Việt Nam Thời Báo

VNTB – Nga có đang xâm lược Ukraine? Giải thích cuộc đối đầu của Putin với NATO

Anh Khoa dịch

 

(VNTB) – Ukraine đang là tâm đim chú ý ca toàn cu khi Nga tăng quân biên gii và các đng minh NATO đáp tr

 

Chú thích nh: Mt chiến hào ca Ukraine gn Zaitseve vùng Donetsk ca Ukraine hôm th Hai. Manu Brabo chp cho T The Wall Street Journal

Tác gi Joanna Sugden, Yaroslav Trofimov và Michael R. Gordon

Cp nht ngày 22 tháng 2 năm 2022

Vi vic Nga trin khai ti 190.000 quân dc theo biên gii Ukraine và Moscow đt câu hi v quyn tn ti ca nước láng ging, mi quan h gia Nga và phương Tây đã xung mc thp nht k t Chiến tranh Lnh.

Căng thng tăng cao vào th Hai khi Tng thng Nga Vladimir Putin công nhn nn đc lp ca hai khu vc ly khai, thân Nga min đông Ukraine và ra lnh cho binh sĩ Nga trin khai ti các nước cng hòa t xưng là Donetsk và Luhansk, b ngoài là lc lượng gìn gi hòa bình. Ông Putin cho rng h cn phi chng đ các lc lượng Ukraine. Nhưng cuc xung đt là mt phn ca mt chiến dch rng ln hơn nhm v li bn đ an ninh ca châu Âu đã được lp lên sau s sp đ ca Liên Xô. Mc tiêu tng th ca Putin là giành được s đm bo t M và NATO rng s không bao gi kết np Ukraine và các quc gia thuc Liên Xô cũ khác làm thành viên, đng thi rút quân tr li nơi h đã đn trú vào năm 1997, trước khi liên minh này kết np các quc gia Đông và Trung Âu.

Các đng thái ca Đin Kremlin đã vp phi nhng li đe da trng pht và h tr quân s ca phương Tây nếu Nga xâm lược nước láng ging nh hơn, làm tăng trin vng v mt cuc xung đt vũ trang vì tương lai ca Ukraine. Tng thng Biden hôm 18/2 cho biết ông tin rng ông Putin đã đưa ra quyết đnh xâm lược Ukraine và ông d kiến ​​mt cuc tn công s nhm vào th đô Kyiv ca Ukraine.

Tại sao Ukraine lại quan trọng đối với Nga?

Ukraine là mt phn ca Liên bang Xô viết trước khi sp đ vào cui Chiến tranh Lnh năm 1991, và giáp Nga sườn phía đông, nơi mà trong lch s, nước này d b xâm lược nht. S tan rã ca Liên bang Xô Viết đã to ra mt nước Nga vi dân s, lãnh th và nn kinh tế b suy gim rt nhiu đồng thời cũng làm gim v thế siêu cường ca Nga. Gi đây, Putin đang tìm cách đòi li mt phn vinh quang đó và lấy lại phn nào nhng gì Nga đã mt trong Chiến tranh Lnh. Putin xem người Nga và người Ukraine là “mt dân tc, mt tng th duy nht”.

Nga có muốn xâm lược Ukraine?

Putin nói không. Tuy nhiên, lnh huy đng ti 190.000 quân xung quanh biên gii ca Ukraine và cho phép trin khai quân đ h tr các lc lượng thân Nga ti các tiu quc ly khai Donetsk và Luhansk cho thy ông sn sàng làm như vy. Các quan chc M cho biết Nga đã chuyn xe tăng, xe bc thép ch binh lính và h thng phòng th tên la vào khu vc này mà h gi là đt huy đng quân s ln nht châu Âu k t Thế chiến th hai.

Nga cũng đã chuyn lc lượng sang đng minh Belarus, quc gia có biên gii vi Ukraine và các thành viên NATO khác là Ba Lan, Latvia và Litva và đang tiến hành các cuc tp trn hi quân Bin Đen, ngoài khơi b bin Ukraine.

Mc tiêu ca Putin là Tng thng Ukraine Volodymyr Zelensky phải nhượng bộ và buc phi chp nhn quyn nh hưởng ca Nga đi vi tương lai ca Ukraine. Điu đó s gi mt thông đip ti các quc gia thuc Liên Xô cũ rng phương Tây không th đm bo an ninh cho h. Đ tăng cường áp lc,  Putin có mt lot các la chn quân s trong trường hp không chiếm đóng hoàn toàn, t các cuc xâm lược giu mt đến mt cuc xung đt hn chế khu vc phía đông Donbas, nơi nhng người ly khai do Nga hu thun đã tuyên b đc lp vi Ukraine nhưng không được chính ph Kyiv công nhn.

Ukraine đâu?

Ukraine nm Đông Âu và sườn phía đông giáp vi Nga. V phía tây, nước này giáp vi Ba Lan, Slovakia, Hungary, Romania và Moldova, và phía bc giáp vi Belarus. Phía nam giáp Bin Đen.

