nhập thấp và có hy vọng về sự phát triển của các sáng kiến hiện có cũng như sự mở rộng của chúng trong và ngoài các quốc gia tương ứng.
Các sáng kiến trong đó bảo hiểm sức khỏe là bắt buộc và kèm theo một kế hoạch tài trợ tương xứng sẽ có vị trí tốt hơn để tạo điều kiện cho người cao tuổi già đi tại chỗ ở nhà họ. Nỗ lực mở rộng phạm vi bao phủ rộng cho dân số người cao tuổi là phổ biến trong các sáng kiến có tiềm năng mang lại lợi ích kinh tế. Các sáng kiến cho phép người cao tuổi tiếp cận các dịch vụ cần thiết đồng thời tránh tình trạng nghèo đói do phải trả chăm sóc y tế từ tiền túi sẽ góp phần cải thiện sức khỏe và phúc lợi.
Bảo tồn sức khỏe ở người già với đóng góp bảo hiểm từ lúc họ còn trẻ có thể giảm bớt chi phí hạ nguồn và góp phần vào sự bền vững về tài chính. Việc phát triển chính sách chăm sóc sức khỏe, tốc độ già hóa dân số và sự gắn kết tăng trưởng kinh tế là cần thiết cho sự thành công của các sáng kiến và tính bền vững của bảo hiểm sức khỏe dài hạn. Các sáng kiến với các tiêu chí đủ điều kiện được thiết kế tốt có thể góp phần mở rộng lực lượng lao động, giảm lạm phát liên quan đến tuổi tác và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Chúng tôi tìm được năm sáng kiến gần đây liên quan đến chăm sóc dài hạn, đó là Thí điểm bảo hiểm chăm sóc dài hạn của Trung Quốc, CareShield Life của Singapore, Chăm sóc dài hạn 2.0 của Đài Loan, Lựa chọn đầu tiên của cộng đồng Hoa Kỳ và Cải cách chăm sóc dài hạn của Hà Lan. Các sáng kiến có bản chất tiến hóa và minh họa cách các hệ thống chăm sóc dài hạn liên tục phát triển để đáp ứng nhu cầu dân số đang thay đổi.
Các thí điểm bảo hiểm chăm sóc dài hạn ở Trung Quốc đại diện cho một bước đột phá vào chăm sóc dài hạn trong môi trường gia đình cũng như chăm sóc dài hạn qua thể chế chăm sóc sức khỏe hiện có. Các quốc gia tham gia vào các sáng kiến còn lại đã và đang cung cấp chăm sóc dài hạn trong dịch vụ chăm sóc tại nhà và đã chuyển sang tăng cường các sáng kiến hoặc cải cách các sáng kiến hiện có. Một tường thuật ngắn gọn về phạm vi bảo hiểm của các sáng kiến ở châu Á được cung cấp dưới đây.
Sáng kiến – Chăm sóc dài hạn thí điểm Trung Quốc
Bảo hiểm y tế gần như phổ cập của Trung Quốc được cung cấp thông qua ba chương trình y tế xã hội: Bảo hiểm y tế cơ bản cho nhân viên thành thị (UEBMI), Bảo hiểm y tế cơ bản cho cư dân thành thị (URBMI) và Chương trình y tế hợp tác nông thôn mới (NRCMS) cho cư dân nông thôn. Các chương trình chăm sóc dài hạn thí điểm trên 15 thành phố ở Trung Quốc được tài trợ thông qua các chương trình hiện có này và phần lớn chi trả cho người cao tuổi với khuyết tật nặng. Các nhu cầu chăm sóc chưa được đáp ứng liên quan đến các hoạt động sinh hoạt hàng ngày (ADL) và các hoạt động cụ thể của cuộc sống hàng ngày (IADLs).
