VNTB – Cây tre ‘nghiêng’ để rồi ‘bật’…
Nguyễn Nam
(VNTB) – Tre sở dĩ đứng vững trước gió bão là do tre có sự “đồng lòng” cao; trước gió bão không bao giờ có hiện tượng: cây thì ngả về đông, cây lại nghiêng sang tây…
Cây tre cứng cỏi, dẻo dai nên có thể uốn cong và bật mạnh trở lại như một lực đàn hồi. Vậy thì diễn ngôn “ngoại giao cây tre” liệu có dẫn đến ‘nghiêng’ để rồi ‘bật’ vào một điều gì đó, như thể chế chính trị chẳng hạn…
Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị Đối ngoại toàn quốc hồi trung tuần tháng 12-2021, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cho rằng, “chúng ta đã xây dựng nên một trường phái đối ngoại và ngoại giao rất đặc sắc và độc đáo của Thời đại Hồ Chí Minh, mang đậm bản sắc “cây tre Việt Nam”, “gốc vững, thân chắc, cành uyển chuyển”, thấm đượm tâm hồn, cốt cách và khí phách của dân tộc Việt Nam”.
Theo diễn ngôn của Tổng bí thư, bản sắc “cây tre Việt Nam” đó là mềm mại, khôn khéo, nhưng rất kiên cường, quyết liệt; linh hoạt, sáng tạo nhưng rất bản lĩnh, kiên định, can trường trước mọi thử thách, khó khăn vì độc lập dân tộc, vì tự do, hạnh phúc của nhân dân. Đoàn kết, nhân ái, nhưng kiên quyết, kiên trì bảo vệ lợi ích quốc gia – dân tộc. Biết nhu, biết cương; biết thời, biết thế; biết mình, biết người; biết tiến, biết thoái, “tuỳ cơ ứng biến”, “lạt mềm buộc chặt”…
Khái niệm “ngoại giao cây tre” đã xuất hiện từ năm 2016, trong bài phát biểu của ông Trọng trong Hội nghị Ngoại giao lần thứ 29. Vị Tổng bí thư nói rằng Việt Nam đã “xây dựng nên một trường phái ngoại giao độc đáo, mang đậm bản sắc “cây tre Việt Nam”.
Tại hội nghị toàn quốc đầu tiên của Việt Nam về các vấn đề đối ngoại năm 2021, ông Trọng đã tái khẳng định và trình bày rõ hơn ý tưởng này như đoạn trích ở trên.
Tuy nhiên diễn ngôn trên của ông Nguyễn Phú Trọng có sự khập khiểng mà tin rằng chính bản thân ông cũng nhận ra, đó là tre bao giờ cũng mọc thành khóm, thành bụi, không có chuyện đơn thân. Sở dĩ tre trở thành “thành lũy” chịu đựng được gió bão là do bởi tre luôn sinh trưởng, phát triển nhờ vào các cấu trúc liên minh, liên kết.
Tre sở dĩ đứng vững trước gió bão là do tre có sự “đồng lòng” cao; trước gió bão không bao giờ có hiện tượng: cây thì ngả về đông, cây lại nghiêng sang tây…
Mới đây ở hôm gặp gỡ Ngoại trưởng Mỹ tại Hà Nội, qua quan sát cách đưa tin tường thuật của báo chí, một bỉnh bút có bình luận như sau về liên tưởng ‘bụi tre đang đồng lòng trong chuyện ngả về đông hay nghiêng sang tây’:
“Nhìn qua thái độ, không khí thân tình, nồng ấm của các quan chức hai bên, có thể đoán mọi chuyện đang tiến triển theo đường hướng tốt đẹp, khác với một thời kỳ có vẻ như bị đóng băng và lạnh nhạt kể từ khi ông Blinken đột ngột hủy chuyến thăm được lên lịch vào năm ngoái.
Có một điều hơi ngạc nhiên là không có cuộc gặp giữa ông Blinken với tân chủ tịch nước. Thay vào đó, cuộc gặp giữa ông Blinken với tổng bí thứ, vốn thông thường chỉ là một cuộc chào xã giao, lại là tâm điểm của chuyến thăm.
Thêm vào đó là cuộc hội kiến với trưởng ban đối ngoại trung ương, song song với cuộc làm việc với bộ trưởng ngoại giao, có thể thấy phía Mỹ đang chủ trương ưu tiên làm việc với bên đảng hơn. Cùng với đó là sự tái xác nhận thông điệp tôn trọng thể chế và sự chọn lựa chính trị của Việt Nam.
Đó cũng là chuyện bình thường đối với những người Mỹ có tiếng thực dụng, không câu nệ tiểu tiết, miễn sao được việc. Mình có như thế nào thì người ta mới như thế chứ!
Tình trong như đã mặt ngoài cũng không còn e. Thôi thì cứ tiến lên đi!”…
Hà Nội đang đối mặt thách thức tế nhị là làm sao cởi mở với Mỹ mà không khiến Trung Quốc, tức giận. Trong khi Mỹ rất muốn thúc đẩy mối quan hệ mạnh mẽ hơn với Việt Nam, Hà Nội lại thận trọng do lo ngại tác động của việc nâng cấp quan hệ với Washington đối với Bắc Kinh.
Vẫn có một luồng hy vọng khá mạnh mẽ trong giới quan sát, rằng, tháng 5 tới đây, Tổng thống Biden sẽ bay sang Hiroshima (Nhật Bản) tham dự Hội nghị G7. Thông điệp của ông gửi cho Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, qua Ngoại trưởng Blinken, nếu được đón nhận tích cực, biết đâu Tổng thống sẽ quyết định ghé qua Hà Nội để làm nên một chuyến công du lịch sử!
***
Một quan sát khác từ ghi nhận và diễn giải của biên tập viên trang Việt Nam Thời Báo về điều thú vị từ ngôn ngữ cơ thể của Thủ tướng Việt Nam khi gặp Ngoại trưởng Mỹ:
– Ông dường như khá thoải mái với những cử chỉ thân mật.
Phạm Minh Chính – Blinken- Hanoi 2023
– Ông hơn một lần chạm lên cánh tay của ông Blinken.
Pham Minh Chinh – Blinken
– Ông tự tin chào hỏi xã giao bằng tiếng Anh và nét mặt ông có vẻ rạng rỡ tự nhiên.
Blinken – Pham Minh Chinh – Hanoi 2023
– Gần một năm trước tại Washington, ông Chính cũng có những cử chỉ tương tự khi gặp ông Blinken.
– Để so sánh, hay xem tương tác của ông Chính với Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov vào tháng 7 năm ngoái, sẽ thấy chỉ bắt tay xã giao, không có những cử chỉ thân mật, mặc dù Nga là một trong số ít những đối tác chiến lược toàn diện với Việt Nam.
– Một lần khác, ông Chính có vẻ hồ hởi ra mặt là khi tiếp đón nhà ngoại giao hàng đầu của Trung Quốc Vương Nghị vào năm 2021.
– Những tương tác của ông Chính với ông Blinken gợi ý một sự gần gũi và thoải mái nhất định ít thấy trên ống kính truyền hình.
– Ả Ở một khía cạnh nào đó, trông ông Chính vui như gặp lại một người bạn hơn là tiếp đón một người khách.
