Phú Nhuận
(VNTB) – Người dân rất sợ hậu Covid, nhưng lại rất tích cực mua “thuốc giả” về uống, thậm chí uống một loạt thuốc để phòng. Đó là những thuốc xách tay Arbidol, Areplivir… của Nga.
Dược sĩ Hà Quang Tuyến, trưởng Khoa Dược, bệnh viện Đại học Y Hà Nội, khuyến cáo, mỗi thuốc kháng vi-rút có chỉ định trên một số đối tượng bệnh nhân Covid-19 nhất định. Do vậy việc dùng các thuốc kháng vi-rút này cần đúng chỉ định của bác sĩ.
Bên cạnh đó, các thuốc trị Covid-19 này cũng có khá nhiều chống chỉ định, đòi hỏi phải tuân thủ chặt chẽ; đồng thời trong quá trình sử dụng cũng cần giám sát cẩn thận các tác dụng phụ để tránh xảy ra các rủi ro có thể xảy ra.
“Hiện nay, thuốc Arbidol và Areplivir đều chưa được cấp phép lưu hành và nhập khẩu chính thức tại Việt Nam, các sản phẩm do các trang mạng xã hội, các nhóm các diễn đàn bán đều là hàng trôi nổi, không rõ nguồn gốc xuất xứ, tiêu chuẩn chất lượng.
Chúng ta đã từng lên án thuốc ung thư giả một cách gay gắt, nhưng bây giờ tại sao chúng ta sẵn sàng thỏa hiệp về việc sử dụng các mặt hàng xách tay, không rõ nguồn gốc, chất lượng, với cam kết chỉ bằng mồm của người bán và không chịu trách nhiệm pháp lý khi có vấn đề xảy ra?” – dược sĩ Hà Quang Tuyến, nhấn mạnh như vậy.
Vào cuối tháng 1 năm 2020, khi đại dịch Covid lan ra toàn cầu, hãng dược Отисифарм (OTCPharm) của Nga đã tung ra quảng cáo Arbidol là thuốc hiệu quả chống lại Coronavirus. Đến cuối tháng 3-2020 thì Bộ Y tế Nga tuýt còi, lý do là OTCPharm không đưa ra được bằng chứng thuốc này có tác dụng, mà đang chỉ ở giai đoạn thử nghiệm lâm sàng.
Thế nhưng đến tháng 1 năm 2021 thì Bộ Y tế Nga lại đồng ý sử dụng. Một trong những lý do mà Bộ Y tế Nga đồng ý, là dựa vào nghiên cứu trong ống nghiệm, kết qủa Arbidol có tác dụng ức chế đặc biệt với vi-rút. Điều này theo nguyên tắc là một gật đầu đầy ngớ ngẫn, vì nghiên cứu trong ống nghiệm rất khác với thực hành lâm sàng.
Đến ngày 22-9-2021 thì Bộ Y tế Nga chính thức loại Arbidol ra khỏi danh sách các thuốc điều trị Covid, ngay cả trường hợp Covid nhẹ điều trị tại nhà cũng không được khuyến cáo dùng thuốc này.
Theo dược sĩ Hà Quang Tuyến, với thuốc Umifenovir thì cũng như nhiều thuốc khác: Hydroxychloroquine, Ribavirin, Sofosbuvir, Lopinavir… cũng chỉ là một trong số các thử nghiệm lâm sàng trong giai đoạn ban đầu của đại dịch để tìm hướng tiếp cận điều trị Covid-19 trên thế giới, và có nhiều nghiên cứu hiện cũng đã tạm dừng do hiệu quả không cao hoặc nguy cơ, tác dụng không mong muốn lớn hơn nhiều so với hiệu quả.
Còn theo cảnh báo của bác sĩ Trần Văn Phúc, thì dân gian có câu “thị dược tam phân độc”, nghĩa là thuốc bổ cũng chỉ có tác dụng bảy phần, còn lại ba phần độc, nói gì thuốc chữa bệnh. Sử dụng thuốc này có một số tác dụng phụ về đường tiêu hoá và tim mạch. Đó rất có thể là lý do chỉ có Nga và Trung Quốc tích cực sản xuất Arbidol.
Ngay cả thuốc Molnupiravir mà Bộ Y tế vừa cấp phép lưu hành thời hạn 3 năm cũng có hàng loạt những cảnh báo ảnh hưởng đến nam, nữ, trẻ em.
Theo thông báo của Hội đồng tư vấn cấp giấy đăng ký lưu hành thuốc (Bộ Y tế) Về giới hạn sử dụng thuốc, hội đồng khuyến cáo Molnupiravir dùng trên bệnh nhân có thời gian khởi phát triệu chứng dưới 5 ngày, không sử dụng quá 5 ngày liên tiếp, không sử dụng để dự phòng sau hay trước phơi nhiễm để phòng Covid-19.
Đối với phụ nữ có thai và cho con bú, Molnupiravir không được khuyến cáo sử dụng trong thời kỳ mang thai. Phụ nữ chuẩn bị mang thai nên sử dụng biện pháp tránh thai hiệu quả trong thời gian điều trị và trong 4 ngày sau liều Molnupiravir cuối cùng.
Hội đồng cũng cho rằng dựa trên khả năng xảy ra các phản ứng có hại cho trẻ sơ sinh từ Molnupiravir, không khuyến cáo F0 là phụ nữ nuôi con nhỏ cho con bú trong thời gian điều trị và trong 4 ngày sau liều Molnupiravir cuối cùng.
Đối với trẻ em và thanh thiếu niên, Molnupiravir không được phép sử dụng cho bệnh nhân dưới 18 tuổi vì có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của xương và sụn.
Đối với nam giới, hội đồng khuyến cáo Molnupiravir có thể ảnh hưởng đến tinh trùng, mặc dù rủi ro được coi là thấp. Vì vậy, nam giới sử dụng Molnupiravir nên sử dụng một phương pháp tránh thai tin cậy trong thời gian điều trị và ít nhất 3 tháng sau liều Molnupiravir cuối cùng.
_____________
Tài liệu tham khảo:
1. J. Blaising, S. T. Polyak, E. Pecheur (2014). “Arbidol as a broad-spectrum antiviral: An update”, Antiviral Research, Vol. 107, pp. 84-94, https://doi.org/10.1016/j.antiviral.2014.04.006
2. N. Liam, H. Xie, S.Lin, et al (2020). “Umifenovir treatment is not associated with improved outcomes in patients with coronavirus disease 2019: a retrospective study”, Clinical Microbiology and Infection, Vol. 26, pp. 917-921, DOI:https://doi.org/10.1016/j.cmi.2020.04.026
3. Z. Zhu, Z. Lu, T. Xu, et al (2020), “Arbidol monotherapy is superior to lopinavir/ritonavir in treating Covid-19”, Journal of Infection, Vol. 81, pp. 21-23, DOI:https://doi.org/10.1016/j.jinf.2020.03.060
4. B. Amani, B. Amani, S. Zareei, et al (2021). “Efficacy and safety of arbidol (umifenovir) in patients with COVID‐19: A systematic review and meta‐analysis”, Immunity, Inflammation and Disease, Vol. 9, No. 4, doi: 10.1002/iid3.502