VNTB – Chiến dịch chống tham nhũng hạ bệ chủ tịch nước Việt Nam

VNTB – Chiến dịch chống tham nhũng hạ bệ chủ tịch nước Việt Nam

 

(VNTB) – Bài trừ tham nhũng cũng là một nỗ lực cải cách nghiêm túc

 

Những người cộng sản Việt Nam đã thể hiện sự tinh tế trong công tác hậu cần khẩn cấp vào những năm 1960 bằng cách vận chuyển vũ khí bằng xe đạp trên đường mòn Hồ Chí Minh. Khi covid-19 xảy ra vào năm 2020, con cháu họ đã làm theo như vậy. Khi biên giới đóng cửa, hàng chục ngàn công dân Việt Nam bị mắc kẹt ở nước ngoài. Chính phủ Việt Nam đã nhanh chóng thuê gần 800 chuyến bay để đưa họ về nước.

Tuy nhiên ngay sau đó lộ ra rằng, không phải ai đi cũng đều suôn sẻ. Quan chức Đại sứ quán đã yêu cầu phí cao từ 5.000 đô la trở lên để tạo điều kiện thuận lợi cho việc hồi hương. “Một phụ nữ trong trại cách ly nơi tôi ở đã trả gấp ba lần số tiền tôi bỏ ra,” một người hồi hương nhớ lại. Một lần nữa, chính phủ đã nhanh chóng hành động. Đầu năm 2022, cơ quan điều tra bắt đầu bắt giữ các quan chức vì cáo buộc nhận hối lộ. Hàng chục người hiện phải đối mặt với việc bị truy tố, trong đó có hai cựu bộ trưởng. Ngày 17 tháng 1, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã từ chức để chịu trách nhiệm về vụ bê bối này.

Nếu tham nhũng không hiếm ở Việt Nam, thì các vụ chủ tịch nước từ chức lại hiếm. Vụ từ chức của ông Phúc nhấn mạnh mức độ đáng kể mà đại dịch đã kích hoạt nỗ lực chống tham nhũng hay “lò đốt” kéo dài hàng chục năm. Cuộc đàn áp này là chính sách tiêu biểu của Nguyễn Phú Trọng, tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam là lãnh đạo tối cao — có quyền lực hơn cả thủ tướng hoặc chủ tịch nước.

Giống như Tập Cận Bình ở Trung Quốc, Nguyễn Phú Trọng đã sử dụng cuộc chiến chống tham nhũng để tích lũy thêm quyền lực cho bản thân và Đảng Cộng sản. Ông Nguyễn Khắc Giang thuộc Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chiến lược Việt Nam tại Hà Nội cho biết: “Trước khi có chiến dịch chống tham nhũng, có sự cân bằng giữa đảng và nhà nước. Tuy nhiên, hầu hết các quan chức cấp cao bị thanh trừng vì tội tham nhũng chủ yếu nhờ các cơ quan chính phủ, chứ không phải đảng. Kết quả là đảng ngày càng chiếm ưu thế.

Đàn áp tham nhũng cũng là một nỗ lực cải cách nghiêm túc. Ông Nguyễn Phú Trọng 78 tuổi, hiện đang phục vụ nhiệm kỳ 5 năm lần thứ ba, thuộc thế hệ lãnh đạo cuối cùng từng trải qua cuộc chiến tranh chống Mỹ khi trưởng thành. Ông được coi là một tín đồ chân chính muốn thanh trừng nạn tham nhũng tràn lan sau khi Việt Nam áp dụng kinh tế thị trường vào những năm 1990. Andrew Wells-Dang, một chuyên gia về Việt Nam tại Viện Hòa bình Hoa Kỳ, một cơ quan độc lập nhưng do quốc hội tài trợ, cho biết: “Các nhà quan sát hiểu sai ông ấy hoàn toàn: chúng tôi coi ông ấy như một nhân vật chuyển tiếp. Một số người trong đảng gọi ông là con trâu dot, “con trâu cứng đầu”.

Những kẻ lợi dụng đại dịch đồi bại đang thu hút sự chú ý của ông ta. Tháng 12 năm 2021, giám đốc công ty thiết bị y tế Việt Á, bị buộc tội hối lộ quan chức để mua bán các bộ xét nghiệm covid của công ty ông ta. Các quan chức bị cáo buộc đồng lõa đã bị bắt giữ sau đó gồm cả các bộ trưởng y tế và bộ khoa học và công nghệ. Những người này dối trá tuyên bố rằng kit test của Việt A đã được WHO và chính phủ Anh chứng nhận.

