VNTB – Khởi tố vụ án, nhưng có khởi tố bị can hay chưa?

Hoài Nguyễn

(VNTB) – Vụ án vu khống theo điều 156 Bộ luật hình sự đã được khởi tố, nhưng tiến trình phê chuẩn các lệnh khởi tố bị can ra sao thì…

 

Chiều 28-9, được sự ủy quyền của lãnh đạo Công an tỉnh Đắk Lắk, trung tá Nguyễn Trọng Hữu, cán bộ điều tra Phòng cảnh sát hình sự (PC02) Công an tỉnh Đắk Lắk, cho biết đã mời ông Phạm Đình Quý và ông Hoàng Minh Tuấn (trú Cư Kuin, Đắk Lắk) làm việc.

Theo ông Hữu, công an mời ông Quý và ông Tuấn làm việc vì có liên quan đến vụ án vu khống theo điều 156 Bộ luật hình sự, đã được khởi tố vào ngày 19-9.

“Quá trình làm việc đối với ông Quý, ông Tuấn đã thực hiện theo đúng quy định của Bộ luật tố tụng hình sự”, ông Hữu khẳng định. Tuy nhiên phía PC02 Công an tỉnh Đắk Lắk không cho biết thủ tục về khởi tố bị can đã được thực hiện ra sao, có phù hợp với quy định về tố tụng hay không?

Liên quan đến việc ông Phạm Đình Quý – Giảng viên Khoa Khoa học Thể thao của Trường Đại học Tôn Đức Thắng (quận 7, TP.HCM) bị công an mời làm việc, chiều 28/9, trả lời báo chí, ông Phạm Đình Trang (thân phụ của ông Quý) cho biết, từ ngày ông Quý bị công an mời làm việc, gia đình không nhận được bất cứ thông tin gì về con trai.

Ông Trang cho biết, tối 23/9, con trai ông cùng vợ đi ăn tại một quán ăn trên đường D1 (gần Trường Đại học Tôn Đức Thắng, quận 7, TP.HCM) thì bị nhiều công an mặc đồ thường phục đến mời làm việc. Sự việc xảy ra có nhiều người chứng kiến. Vợ chồng ông Quý bị công an đưa về nhà trọ, sau đó được đưa đến Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP.HCM (số 459, đường Trần Hưng Đạo, phường Cầu Kho, quận 1, TP.HCM).

“Con dâu tôi bị mời đi cùng tối hôm đó, đến 4 giờ sáng ngày 24/9 thì con dâu tôi được thả cho về. Tuy nhiên, trước khi về thì con dâu tôi được yêu cầu ký vào biên bản với nội dung không được để người thứ ba biết, cũng như không được nói về việc ép cung tại đó”, ông Trang nói. Theo ông Trang, sau 6 ngày ông Quý bị công an mời làm việc, hiện gia đình không nhận được bất cứ thông tin gì về con trai. Ông Trang đã cố gắng để lại số điện thoại của ông tại các đơn cầu cứu, để mong công an liên lạc báo tình hình nhưng đều vô ích.

Cũng theo ông Trang, trước đó, ông Phạm Đình Quý gửi đơn tố cáo ông Bùi Văn Cường – Bí thư tỉnh Đắk Lắk đạo văn luận án tiến sĩ đến Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Công an và Cục Báo chí. Đến ngày 9/9/2020, ông Trang nhận được 3 phiếu báo của bưu điện từ Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Công an và Cục Báo chí về việc đã nhận được các hồ sơ do ông Quý gửi đến.

Bùi Văn Cường, người được cho là liên quan đến vụ việc kể trên, năm nay 55 tuổi, hiện là ủy viên Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Bí thư Tỉnh ủy Đắk Lắk, đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa XIV nhiệm kỳ 2016-2021, thuộc đoàn đại biểu quốc hội tỉnh Đắk Lăk, nguyên là đại biểu Đoàn Gia Lai, nguyên là Phó Chủ tịch liên hiệp công đoàn Thế giới, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Phó chủ tịch Hội đồng Thi đua khen thưởng Trung ương; Ông từng là đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa XIII tỉnh Gia Lai.

Về mặt luật pháp, vụ án kể trên chịu sự điều chỉnh cụ thể như sau:

Điều 156 Bộ luật Hình sự 2015 (được sửa đổi bổ sung năm 2017) quy định về Tội vu khống như sau:

1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm: a) Bịa đặt hoặc loan truyền những điều biết rõ là sai sự thật nhằm xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự hoặc gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác; b) Bịa đặt người khác phạm tội và tố cáo họ trước cơ quan có thẩm quyền.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 03 năm: a) Có tổ chức; b) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn; c) Đối với 02 người trở lên; d) Đối với ông, bà, cha, mẹ, người dạy dỗ, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh cho mình; đ) Đối với người đang thi hành công vụ; e) Sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội; g) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%; h) Vu khống người khác phạm tội rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm: a) Vì động cơ đê hèn; b) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên; c) Làm nạn nhân tự sát.

4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Bộ luật dân sự năm 2015 quy định:

“Danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân được tôn trọng và được pháp luật bảo vệ”. “Khi quyền nhân thân của cá nhân bị xâm phạm thì người đó có quyền tự mình cải chính; yêu cầu người vi phạm hoặc yêu cầu cơ quan, tổ chức có thẩm quyền buộc người vi phạm chấm dứt hành vi, xin lỗi, cải chính công khai; yêu cầu người vi phạm hoặc yêu cầu cơ quan, tổ chức có thẩm quyền buộc người vi phạm bồi thường thiệt hại”.

Điểm d khoản 1 Điều 5 Nghị định 72/2013/NĐ-CP ngày 15/7/2013 của Chính phủ về quản lý, cung cấp, sử dụng internet và thông tin trên mạng, cấm hành vi “Đưa thông tin xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của tổ chức, danh dự và nhân phẩm của cá nhân”. Điểm g khoản 3 Điều 66 Nghị định 174/2013/NĐ-CP ngày 03/11/2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, công nghệ thông tin và tần số vô tuyến điện, hành vi:“Cung cấp, trao đổi, truyền đưa hoặc lưu trữ, sử dụng thông tin số nhằm đe dọa, quấy rối, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của tổ chức, danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác” sẽ bị xử phạt tiền từ: 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng.

Lưu ý, trong trường hợp tố cáo ông Bùi Văn Cường có hành vi gian dối học thuật trong quá trình làm luận án tiến sĩ, thì nếu cho rằng có người đã phạm tội vu khống, thì đây là thuộc trường hợp quy định ở khoản 1 của điều 156, chỉ bị truy cứu trách nhiệm hình sự khi người bị hại – tức ông Bùi Văn Cường có đơn yêu cầu khởi tố hình sự với tư cách là công dân Bùi Văn Cường, chứ không phải là đương kim Bí thư Tỉnh ủy ban ‘khẩu dụ’…

Nói thêm, ông Hoàng Minh Tuấn, giáo viên tại trường trung Học Lê Thánh Tôn, ở Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa, đã làm đơn kiến nghị lên Ủy ban Kiểm tra Trung Ương về việc làm luận án tiến sĩ của ông Bùi Văn Cường có một số thông tin và tài liệu không đúng với quy định.

Ngày 20/9/2020, bà Vân, vợ ông Tuấn viết đơn kêu cứu đề gửi Ủy ban Kiểm tra Trung Ương, Ban Tổ chức Trung ương và một số cơ quan khác khi bà được thông báo qua điện thoại rằng ông Tuấn đã bị bắt và bị đưa về trại giam của Công an tỉnh Đắk Lắk…