Bảy trong số 15 thành phố thí điểm đã cung cấp bảo hiểm chăm sóc dài hạn chỉ dành cho cư dân thành thị trong khi tám đối tượng được mở rộng ở các mức độ khác nhau để cung cấp phạm vi bao phủ cho các khu vực thành thị và nông thôn cũng như những người không có việc làm. Những người đủ điều kiện tham gia được bảo hiểm cho cả dịch vụ chăm sóc tại các cơ sở y tế ví dụ như bệnh viện và tại nhà, tuy nhiên, ở một số thành phố, bảo hiểm cho dịch vụ chăm sóc tại cơ sở y tế toàn diện hơn so với dịch vụ chăm sóc tại nhà.
Ở Trung Quốc, trách nhiệm hiếu thảo theo truyền thống đảm bảo rằng các thành viên trong gia đình sẽ hoàn thành vai trò chăm sóc dài hạn cho người cao tuổi với tỷ lệ xấp xỉ 80% của các dịch vụ chăm sóc. Việc bắt đầu bảo hiểm chăm sóc dài hạn gắn liền trực tiếp với sự sẵn có của các dịch vụ chăm sóc dành cho các hoạt động sinh hoạt hàng ngày ở cả khu vực nông thôn và thành thị.
Khi bảo hiểm chăm sóc dài hạn mở rộng đến hộ gia đình, việc trả phí cho các dịch vụ mà thành viên gia đình tham gia vào việc chăm sóc người thân cao tuổi là một quá trình phát triển tự nhiên. Khi các thí điểm bắt đầu trên khắp Trung Quốc, có sự khác biệt về người được coi là đủ điều kiện tham dự vào bảo hiểm. Các nhóm như lao động nhập cư, các cá nhân làm việc trong các hình thức việc làm mới (ví dụ như làm việc từ xa) và cư dân nông thôn thường bị loại khỏi các bảo hiểm chăm sóc dài hạn thí điểm. Theo thời gian, đã có sự mở rộng dần dần để bao gồm các nhóm này.
Các thành phố tham dự vào các thí điểm bảo hiểm chăm sóc dài hạn đã trải nghiệm những sự sụt giảm trong việc sử dụng các dịch vụ y tế do việc tiếp cận các dịch vụ cho cả bệnh nhân nội trú và ngoại trú đều giảm, với việc sử dụng dịch vụ ngoại trú giảm 23% và dịch vụ nội trú giảm 20%. Đồng thời, các thành phố không thí điểm đã chứng kiến những tỷ lệ phần trăm này tăng lên.
Việc giảm sử dụng hệ thống y tế với sự hiện diện của bảo hiểm chăm sóc dài hạn hứa hẹn cho việc sử dụng hệ thống y tế tối ưu hơn, hỗ trợ cho bảo hiểm chăm sóc dài hạn và do đó chuyển đổi chiến lược chi phí từ chăm sóc y tế sang chăm sóc xã hội.
Một số nghiên cứu chỉ ra những thách thức đối với tính bền vững của các thí điểm của Trung Quốc. Những thách thức được báo cáo là thiếu tích hợp hệ thống, phụ thuộc vào chuyển khoản từ quỹ bảo hiểm y tế và thiếu sự phối hợp trong chính sách bảo hiểm chăm sóc dài hạn, già hóa dân số và phát triển kinh tế.
Bất chấp những thách thức này, một nghiên cứu đã đánh giá các thí điểm bảo hiểm chăm sóc dài hạn riêng lẻ về những điểm tương đồng và khác biệt, đồng thời ủng hộ việc tăng dần các khoản đóng góp cá nhân song song với việc tăng hỗ trợ tài chính từ chính quyền trung ương và địa phương để đạt được tính bền vững.
