Trần Dzạ Dzũng
(VNTB) – Rất có thể sẽ có một ‘drama’ trên báo chí với nhiều mảng khuất hậu trường của thế giới giải trí được… phanh phui.
Dân sự trong hình sự
Cáo trạng truy tố bà Nguyễn Phương Hằng (tổng giám đốc Công ty cổ phần Đại Nam), Đặng Anh Quân (tiến sĩ luật, giảng viên đại học), Huỳnh Công Tân (trưởng phòng truyền thông Công ty cổ phần Đại Nam), Nguyễn Thị Mai Nhi (trợ lý của bà Nguyễn Phương Hằng), Lê Thị Thu Hà (nhân viên Công ty cổ phần Đại Nam).
Các bị can trên bị truy tố về tội “lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân”. Bên cạnh việc xác định hành vi của các bị can, cáo trạng cũng nêu yêu cầu về dân sự của các bị hại và ý kiến của các bị can.
Theo đó ông Lê Công Vinh và bà Trần Thị Thủy Tiên (ca sĩ Thủy Tiên) yêu cầu bà Hằng công khai xin lỗi, bồi thường thiệt hại về vật chất là 30,948 tỷ đồng và bồi thường tổn thất tinh thần 14,9 triệu đồng.
Trước đó, kết luận điều tra của Công an TP.HCM ghi nhận vợ chồng ca sĩ Thủy Tiên yêu cầu bồi thường tổn thất về tinh thần là 14,9 tỷ đồng. Con số này gây rất nhiều tranh cãi trong dư luận. Sau khi kết luận điều tra phát hành, ca sĩ Thủy Tiên đã có đơn gửi cơ quan tố tụng khẳng định số tiền bồi thường về tổn thất tinh thần bà yêu cầu không phải là 14,9 tỷ.
Ông Huỳnh Minh Hưng (ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng) yêu cầu bà Phương Hằng công khai xin lỗi và bồi thường thiệt hại về vật chất là 43 tỷ đồng.
Đối với yêu cầu đòi bồi thường của các bị hại, bà Nguyễn Phương Hằng, bà Nguyễn Thị Mai Nhi, bà Lê Thị Thu Hà và ông Huỳnh Công Tân chỉ đồng ý bồi thường theo phán quyết của tòa án, còn ông Đặng Anh Quân không đồng ý bồi thường.
Tiền lệ sẽ thành án lệ?
Hai vấn đề đặt ra: nếu bản án tuyên phần dân sự cho yêu cầu bồi thường thì đây có lẽ sẽ là tiền lệ cho xét xử án hình sự liên quan đến điều luật 331.
Vấn đề thứ hai không mới, nhưng vẫn có thể tạo tiền lệ, đó là chứng minh thiệt hại, qua đó cho thấy liệu khi truy ngược các nội dung tương tự, phía cơ quan thuế có ‘xới lại’ các khoản khai về thuế thu nhập cá nhân của đương sự là bị hại trong vụ án trên?
Theo Điều 30 Bộ luật tố tụng hình sự, thì giải quyết vấn đề dân sự trong vụ án hình sự là nguyên tắc cơ bản của luật tố tụng hình sự. Việc giải quyết vấn đề dân sự trong vụ án hình sự được tiến hành cùng với việc giải quyết vụ án hình sự. Trường hợp vụ án hình sự phải giải quyết vấn đề bồi thường thiệt hại, bồi hoàn mà chưa có điều kiện chứng minh, và không ảnh hưởng đến việc giải quyết vụ án hình sự thì vấn đề dân sự có thể tách ra để giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự.
Căn cứ vào Mục 1 Phần II Công văn số 121/2003/KHXX ngày 19/9/2003 của Tòa án Nhân dân tối cao, Điều 588 Bộ luật dân sự 2015, thì sắp tới đây Tòa án cấp sơ thẩm buộc phải mở phiên hòa giải cho các đương sự Lê Công Vinh, Trần Thị Thủy Tiên, Huỳnh Minh Hưng trước và tại phiên tòa với những bị can của vụ án này.
Nếu các bên đương sự thỏa thuận được với nhau thì phải ra quyết định công nhận thỏa thuận của các đương sự.
Lưu ý vì chưa có quy định cụ thể về trình tự, thủ tục giải quyết vấn đề dân sự trong vụ án hình sự nên có thể hiểu là việc giải quyết vấn đề dân sự trong vụ án hình sự sẽ tuân thủ trình tự, thủ tục giải quyết vụ án hình sự.
Thẩm quyền giải quyết vấn đề dân sự trong vụ án hình sự ở giai đoạn xét xử sơ thẩm thuộc về Tòa án nhân dân. Thời hiệu khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại là 03 năm kể từ ngày người có quyền yêu cầu biết hoặc phải biết quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm.
Kịch hay còn dài
Tổng hợp từ hai khả năng trên cho thấy sẽ tách yêu cầu đền bù ở đây để giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự. Và trong trường hợp này cũng có lưu ý rằng các định nghĩa về “vấn đề dân sự trong vụ án hình sự”, “chưa có điều kiện chứng minh”, “không ảnh hưởng tới việc giải quyết vụ án hình sự”, cho đến nay chưa được quy định trong các văn bản pháp luật hiện hành.
Nôm na là trường hợp trên nếu diễn ra thì rất có thể sẽ tạo một ‘drama’ trên báo chí với nhiều mảng khuất hậu trường của thế giới giải trí được… phanh phui.
Từ diễn biến trên sẽ đưa đến một đe dọa là từ việc tìm cách chứng minh những thiệt hại vật chất mà người phạm tội theo điều luật hình sự số 331 gây ra, trong chiều ngược lại sẽ buộc phải đưa ra các chứng từ liên quan, và khi ấy vấn đề thuế thu nhập cá nhân sẽ là một ám ảnh, vì đây cũng là tình tiết của yếu tố hình sự cho chuyện có hay không việc trốn thuế – tránh thuế, hay lách thuế?