Các nước cộng hòa ly khai là gì?

Din biến mi nht xoay quanh hai khu vc nói tiếng Nga min đông Ukraine, các nước cng hòa t xưng Donetsk và Luhansk khu vc Donbas giáp vi Nga. Các nước này tách khi Ukraine vào năm 2014 vi s giúp đ ca các lc lượng Nga, cùng năm Nga sáp nhp Crimea. Trong tháng này, các nhà lãnh đo ca hai tiu quc trên đã cáo buc các lc lượng vũ trang Ukraine tiến hành các cuc tn công vào lãnh th mà h kim soát.

Chính ph Ukraine cho biết các khu vc do Kyiv kim soát trong khu vc Luhansk đã b pháo kích liên tc. Quân đi cho biết mt trường mu giáo đã b tn công th trn Stanytsia Luhanska, khiến hai giáo viên b thương.

Các v đng đ quân s tương t đã din ra thường xuyên trong nhng năm k t khi cuc xung đt Donbas bt đu vào năm 2014, bt chp lnh ngng bn được đng ý mt năm sau đó, và đôi khi n ra giao tranh quy mô ln hơn. Tuy nhiên, hin ti có nhng ri ro cao hơn trong bi cnh mi quan h gia Nga và phương Tây đang ngày càng tr nên gay gt hơn v vn đ Ukraine.

Quan chc M hôm 3/2 cho biết thông tin tình báo cho thy Nga có kế hoch dàn dng mt cuc tn công ba đt ca quân đi hoc nhân viên tình báo Ukraine nhm vào lãnh th thuc ch quyn ca Nga hoc chng li nhng người nói tiếng Nga, đ bin minh cho mt cuc xâm lược vào Ukraine. Kế hoch này s bao gm vic Matxcơva s dng mt video tuyên truyn với “cnh như trong phim” v mt v n gi được dàn dng vi xác chết, các din viên đóng vai người đưa tang và hình nh các tòa nhà và thiết b quân s b phá hy.

Ukraine có phải là đồng minh của Mỹ và thành viên của NATO không?

K t khi Liên Xô tan rã khi Ukraine giành được đc lp, M đã có quan h ngoi giao vi nước này. M háo hc thy Ukraine phát trin mnh m như mt quốc gia dân ch khi đi mt vi điu mà B Ngoi giao M gọi là “s xâm lược liên tc ca Nga”.

Ukraine không phi là thành viên ca T chc Hip ước Bc Đi Tây Dương nhưng là mt “quc gia đi tác” ca liên minh quân s này và đã có các tha thun v vic nước này có th tr thành thành viên NATO trong tương lai. Ông Biden nói rng ít có kh năng Ukraine tr thành thành viên ca liên minh này trong tương lai gn, mc dù ông cho biết quyết đnh cui cùng thuc v liên minh.

NATO đang làm gì để đối phó với sự tăng cường quân sự của Nga?

Các đng minh NATO đang cng c sườn phía đông ca liên minh, giáp vi Ukraine, trin khai máy bay chiến đu phn lc và tàu chiến ti khu vc đ đáp tr li các đng thái ca Nga. Liên minh châu Âu đã đ ra kế hoch cho các khon vay và vin tr không hoàn li cho Ukraine tr giá hơn 1,3 t USD. Lu Năm Góc đã ra lnh cho hàng nghìn binh sĩ chun b cho vic trin khai có th xy ra.

Hoa Kỳ và các đng minh NATO đã thiết lp mt cu không vn chuyn vin tr quân s cho Ukraine trong n lc giúp Kyiv chng li mt cuc xâm lược có th xy ra ca Nga.

Putin muốn gì?

Putin đã nói rõ v mong mun khng đnh li nh hưởng ca Nga đi vi các nước láng ging, đc bit là Ukraine. Năm 2014, Putin sáp nhp bán đo Crimea ca Ukraine, thúc đy cuc chiến kéo dài 8 năm min đông ca đt nước này.

Cho đến nay, Putin vn khiến các nhà lãnh đo phương Tây phi đoán già đoán non v vic liu có tiến hành mt cuc xâm lược ln vào Ukraine và gây ra s rn nt có th xy ra trong quan h vi phương Tây hay không, hay liu Putin có hài lòng vi vic đt được mt vài nhượng b t mt loạt yêu cu của ông ta. Nhng điu này bao gm vic NATO đm bo rng h s không kết np Ukraine và chm dt các cuc tp trn và trin khai quân đi ca NATO ti các quc gia thuc Liên Xô cũ là Ba Lan và các nước Baltic.

Nhưng Putin làm người khác khó đoán được nhng bước đi tiếp theo ca ông ta.

Hoa Kỳ đã nói gì về những yêu cầu đó?

