(VNTB) – Kinh tế Sài Gòn hồi sinh trong khi đe dọa phong tỏa vẫn rình rập Tập Cận Bình.
Hai nước Cộng sản lớn nhất thế giới có rất nhiều điểm chung. Chỉ hơn một năm trước, ban Bí thư ĐCSVN đã trao cho Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhiệm kỳ 5 năm lần thứ ba chưa từng có tiền lệ chức Tổng bí thư, vì tín nhiệm Nguyễn Phú Trọng trong việc kiềm chế thành công đại dịch Covid-19. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã sẵn sàng giành chiến thắng cho nhiệm kỳ thứ ba vào cuối năm nay. Cả hai quốc gia đều bãi bỏ giới hạn về tuổi cho lãnh đạo tối cao.
Muốn giữ được tính hợp pháp của chế độ độc đảng, Nguyễn Phú Trọng và Tập Cận Bình đều là những chiến binh chống tham nhũng. Ở Trung Quốc, phạm vi rất rộng và các hình phạt nghiêm khắc đến nỗi bất kỳ quan chức phụ trách ngân hàng, môi giới hoặc đơn vị bảo hiểm nào cũng có thể lo lắng khả năng bị ngồi tù vì các hành vi sai trái tiềm ẩn. Kết quả là việc phê duyệt khoản vay của doanh nghiệp đã chậm lại. Ở Việt Nam, Nguyễn Phú Trọng đã ví chiến dịch chống tham nhũng là “đốt lò”, đốt nóng đến mức quan chức sợ gần chết.Trong bảy tháng đầu năm 2022, Việt Nam chỉ giải ngân được 34,5% số vốn đã được chính phủ đã lên kế hoạch cho các khoản đầu tư công.
Nhưng có một điểm khác biệt chính. Trong khi Trung Quốc lỗ lã, Đảng Cộng sản Việt Nam dường như lại sửa sai được.
Cách tiếp cận đại dịch Covid-19 của hai nước này là một ví dụ tuyệt vời. Ngay từ đầu, cả hai quốc gia đều mong muốn chế tạo được vắc-xin nội địa vì đó sẽ là niềm tự hào và lợi ích chiến lược quốc gia. Khi Nanocovax bắt đầu được thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 vào tháng 6 năm 2021 Việt Nam vô vùng chậm chạp trong việc tiêm chủng, chỉ có 1,5% trong số 98 triệu dân Việt Nam được tiêm ít nhất một mũi. Khi đó Hà Nội cũng có cách tiếp cận không covid. Cũng giống như Thượng Hải, trung tâm kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (hay Sài Gòn trước đây) đã trải qua bốn tháng phong tỏa vào mùa hè năm ngoái. Quân đội được triển khai trong bối cảnh thiếu lương thực và có nhiều tử vong.
Có lẽ từ sự hỗn loạn, Việt Nam đã gạt bỏ niềm tự hào, phê duyệt vắc-xin từ khắp nơi trên thế giới, và vào mùa thu năm 2021 đã tiêm cho người dân Việt Nam vắc xin của AstraZeneca Plc, Pfizer Inc., và thậm chí cả Sinopharm của Trung Quốc. Việt Nam nhận viện trợ từ các chính phủ nước ngoài, thông qua Covax của Tổ chức Y tế Thế giới và kêu gọi các doanh nghiệp như Samsung Electronics Co. tự mua và trả tiền vắc xin.
Việt Nam đã nhũn nhường, và nhận lấy vắc-xin từ khắp nơi trên thế giới. Mặt khác, Trung Quốc vẫn ôm các loại vắc-xin tự chế.
Với vắc-xin hiệu quả hơn giúp bảo vệ người dân của mình, Việt Nam đã có thể mở cửa lại hoàn toàn biên giới vào giữa tháng 3. Trong khi đó Trung Quốc vẫn không chịu nhập khẩu vắc-xin mRNA hiệu quả hơn và tiếp tục sử dụng cho phong tỏa hết các thành phố.
