VNTB – Một Bí thư thành uỷ vô danh, vô tướng

Phương Thảo dịch (VNTB) Vào tháng 5, ông Đinh La Thăng, bí thư Thành uỷ Thành phố HCM bị cách chức và đưa ra khỏi bộ chính trị và được đưa về làm phó chủ tịch một uỷ ban kinh tế có tầm quan trọng không đáng kể.


Lý do mà Đảng cầm quyền cách chức ông Thăng sau 15 tháng giữ chức bí thư thành uỷ rất rõ ràng: ông ta đã “ phạm nhiều lỗi nghiêm trọng” khi không làm theo lệnh của Đảng và làm cho nhà nước thiệt hại hàng triệu đô la trong khi giữ chức tổng giám đốc PetroVietnam, một công ty năng lượng nhà nước.

Trong vài ngày, Trung Ương Đảng đã bỏ phiếu bầu người thay thế ông Thăng, ông Nguyễn Thiện Nhân, một uỷ viên bộ chính trị không được chú ý lắm vốn dường như đã bị thất sủng sau khi không hoàn thành tốt nhiệm vụ bộ trưởng bộ giáo dục những năm 2000.
Ông Nhân cũng là người đứng đầu Mặt trận Tổ quốc, một nhóm tổ chức kiểm soát “các tổ chức nhân dân” được đảng công nhận.
Người ba phải
Chính trị ở TP. HCM hay Sài gòn là quan trọng. Vì đây là trung tâm tài chính của Việt nam, bí thư thành uỷ chịu trách nhiệm đáng kể trong việc duy trì tăng trưởng kinh tế của cả nước. Chỉ riêng thành phố này đã đóng góp khoảng 1/5 tổng sản lượng quốc gia (GDP).
Bất kỳ ai điều hành thành phố này cũng có một vai trò quan trọng trong việc định hình hình ảnh của Việt nam ở nước ngoài: 20% vốn đầu tư nước ngoài đổ vào đây.
Trên giấy tờ, ông Nhân dường như là một ứng viên tốt cho chức vụ này. Ông ta đã học về điều khiển học ở Đông Đức và sau đó theo học ở một trường đại học ở Mỹ. Ông ta là người duy nhất trong số các lãnh đạo cấp cao của đảng thành thạo tiếng Anh. Và ông ta có kinh nghiệm với trung tâm tài chính phía nam: ông từng là phó bí thư thành uỷ từ năm 1999 đến năm 2006.
Nhưng ông Nhân được cho là không phù hợp với công việc. Thời gian làm Bộ trưởng Bộ Giáo dục nhìn chung là thất bại cho dù có những hy vọng ban đầu rằng ông có thể mang lại sự tinh tế về quản lý. Kết quả là ông ta đã bị trả về lại trung ương và được bổ nhiệm làm phó thủ tướng, một vị trí có tiếng nhưng ít quyền hạn.
“ Tôi trông đợi sự lãnh đạo thụ động và kết quả làm việc tầm thường từ phía ông ta, thật không may cho TP. HCM.” Tuong Vu, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Oregon cho biết.
Ông Thăng được cho là một nhân vật nhân tuý. Ông ta nói về những vấn đề như vai trò của Trung quốc ở Việt nam và cuộc sống của những người dân Sài gòn bình thường, như những người dân thành phố vẫn còn được biết về ông Thăng. Trong khi đó ông Nhân lại được xem là “người ba phải” trong Đảng. “Ông Nhân tránh nói hay làm bất cứ điều gì phật ý người khác,” ông Vũ nói.
Củng cố quyền lực trung ương 
Nhưng việc bổ nhiệm ông Nhân phản ánh những thay đổi gần đây của cách hoạt động của chính quyền trung ương Việt nam. Vào cuối hội nghị trung ương đảng tháng 1 năm 2016, ông Nguyễn Tấn Dũng đã bị mất chức mà rõ ràng là do sự thể hiện quyền lực nội bộ của ông Tổng bí thư Đảng Nguyễn Phú Trọng.
Ông Dũng bị yêu cầu thôi chức thủ tướng sau 2 nhiệm kỳ, nhưng người ta cho rằng ông Dũng là đối thủ của ông Trọng trong chức vụ Tổng bí thư , “ một động thái chưa từng có tiền lệ” như ông Carl Thayer, chuyên viên về Đông Nam Á thuộc đại học New South Wales.
Ông Dũng nổi tiếng về lập trường cứng rắn với Trung quốc, việc cải cách định hướng thị trường và tầm nhìn về mối liên hệ thân thiết hơn với Mỹ. Những ông ta cũng đã thay đổi đáng kể cách Đảng hoạt động.
Trong 10 năm nhiệm kỳ, quyền lực của Đảng đã bị suy yếu khi quyết định hàng ngày được dịch chuyển dần sang phía chính phủ cho ông Dũng nắm quyền kiểm soát, cũng như thông qua mạng lưới thân hữu ở cơ sở.
“ Bộ chính trị hiện tại phản ánh việc rút ra khỏi lãnh đạo cá nhân, như phong cách chính trị của ông Dũng, để trở về lại hình thức lãnh đạo tập thể dựa trên sự đồng thuận.
Điều này được ông Trọng, hiện là người có ảnh hưởng nhất ở Việt Nam, trong một cuộc phỏng vấn với các phương tiện truyền thông nhà nước vào tháng Giêng nhắc đến. Thayer nói khi đề cập đến đại hội Đảng năm ngoái, “Bộ máy nhà nước đã được củng cố, đảm bảo sự ổn định cho việc thực hiện mục tiêu và nhiệm vụ”.
Tuy nhiên, căng thẳng trong nội bộ đảng vẫn còn. Có những tin đồn rằng một số các thành viên uỷ ban bộ Chính trị không ưa thích ông Trọng, trong đó có cả Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng.
