Việt Nam Thời Báo

VNTB – Luật sư có được quyền “kháng cáo dùm” cho bị cáo?

Hà Nguyên

 

(VNTB) –  Bị cáo Nguyễn Thị Thanh Nhàn, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty AIC, đã được luật sư “kháng cáo thay” trong bản án sơ thẩm 30 năm tù đã bị tuyên khi bà Nhàn vắng mặt.

 

Tình trạng pháp lý tính đến hiện tại của bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn là vẫn đang bị công an phát lệnh “Truy nã đặc biệt”.

Ngoài bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn, còn có 7 bị cáo khác cũng được cho là “bỏ trốn”, bị tuyên án vắng mặt, và luật sư của những người này cũng đã kháng cáo xin giảm nhẹ cho thân chủ của mình, hoặc đề nghị cấp phúc thẩm xem xét lại bản án sơ thẩm vì cho rằng chứng cứ không đầy đủ, quá trình điều tra có thiếu sót…

Vận dụng ‘kẽ hở’ của điều luật số 331 của Bộ luật tố tụng hình sự

Theo quy định tại Điều 331 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015, thì, bị cáo, người đại diện của bị cáo có quyền kháng cáo bản án, quyết định sơ thẩm.

Phạm vi quyền kháng cáo của họ là toàn bộ hoặc một phần bản án, quyết định sơ thẩm có liên quan đến bị cáo. Bị cáo có thể nêu mục đích của việc kháng cáo như: xin giảm hình phạt, thay đổi tội danh nhẹ hơn, giảm mức bồi thường… Người thân thích của bị cáo như cha, mẹ, vợ, chồng, con không được kháng cáo thay cho bị cáo.

Căn cứ theo Điều 332, 334 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 quy định trình tự, thủ tục kháng cáo như sau:

Trong phần “hồ sơ”, bao gồm: Đơn kháng cáo. Hiện nay, pháp luật không quy định mẫu đơn kháng cáo hình sự sơ thẩm. Lá đơn này chỉ cần có các nội dung chính: Ngày, tháng, năm làm đơn kháng cáo; Họ tên, địa chỉ của người kháng cáo; Lý do và yêu cầu của người kháng cáo; Chữ ký hoặc điểm chỉ của người kháng cáo; Chứng cứ, tài liệu; đồ vật bổ sung (nếu có) để chứng minh tính có căn cứ của kháng cáo.

Trình tự kháng cáo gồm các bước cụ thể như sau:

Bước 1: Gửi đơn kháng cáo hoặc kháng cáo trực tiếp. Theo đó, người kháng cáo phải gửi đơn kháng cáo đến tòa án đã xét xử sơ thẩm, hoặc tòa án cấp phúc thẩm.

Trường hợp bị cáo đang bị tạm giam, Giám thị Trại tạm giam, Trưởng Nhà tạm giữ phải bảo đảm cho bị cáo thực hiện quyền kháng cáo, nhận đơn kháng cáo và chuyển cho tòa án cấp sơ thẩm đã ra bản án, quyết định bị kháng cáo.

Khi kháng cáo trực tiếp, thì người kháng cáo có thể trình bày trực tiếp với tòa án đã xét xử sơ thẩm, hoặc tòa án cấp phúc thẩm về việc kháng cáo. Tòa án phải lập biên bản về việc kháng cáo theo quy định tại Điều 133 của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015.

Bước 2: Tiếp nhận và xử lý đơn. Tòa án cấp phúc thẩm đã lập biên bản về việc kháng cáo hoặc nhận được đơn kháng cáo thì phải gửi biên bản hoặc đơn kháng cáo cho tòa án cấp sơ thẩm để thực hiện theo quy định chung.

Sau khi nhận được đơn kháng cáo hoặc biên bản về việc kháng cáo, tòa án cấp sơ thẩm phải vào sổ tiếp nhận và kiểm tra tính hợp lệ của đơn kháng cáo theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự.