Sáng kiến – CareShield Life Singapore
Sáng kiến này là một ví dụ về chương trình chăm sóc dài hạn được tài trợ công khai trên cả thành phố Singapore, công nhận tầm quan trọng của việc bảo vệ toàn bộ dân số. Chương trình bao gồm bảo vệ chống lại chi tiêu thảm khốc liên quan đến tình trạng khuyết tật nghiêm trọng và khó khăn tài chính, trợ cấp tiền mặt với mức tăng thường xuyên theo vật giá, thúc đẩy sự lựa chọn và tính linh hoạt của người dùng bảo hiểm và có thể bổ sung hoặc thay thế các lợi ích và dịch vụ bằng hiện vật. Mặc dù kế hoạch này được mô tả là cung cấp sự bảo vệ tốt cho nhu cầu chăm sóc dài hạn cơ bản, nhưng theo thời gian, độ sâu của sự bảo vệ sẽ phát triển dựa trên nhu cầu.
CareShield Life phân bổ rủi ro cho các nhóm tuổi và thông qua việc tài trợ trước cho những người đăng ký trả trước các nhu cầu chăm sóc dài hạn trong tương lai của họ, góp phần vào sự bền vững. Ước tính rằng ít hơn 0,1% dân số trong độ tuổi 30-40 bị khuyết tật nặng do đó chương trình bảo hiểm này được dự kiến sẽ đáp ứng nhu cầu của những người trẻ tuổi có thể cần dịch vụ trong tương lai bằng cách họ đóng góp chi phí tích lũy dài hạn từ lúc họ còn làm việc. Sáng kiến nầy dựa vào cách tiếp cận theo đóng góp chung rộng rãi, với tầng sâu được giảm để phát triển bao phủ chiều rộng và nhắc nhở các chính phủ tiến hành dự báo tài chính của chương trình để giải quyết vấn đề bền vững.
Sáng kiến – Kế hoạch và phạm vi bảo hiểm chăm sóc dài hạn 2.0 của Đài Loan
Thành công của chương trình bao gồm việc mở rộng phạm vi bảo hiểm thông qua việc giảm các khoản đồng thanh toán giữa bảo hiểm và người dùng từ 30% xuống 16% và những khoản này được miễn cho người dùng có thu nhập thấp. Các trung tâm hỗ trợ người chăm sóc trong gia đình đã được thành lập cũng như các trung tâm hỗ trợ chứng sa sút trí tuệ để chẩn đoán nhanh chóng và tiếp cận các dịch vụ chăm sóc tương ứng. Các trạm chăm sóc cộng đồng cung cấp các chương trình sống lành mạnh tập trung vào tập thể dục và tự quản lý sức khỏe là một phần của chương trình chăm sóc dài hạn.
Cải cách chăm sóc dài hạn được thực hiện ở Đài Loan nhằm mục tiêu hỗ trợ người cao tuổi già đi tại chỗ ở nhà. Cải cách có tính bao cấp vì thiết lập với độ bao phủ đến phạm vi bảo hiểm, bảo vệ tài chính và tính bền vững tài chính. Việc giảm các khoản đồng thanh toán bảo hiểm, sự sẵn có của các dịch vụ hỗ trợ chăm sóc dài hạn và các khoản trợ cấp dành cho khu vực nông thôn cho thấy sự quan tâm đến bảo vệ tài chính của nhiều người dùng bất chấp tình huống cá nhân của họ.
Không sáng kiến gì – Việt Nam
Tôi không tìm được sáng kiến nào về chăm sóc dài hạn cho người cao tuổi trong chế độ hiện tại. Tôi cũng không hiểu là chế độ độc tài độc đảng toàn trị có lo gì cho người cao tuổi không. Nhưng tôi nghĩ dân mình cũng giống như dân Đài Loan và Singapore muốn thấy những sáng kiến chăm sóc sức khoẻ dài hạn triển khai một cách công bằng và toàn diện để lo cho thân nhân cao tuổi của mình sống với sức khoẻ tốt và bình an.
__________
Nguồn:
Xuất bản sắp tới. Xem phác đồ đánh giá ở đây: https://osf.io/5nyj7/