Cũng có tin về sự chia rẽ giữa ông Trọng và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc về quan hệ của Việt Nam với Hoa Kỳ và Châu Âu. Ông Trọng được cho là thích mối quan hệ gần gũi hơn với Trung Quốc; ông Phúc lại thích phương Tây.
Các điểm chính trị cũ cũng đang được giải quyết. Một số nhà phân tích khẳng định rằng việc ông Thăng mất chức Bí thư thành uỷ liên quan nhiều đến chính trị hơn là tham nhũng.
Theo một lý thuyết, ông Dũng đồng ý từ chức thủ tướng năm ngoái để đáp lại những người thân cận của ông ta ông tiến lên bậc thang chính trị – cho phép ông giữ sự kiểm soát từ hậu trường. Ông Thăng, người thân cận ông Dũng, đã làm điều đó khi ông gia nhập Bộ Chính trị tại Đại hội Đảng.
Các nhà phân tích cho rằng sự thăng tiến của công ta là bất ngờ vì tên của ông Thăng thậm chí còn không nằm trong danh sách các ứng cử viên ban đầu do Bộ chính trị đề cử. Nhà báo độc lập Phạm Chí Dũng, gần đây đã cho RFA hay rằng nhiều đồng minh của ông Dũng “ vẫn còn đang ở trong hệ thống và họ trở thành một mối lo cho ông Trọng. Ông Trọng không thể ngủ yên được.”
Tuy nhiên, một số nhà phân tích nghi ngờ về mức độ mà các phe phái thống trị về các hành động của Đảng Cộng sản. Ông Thayer nói: “Có thể là các phe phái không phải là những liên kết vĩnh viễn, mà là các liên minh tạm thời về những vấn đề cụ thể.”
Một vấn đề cụ thể đó là ai sẽ trở thành lãnh đạo tiếp theo của thành phố Hồ Chí Minh. Theo một bài viết trên blog độc lập Dân làm Báo khi Ủy ban Trung ương họp vào đầu tháng 5 để đưa ra quyết định thì có một số điểm khác biệt quan trọng,.
Chủ tịch Trần Đại Quang muốn ông Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Công an hiện nay. Một cựu lãnh đạo đảng uỷ thành phố Hồ Chí Minh, ông Lê Thanh Hải, người vẫn giữ chức vụ Bộ Chính trị, đã vượt qua trưởng ban tuyên giáo Võ Văn Thưởng.
Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình, trong khi đó, được ông Trương Tấn Sang hậu thuẫn, ông Sang đã từ chức năm ngoái. Ông Sang, người từng là bí thư thành uỷ vào cuối những năm 1990, hiện đang cố vấn không chính thức của ông Trọng.
Mối nợ trung thành
Dường như ông Nhân không phải là sự lựa chọn đầu tiên của bất kỳ người môi giới quyền lực nào. Trên thực tế, ông được cho là không phải là một đối thủ chính thức khi bắt đầu quá trình tuyển chọn. Việc đề cử ông là một sự thỏa hiệp hướng về sự trở lại “lãnh đạo tập thể dựa trên sự đồng thuận” của Đảng.
Nhưng ngay cả khi Nhan không phải là lựa chọn đầu tiên của ông Trọng, Tổng Bí thư chắc chắn sẽ cảm thấy thoải mái khi ông ta phụ trách thành phố thứ hai của Việt Nam. Các nhà phân tích nói rằng với mọi người ông là một trong số ít thành viên Bộ Chính trị được coi là còn “sạch sẽ”. Điều này rất quan trọng khi xem xét danh tiếng của người tiền nhiệm và mối quan tâm ngày càng tăng trong nội bộ Đảng về tình trạnh tham nhũng có từ ở cấp cơ sở.
Chính quyền trung ương do ông Trọng dẫn đầu, hiện đang có những tuyên bố mạnh mẽ về chống tham nhũng nội bộ. Tháng 5, ông Trọng hứa rằng “sẽ có nhiều [vụ việc] sắp đến” trong chiến dịch chống hối lộ của chính phủ.
Việc ông Nhân khá trung hoà với phe phái cũng là một điều quan trọng như nhà báo Phạm Chí Dũng gần đây cho rằng đó là điều “ quý giá” đối với chính quyền trung ương
Tuy nhiên, có lẽ kết quả quan trọng nhất là ông Trọng sẽ có một đồng minh đáng tin cậy ở miền nam Việt Nam. Thayer cho biết ông Thăng được người thành phố đón nhận vì ông sinh ra ở Cà Mau, một tỉnh phía nam thuộc đồng bằng sông Cửu Long và có sự gắn kết với thành phố Hồ Chí Minh. (Người tiền nhiệm của ông Nhân, ông Thăng, là một trong số ít lãnh đạo thành phố sinh ra ở miền Bắc).
Sau khi được đưa ra khỏi sự lu mờ về chính trị và được trao cho một vai trò quan trọng, ông Nhân bây giờ nợ các lãnh đạo Bộ Chính trị một khoản nợ trung thành đáng kể, mà ông hầu như chắc chắn sẽ hoàn trả – mặc dù việc đó có thể ngăn cản ông ta điều hành thành phố Hồ Chí Minh một cách có hiệu quả như hy vọng.
Theo báo chí nhà nước, trong bài diễn văn nhậm chức, ông Nhân nói rằng ông đã học được nhiều điều khi làm việc tại trung ương ở Hà Nội, “một trong số đó là kỷ luật của Đảng”.
Nguồn: David Hutt

CATEGORIES
TAGS
Share This

COMMENTS

Wordpress (0)