Nếu đơn kháng cáo hợp lệ thì tòa án cấp sơ thẩm thông báo về việc kháng cáo theo quy định tại Điều 338 của Bộ luật tố tụng hình sự 2015.

Khi đơn kháng cáo được cấp tòa liên quan cho rằng không hợp lệ nhưng nội dung chưa rõ thì tòa án cấp sơ thẩm phải thông báo ngay cho người kháng cáo để làm rõ.

Trường hợp đơn kháng cáo đúng quy định nhưng quá thời hạn kháng cáo, thì tòa án cấp sơ thẩm yêu cầu người kháng cáo trình bày lý do và xuất trình chứng cứ, tài liệu, đồ vật (nếu có) để chứng minh lý do nộp đơn kháng cáo quá hạn là chính đáng.

Trường hợp người làm đơn kháng cáo không có quyền kháng cáo, thì trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận đơn, tòa án trả lại đơn và thông báo bằng văn bản cho người làm đơn, viện kiểm sát cùng cấp. Văn bản thông báo phải ghi rõ lý do của việc trả lại đơn.

Việc trả lại đơn có thể bị khiếu nại trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày nhận được thông báo.

Bước 3: Tòa án thụ lý vụ án và tiến hành xét xử theo thủ tục phúc thẩm. Theo đó, tòa án ra thông báo thụ lý vụ án và tiến hành các bước chuẩn bị xét xử và xét xử theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự 2015.

Chưa có quy định nào về quyền kháng cáo của bị cáo đang truy nã

Như vậy việc “kháng cáo dùm” như ở vụ án kể trên về lý thuyết là phù hợp pháp luật về tố tụng, bởi theo Điều 61 của Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015, bị cáo là người hoặc pháp nhân đã bị tòa án quyết định đưa ra xét xử và có quyền kháng cáo bản án, quyết định của tòa án. Và để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đối tượng này, pháp luật đã quy định quyền kháng cáo và phạm vi kháng cáo rất rộng cho bị cáo và người đại diện của họ như đã phân tích ở trên.

Tuy nhiên có một lưu ý rất đáng quan tâm trong cụ thể trường hợp bị cáo Nguyễn Thị Thanh Nhàn, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty AIC, đó là Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 chưa có quy định nào về quyền của người đại diện được kháng cáo thay cho bị cáo đã bỏ trốn và đang chịu lệnh “Truy nã đặc biệt”.

Theo quy định của Nghị quyết số 05/2005/NQ HĐTP Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao hướng dẫn thi hành một số quy định trong Phần thứ tư “Xét xử phúc thẩm” của Bộ luật tố tụng hình sự, “Bị cáo, người đại diện hợp pháp (đại diện theo pháp luật) của bị cáo là người chưa thành niên, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất có quyền kháng cáo toàn bộ bản án hoặc quyết định sơ thẩm”.

Như vậy, trường hợp bị cáo là cá nhân dưới 18 tuổi, có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất thì người đại diện của bị cáo có quyền kháng cáo.

Đối với bị cáo là pháp nhân thương mại điểm n Khoản 1 Điều 435 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015, thì người đại diện theo pháp luật của pháp nhân có quyền kháng cáo bản án, quyết định của tòa án. Như vậy, bị cáo là pháp nhân sẽ thực hiện quyền kháng cáo bản án, quyết định của tòa án thông qua người đại diện theo pháp luật.

Xem ra nếu cấp tòa phúc thẩm chấp nhận các đơn “kháng cáo dùm” đối với các bị cáo đang bỏ trốn và chịu lệnh truy nã, sẽ tạo ra một trường hợp pháp lý cần sự điều chỉnh thích hợp về quyết định “tu chỉnh luật” nào đó từ Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao.


Tin bài liên quan:

VNTB – “Con cháu các cụ cả, chiếu cố các cháu”

Do Van Tien

VNTB – Nếu “chưa kỷ luật Đảng” …

Baraju T. Ogelefecejo

VNTB – Hồ sơ: Vụ án bà Mười Tường

Phan Thanh Hung

Leave a Comment

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Việt Nam Thời Báo