VNTB – Danh sách về những khó khăn của miền Tây rất dài…
Thới Bình (lược thuật)
(VNTB) – Những khó khăn này được kỳ vọng sẽ tìm được phương thức giải quyết khả thi chứ không còn là chuyện ‘rút kinh nghiệm’ như nhiều nhiệm kỳ chính phủ trước đó nữa.
Hội nghị là bước sang trang cho việc quản trị miền Tây
Tin tức cho biết Hội nghị Công bố Quy hoạch và xúc tiến đầu tư vùng đồng bằng sông Cửu Long thời kỳ 2021 – 2030 sẽ được tổ chức vào ngày 21-6-2022 tại thành phố Cần Thơ dưới sự chủ trì của Thủ tướng Chính phủ.
Theo ban tổ chức cho biết thì chương trình dự kiến có 6 nội dung chính: Thứ nhất là công bố Quy hoạch vùng đồng bằng sông Cửu Long thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Thứ hai, định hướng triển khai Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Ngoài ra, song song với việc thống nhất triển khai thực hiện Kế hoạch thực hiện Quy hoạch vùng đồng bằng sông Cửu Long thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Hội nghị cũng sẽ công bố cam kết tài trợ của nhóm 6 ngân hàng phát triển thống nhất danh mục dự án phát triển bền vững đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu giai đoạn 2021 – 2025 sử dụng nguồn vốn ODA và vay ưu đãi các nhà tài trợ nước ngoài với mức vốn cam kết vào khoảng 2,2 tỷ đô-la.
Nội dung quan trọng nữa của sự kiện là xúc tiến đầu tư, kêu gọi sự quan tâm của các nhà đầu tư, hiệp hội doanh nghiệp trong nước, quốc tế, các đối tác phát triển trong việc đồng hành cùng Chính phủ triển khai các chương trình, dự án đầu tư có ý nghĩa quan trọng về phát triển vùng, liên kết vùng để thực hiện quy hoạch đảm bảo hiệu lực, hiệu quả.
Nhận rõ những khó khăn và giải quyết tận gốc rễ?
Trong một tham luận được chuẩn bị cho Hội nghị kể trên, thạc sĩ Nguyễn Hữu Thiện, chuyên gia nghiên cứu độc lập về sinh thái vùng đồng bằng sông Cửu Long, viết (trích):
“Danh sách những vấn đề khó khăn, phức tạp của đồng bằng sông Cửu Long là rất dài: Hạn mặn gay gắt; sạt lở bờ sông, bờ biển; ngập lụt đô thị; ô nhiễm sông ngòi; cạn kiệt nước ngầm, sụt lún đất; thủy sản tự nhiên suy giảm; đất đai kiệt sức, lúa gạo nhiều nhưng nông dân không thoát nghèo; giao thông yếu kém; nhiều người đồng bằng bỏ đi nơi khác tìm cuộc sống mới…
Danh sách ấy dễ gây cảm giác rối rắm, không biết bắt đầu từ đâu để giải quyết. Và dễ gây tâm lý lo lắng, thấy áp lực phải làm gì đó để nhanh chóng khắc phục. Nhưng nếu sa vào cách ‘đau đâu trị đó, uống thuốc giảm đau’, chỉ chuyên tâm ‘vật lộn’ với từng vấn đề thì rất dễ bị vấn đề quật ngược lại, phát sinh tác dụng phụ, mắc kẹt ở hiện tại, khó đi tới tương lai”.
Ông Nguyễn Hữu Thiện nêu vấn đề và nhận định, bên cạnh việc đầu tư cải thiện đường sá giao thông, hệ thống logistic, Quy hoạch vùng đồng bằng sông Cửu Long được kỳ vọng sẽ giải quyết vấn đề mang tính trọng tâm, như chuyển hướng nền nông nghiệp sang hướng giảm thâm canh, chú trọng chất lượng, chuỗi giá trị, gia tăng chế biến, cải thiện logistic, cải thiện tiếp cận thị trường, phát huy các sinh kế khác để giảm số vụ lúa. Đồng thời, tôn trọng quy luật tự nhiên, xem nước mặn, nước lợ, nước ngọt đều là tài nguyên.
Chuyển hướng nông nghiệp theo hướng như trên sẽ giải quyết được rất nhiều vấn đề nội tại của đồng bằng sông Cửu Long, như: giảm đê bao khép kín, sẽ có nhiều không gian hấp thu và tạm trữ nước lũ trong các cánh đồng đầu nguồn. Nguồn nước lũ tạm trữ trong mùa lũ sẽ giúp cân bằng mặn ngọt vùng ven biển trong mùa khô.
Với vùng ven biển, Quy hoạch vùng đồng bằng sông Cửu Long định hướng chuyển hệ thống canh tác thuận theo mùa mặn ngọt để giảm công trình ngăn mặn. Việc giảm thâm canh, giảm công trình ngăn sông sẽ giảm được ô nhiễm, sông ngòi thông thoáng hơn, dần dần phục hồi, giảm được áp lực sử dụng nước ngầm, giảm được đà sụt lún của đồng bằng.