Kết quả là, sự tương phản kinh tế giữa hai nước lại càng rõ hơn.
Để nhập cảnh vào Việt Nam, du khách không cần xuất trình bằng chứng tiêm chủng hoặc kết quả xét nghiệm PCR âm tính. Trong khi đó, con đường nhập cảnh vào Trung Quốc lại dài và quanh co. Ngoài những yêu cầu vô lý, du khách còn không thể có được vé máy bay. Trước khi Covid, hãng hàng không hàng đầu của Hồng Kông Cathay Pacific Airways Ltd. có các chuyến bay hàng giờ đến Bắc Kinh và Thượng Hải; ngày nay, hãng có nhiều chuyến bay đến Thành phố Hồ Chí Minh hơn so với chuyến bay tới trung tâm chính trị hoặc thương mại của Trung Quốc. Sân bay quốc tế Hồng Kông đã trở thành một thị trấn ma đến nỗi du khách không thể không nghĩ đến triều nhà Thanh cũng đã không thèm để ý đến những ý tưởng và đổi mới từ nước ngoài.
Trong những tháng gần đây, người Trung Quốc tranh luận rất nhiều về việc liệu Việt Nam thay thế Trung Quốc để trở thành trung tâm sản xuất hàng đầu hay không. Lo lắng cũng do các công ty toàn cầu đi di tản. Việt Nam đang hướng tới mức tăng trưởng 7% trong năm nay, trong khi lãnh đạo Trung Quốc đã thừa nhận rằng Trung Quốc sẽ không đạt được mục tiêu 5,5%.
Rất nhiều nhà máy điện tử của Việt Nam vẫn lắp ráp hàng giá trị nhỏ rẻ, và nhận nhiều đơn đặt hàng từ các công ty mẹ Trung Quốc, công ty tài chính Caixin cho biết hồi tháng Sáu. Trung Quốc cũng có cơ sở hạ tầng đường bộ và đường sắt tốt hơn; và rất phù hợp với mạng lưới chuỗi cung ứng của họ. Tuyến tàu điện ngầm đầu tiên của Thành phố Hồ Chí Minh, dự kiến đưa vào sử dụng vào năm 2018, vẫn chưa hoàn thành.
Nhưng đó là chưa phải là điểm chính. Sự tăng trưởng kinh tế của một quốc gia có thể bắt đầu với xuất khẩu tăng vọt, nhưng không chỉ có vậy. Việt Nam tăng trưởng 7,7% trong quý II. Sản xuất chiếm 2,4%, nhưng dịch vụ như bán lẻ và du lịch, đóng góp 2,9 % vào tăng trưởng chung. Khi mở cửa trở lại, người Việt Nam đến các hòn đảo nghỉ dưỡng như Phú Quốc để trả thù, chi tiêu cho khách sạn và nhà hàng. Ở Trung Quốc thì du khách đến đảo Hải Nam đã bị mắc kẹt khi thành phố du lịch này bị phong tỏa sau khi dịch Covid bùng phát tại đây. Chắc chắn, trải nghiệm đó sẽ khiến một số người sợ hãi.
Các công ty bất động sản ở Thành phố Hồ Chí Minh muốn gọi khu vực phía đông Thủ Thiêm là Phố Đông của Sài Gòn khi nói đến một dự án đô thị mới sẽ thịnh vượng và đắt đỏ như Thượng Hải. Khi tôi ở đây ba năm trước, tôi thấy điều đó có vẻ hoang đường. Nhưng trong thời kỳ zero Covid của Trung Quốc, trí tưởng tượng lần này bay bổng hơn. Sau rốt, có nhiều chuyến bay quốc tế đến Sài Gòn hơn Thượng Hải trong những ngày này.
Nguồn: Bloomberg – https://www.bloomberg.com/opinion/articles/2022-08-16/can-xi-s-china-correct-course-on-covid-like-vietnam