Nhân viên tại các đại sứ quán từ Ăng-gô-la đến Nhật Bản đã bị trừng phạt vì các chuyến bay hồi hương. Tháng Tư, một thứ trưởng ngoại giao đã bị bắt vì vụ bê bối này. Bộ công an đầy quyền lực, cơ quan thực hiện các cuộc điều tra tham nhũng, đã đưa ra cáo buộc đối với ba quan chức của họ. Ngày 5 tháng 1, cuộc thanh trừng đã khiến hai phó thủ tướng mất chức, trong đó có bộ trưởng ngoại giao, người được cho là có khả năng trở thành thủ tướng trong tương lai.

Cuộc đàn áp tham nhũng cũng đã tấn công lĩnh vực tài chính. Vào tháng 4, các giám đốc của một tập đoàn bất động sản thương mại đã bị bắt sau khi tổ chức này đưa ra giá đấu thầu hơn 1 tỷ đô la cho một khu đất ở Hà Nội. Tháng 10, vụ bắt giữ người đứng đầu một công ty bất động sản khác đã châm ngòi cho một đợt ồ ạt rút tiền ra khỏi một ngân hàng.

Chiến dịch đã phần nào thành công. Trong chỉ số nhận thức tham nhũng của Tổ chức Minh bạch Quốc tế Việt Nam đã tăng hạng từ thứ 111 lên thứ 87 trên thế giới. Oliver Massmann, một luật sư đã tư vấn cho chính phủ, cho biết Việt Nam đang thực hiện các tiêu chuẩn kế toán theo các thỏa thuận bảo vệ nhà đầu tư với Mỹ và Liên minh châu Âu.

Tuy nhiên, một số vụ bắt giữ có động cơ chính trị. Ngụy Thị Khanh, một nhà hoạt động môi trường nổi tiếng, đã bị kết án vào tháng 6 tới hai năm tù vì tội trốn thuế cho giải thưởng mà cô đã được trao. Chiến dịch này cũng đang có những tác động kinh tế tiêu cực. Tiến sĩ Massmann nói, với việc hạch toán chặt chẽ hơn, “các quan chức tham nhũng không quan tâm đến việc thực hiện các dự án đầu tư vốn, bởi vì họ không thể ‘ăn’ được.” Ngay cả một số quan chức trung thực cũng không thích tai tiếng đến mức họ sẽ không phê duyệt các dự án.

Tầm ảnh hưởng cũng thể hiện trong số liệu thống kê đầu tư. Tỷ lệ giải ngân đầu tư vốn nhà nước giảm từ khoảng 70% trong năm 2011-2014 xuống còn khoảng 50% vào năm 2019. Sau một đợt tăng vọt sau covid, năm ngoái lại giảm xuống 58%. Ông Giang nói: “Quan chức sợ chịu trách nhiệm, sợ ký tên hoặc sợ chuẩn bị tài liệu công khai cho các dự án. Kết quả ngưng trệ có thể thấy rõ ngay cả trong việc thu thuế. Nhiều người nước ngoài cho biết họ không thể nộp thuế. Quan chức liên quan lo sợ có thể phải chịu trách nhiệm trong việc thu tiền sai.

Tình trạng này đang làm chậm các dự án cơ sở hạ tầng rất cần thiết. Cao tốc Bắc Nam trên toàn quốc vẫn còn chắp vá. Tàu điện ngầm hứa hẹn của Thành phố Hồ Chí Minh vẫn chưa khai trương sau một chục năm xây dựng. Điều này sẽ không gây nguy hiểm cho tăng trưởng của Việt Nam trong ngắn hạn. Tăng trưởng năm 2022 ước tính là 7,5% và dự kiến sẽ đạt mức cao nhất 6% trong năm nay. Khi Mỹ và Châu Âu tách khỏi Trung Quốc, các hãng sản xuất đang ngày càng chuyển nhiều hơn sang Việt Nam. Tuy nhiên, ông Trọng muốn Việt Nam trở thành một quốc gia có thu nhập trung bình vào năm 2030. Và để điều đó khả thi, quan chức trung thực phải có khả năng phê duyệt dự án mà không sợ bị bắt.

____________

Nguồn: https://www.economist.com/asia/2023/01/26/an-anti-graft-drive-brings-down-vietnams-president

 


 

CATEGORIES
TAGS
Share This

COMMENTS

Wordpress (0)