Ông Nguyễn Hữu Thiện cho rằng, Quy hoạch vùng đồng bằng sông Cửu Long sẽ gây ra ít nhiều bối rối, vì đây là lần đầu tiên chúng ta từ bỏ phương pháp quy hoạch đơn ngành, cục bộ địa phương, chuyển sang phương pháp đa ngành, tích hợp vào một quy hoạch cấp vùng cho toàn đồng bằng. Tuy nhiên, đây là cách tiếp cận quy hoạch phù hợp với cách tiếp cận quy hoạch tiên tiến trên thế giới.
“Dù quy hoạch này chỉ giải quyết được những vấn đề nội tại của đồng bằng sông Cửu Long, không giải quyết được những tác động từ bên ngoài như thủy điện thượng nguồn, nhưng sẽ giúp nơi đây ‘khỏe mạnh’ hơn, có đủ sức để đối phó với tác động từ bên ngoài. Sự chuyển hướng phát triển như thế cũng như chuyển hướng một con tàu lớn, rất nặng nề, đòi hỏi thời gian dài, có thể đến 10 năm, nhưng ít ra con tàu không tiếp tục lao theo hướng cũ nữa”, ông Nguyễn Hữu Thiện nhấn mạnh.
Đảng nói và người dân cùng chờ Đảng làm ra sao
Theo vị chuyên gia này, do những vấn đề thách thức về phát triển bền vững, ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và tác động của thủy điện thượng nguồn mà đồng bằng sông Cửu Long ngày nay là tâm điểm thu hút sự chú ý của cộng đồng khoa học quốc tế và các đối tác phát triển của Việt Nam, thu hút sự quan tâm đặc biệt của Đảng và Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, cụ thể là sự ra đời của các nghị quyết dành riêng cho đồng bằng sông Cửu Long, như Nghị quyết 120 năm 2017 của Chính phủ và gần đây là Nghị quyết 13 của Bộ Chính trị.
“Sau 4 năm soạn thảo, Quy hoạch vùng đồng bằng sông Cửu Long thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào tháng 3-2022. Có thể nói, lần đầu tiên trong lịch sử, đồng bằng sông Cửu Long có một bản quy hoạch cấp vùng mang tính đa ngành, tích hợp như thế, cho nên việc công bố quy hoạch này xứng đáng và nên được tổ chức long trọng.
Đồng bằng sông Cửu Long là vùng đầu tiên trong cả nước thực hiện quy hoạch tích hợp cấp vùng theo Luật Quy hoạch năm 2017, do đó, sự kiện này chắc chắn sẽ thu hút được sự chú ý của tất cả các vùng khác trên cả nước”, ông Nguyễn Hữu Thiện bày tỏ.
Một vấn đề quan trọng khác là về mặt đầu tư.
Trước đây, các nhà đầu tư, nhất là các nhà đầu tư tư nhân, muốn đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp ở đồng bằng sông Cửu Long, chắn chắn đều cảm thấy lúng túng vì không có một khung định hướng rõ ràng, không thấy bức tranh định hướng chung. Giờ đây, khi vùng đã có quy hoạch, các nhà đầu tư trong nước và quốc tế với quy mô, lĩnh vực khác nhau sẽ có nhiều cơ hội hơn.
Ví dụ, các nhà đầu tư có thể tham gia vào 8 trung tâm đầu mối nông nghiệp đặt ở 8 vị trí chiến lược ở đồng bằng sông Cửu Long, đầu tư vào hạ tầng dịch vụ, mạng lưới giao thông, du lịch, chế biến nông sản và thương mại, các nghiên cứu và chuyển giao công nghệ.
“Ngoài ra, theo tôi, một ý nghĩa sát sườn, thực tiễn của sự kiện công bố này là để nhân dân và chính quyền các cấp của 13 tỉnh, thành phố vùng đồng bằng sông Cửu Long biết được sự ra đời chính thức của quy hoạch cấp khu vực và ý chí chính trị, sự cam kết của Đảng và Chính phủ đối với sự phát triển của đồng bằng sông Cửu Long theo hướng xanh, bền vững và bao trùm, gìn giữ môi trường và duy trì bản sắc văn hóa đặc thù sông nước của vùng”, chuyên gia Nguyễn Hữu Thiện cho hay.
Như vậy, ngay từ bây giờ người miền Tây hãy sử dụng quyền giám sát hiến định để kiểm chứng xem người cộng sản của năm 2022, có thực là lời nói song hành với việc làm, và đây cũng là điều mà ông Nguyễn Hữu Thiện đã kết trong tham luận của mình: “Cuối cùng, tôi kỳ vọng việc thực hiện Quy hoạch vùng đồng bằng sông Cửu Long, một quy hoạch mà mọi con mắt đang đổ dồn vào, sẽ mang lại sự phát triển bền vững thực sự cho đồng bằng sông Cửu Long”.