M và các đng minh đã bác b yêu cu ca Moscow ti mt lot cuc hp vi quan chc Nga vào gia tháng 1, cho rng các quc gia được t do liên kết vi bt kỳ quc gia nào khác mà h chn.

Hôm 26/1, M đã gi các đ xut chưa được công b cho B Ngoi giao Nga, theo các quan chc M, bao gm các ràng buc v các cuc din tp quân s mà Moscow cho là khiêu khích. Tuy nhiên, Putin Nga cho biết “nhng lo ngi cơ bn” v vic rút quân ca NATO và cm Ukraine gia nhp liên minh chưa được đáp ng.

Điều gì sẽ xảy ra nếu Nga xâm lược Ukraine?

Tổng thống Biden nói rng nếu tt c binh lính biên gii chuyn vào Ukraine, thì đó s là cuc xâm lược ln nht k t Thế chiến II. Theo Lu Năm Góc, Nga đã tích lũy đ sc mnh chiến đu đ chiếm các thành ph và vùng lãnh th đáng k Ukraine. Tình báo M d đoán rng 25.000 đến 50.000 dân thường s thit mng hoc b thương nếu Nga tiến hành mt cuc tn công tng lc đ chiếm toàn b , Mc đ thit hi s ph thuc vào cường đ giao tranh các khu vc đô th.

Theo đánh giá, t 3.000 đến 10.000 quân Nga và t 5.000 đến 25.000 quân Ukraine s b giết hoc b thương, trong đó có khong 1 triu đến 5 triu người Ukraine s phi di di.

Trong trường hp xâm lược Ukraine, M cho biết h s tung ra mt lot các bin pháp trng pht kinh tế mi đi vi Nga, đánh vào các ngân hàng ln, công ty nhà nước và hàng hóa nhp khu ch cht, mc dù các mc tiêu vn chưa được xác nhn. Biden cũng cho biết M và NATO s xem xét tăng cường hơn na s hin din ca h Đông Âu.

Cảm nhận chung Ukraine về cuộc khủng hoảng là gì?

Tng thng Ukraine Volodymyr Zelensky đã tp hp hi đng quc phòng và an ninh quc gia sau khi Putin tuyên b công nhn nn đc lp ca các quc gia ly khai. Trong mt bài phát biu vào trước quc dân vào đêm th Hai, Zelensky nói rng các hành đng mi nht ca Nga vi phm ch quyn ca Ukraine, nhưng ông vn kêu gọi bình tĩnh đi mt vi mi đe da này.

S tht đng v phía chúng ta. Chúng ta s không bao gi che giu s tht”, ông Zelensky nói. “Ngay khi thy tình hình thay đi, ngay khi thy nguy cơ gia tăng, quý v s biết hết. Hin ti không có lý do gì đ hong s”.

Zelensky đã tho lun v cuc khng hong vi Tng thng Biden và Th tướng Anh Boris Johnson.

Ban lãnh đo Ukraine trước đây đã nói rng mc đích ca Đin Kremlin không phi là xâm lược mà là gây bt n cho h theo nhng cách thâm him hơn. Nhưng khi bo lc tr nên ti t hơn vùng Donbas, mt s gia đình đang chun b cho điu ti t hơn sp xy ra.

Nord Stream 2 là gì và nó đóng vai trò gì trong cuộc khủng hoảng?

Nord Stream 2 là mt đường ng dn khí đt t nhiên chy t Nga sang Đc, mt thành viên ca NATO, và đang ch các cơ quan qun lý ca Đc phê duyt.

Các nhà lp pháp Hoa Kỳ và mt s quan chc lo ngi rng đường ng dài 764 dm s cng c kh năng kim soát ca Nga đi vi th trường năng lượng châu Âu và làm suy yếu Ukraine khi nước này c gng chng li s xâm lược ca Nga. Đc là khách hàng mua khí đt ca Nga ln nht thế gii, vi hơn mt na ngun cung t Nga. Nord Stream 2 s tăng gp đôi công sut xut khu khí đt ca Nga sang quc gia này hin đang được dn qua đường ng Nord Stream 1 song song.

Biden ngày 7/2 cho biết đường ng do Nga xây dng s b đình ch nếu Nga xâm lược Ukraine. Hôm th Ba, Đc đã ngng đường ng dn khí đt Nord Stream 2 ca Nga-Đc sau khi Putin điu quân vào các khu vc Ukraine ly khai.

Sabrina Siddiqui, William Mauldin và Nancy A. Youssef đã đóng góp cho bài viết này.

Nguồn: WSJ


 

 

Tin bài liên quan:

VNTB – Nhà lập pháp Hoa Kỳ giới thiệu Dự luật hủy bỏ ‘Chính sách Một Trung Quốc’ của Hoa Kỳ

Phan Thanh Hung

VNTB – TV Ở Ta & TV Ở Nga

Bùi Ngọc Dân

VNTB – Nỗ lực hiện đại hóa quân đội của Việt Nam

Phan Thanh Hung

Leave a Comment

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.