(VNTB) – Với xu thế hội nhập thế giới, việc đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học là việc nên làm. Song, lộ trình như thế nào?
Sáng ngày 24.6.2025, tại Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT), Thứ trưởng Thường trực Phạm Ngọc Thưởng làm việc với Đại sứ Vương Quốc Anh Iain Frew về các lĩnh vực liên quan đến việc phối hợp giáo dục và đào tạo giữa hai nước.
Tại buổi làm việc, hai bên đã cùng nhau chia sẻ, trao đổi về nhiều nội dung quan trọng. Trong đó nhấn mạnh và tập trung thảo luận nội dung thúc đẩy việc dạy và học tiếng Anh, đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học. Đây cũng là nội dung trọng tâm trong Kết luận số 91-KL/TW của Bộ Chính trị về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.
Theo đó, Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội.
Không những vậy, theo thực tế, tiếng Anh là cần thiết và phù hợp trong xu thế hội nhập với thế giới. Không chỉ là công cụ giao tiếp, giúp học sinh phát triển kỹ năng, đáp ứng yêu cầu học tập cũng như làm việc trong môi trường quốc tế, việc sở hữu vốn tiếng Anh nhất định, còn giúp học sinh, sinh viên dễ dàng hơn trong vấn đề tra cứu những tài liệu tiếng nước ngoài cũng như tiếp cận những tác phẩm nước ngoài bằng ngôn ngữ bản xứ.
Theo kết luận của Bộ Chính trị tại Nghị quyết số 29-NQ/TW thì: “Giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học chưa thực sự gắn với thị trường lao động, chưa đáp ứng yêu cầu nhân lực cho các ngành kinh tế mới, công nghệ cao; trình độ ngoại ngữ, trong đó có tiếng Anh của lao động qua đào tạo còn thấp, chưa đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế. Tỉ lệ học sau đại học, nhất là các ngành khoa học cơ bản, kỹ thuật và công nghệ còn thấp. Cơ cấu, số lượng đội ngũ nhà giáo ở nhiều địa phương chưa hợp lý, chất lượng chưa đồng đều…
…Đẩy mạnh hội nhập quốc tế trong giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ phát triển đất nước trong giai đoạn mới. Tập trung nâng cao năng lực ngoại ngữ của học sinh, sinh viên, từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học”.
Việc nên làm nhưng cũng cần lưu ý
Đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học là điều nên làm nhưng để bắt đầu là điều, có lẽ, cũng không hoàn toàn là dễ dàng. Đầu tiên, là vai trò của “người đưa đò”, bởi đây là lực lượng trực tiếp truyền đạt kiến thức mới cho các em học sinh. Cần phải chuẩn bị đội ngũ giáo viên đủ năng lực và phương pháp giảng dạy phù hợp. Những giáo viên này phải hiểu tiếng Anh chứ không đơn thuần là biết tiếng Anh. Những giáo viên phải có kiến thức chuyên môn tốt, nghiệp vụ sư phạm vững vàng và vận dụng vào thực tiễn đạt hiệu quả cao nơi bộ môn mình phụ trách.
“Được đào tạo bài bản từ sư phạm ra thì không có gì để bàn. Nhưng cái theo mình cần lưu tâm là giáo viên ở các trung tâm dạy tiếng Anh. Không quá khó khi bắt gặp một trung tâm tiếng Anh trên đường. Với xu thế hội nhập, người người muốn con học tiếng Anh, nhà nhà muốn con mình có vốn liếng tiếng Anh để bằng bạn bằng bè; có những nhà, chỉ đơn giản là cho con học thêm tiếng Anh để ứng phó với các kỳ thi chuyển cấp; thì các trung tâm mọc lên cũng là điều dễ hiểu. Chính vì lý do đó, theo mình, nên có sự kiểm tra kỹ lưỡng về chất lượng gọi là giáo viên ở các trung tâm. Xem có trung tâm nào ký hợp đồng chính thức với giáo viên không? Có bằng tốt nghiệp đại học hay không? Và nếu có kiểm tra thì xem xét xem có trường hợp nào âm thầm “ẩn” giáo viên không có bằng cấp hay không?”, một phụ huynh có con đang theo học tiếng Anh tại một trung tâm chia sẻ.
Một vấn đề thứ hai, chính là môi trường để thực tập. Để có thể nói ngoại ngữ một cách lưu loát, ít nhiều, cũng cần một môi trường để học sinh, sinh viên, học viên thực tập giao tiếp hoặc giao tiếp thực sự. Mặc dù cũng có những câu lạc bộ, những hội nhóm để thực hành điều này, song, việc cân đối giữa công việc, chương trình học dường như là một vấn đề để hạn chế việc thực hành này. Đó là chưa kể đến việc ngại giao tiếp, tâm lý sợ nói sai bị la hay bị “quê”, cảm giác thua kém trong lớp, không chỉ tồn tại ở học sinh mà còn trong cả những người “vừa học vừa làm”.
Một vấn đề thứ ba, liệu rằng, chương trình tiếng Anh được học ở trường, có đủ? Nếu không đủ thì làm gì? Các em sẽ tự học thêm hay vào các trung tâm để được nâng cao năng lực? Với những gia đình có điều kiện, để giải quyết những vấn đề đó, có lẽ, không quá khó khăn. Nhưng với những hộ khó khăn, lao động bình dân, chỉ đủ sức kham chi phí hằng ngày thì đó hoàn toàn là một vấn đề không nhỏ. Không nhiều kiến thức như mấy em được đi học thêm, không nhiều môi trường và thực tập giao tiếp như các em học ở trung tâm, liệu rằng, sẽ có một sự chênh lệch trình độ giữa các em chỉ vì một chữ nghèo?
Việc đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học để đáp ứng xu thế, đón đầu tương lai là cần thiết. Trên con đường đó, sẽ có những khó khăn cũng như rào cản vô hình, vì thế, cần lắm sự kiên nhẫn cũng như lắng nghe, chọn lọc ý kiến từ người dân và chia sẻ từ phụ huynh…