VNTB – “Nhà nước nhân dân” bắt giữ nhà hoạt động vì quyền lao động
Anh Khoa
(VNTB) – Hoàng Quốc Hùng, Đỗ Thị Minh Hạnh và Đoàn Huy Chương bị bắt giữ 2009 với tội danh “phá rối an ninh trật tự nhằm chống lại chính quyền nhân dân” theo điều 89 Bộ luật Hình sự 1999.
HRW thông cáo năm 2011, “tất cả những gì mà họ làm chỉ là khẳng định quyền của công nhân Việt Nam trong việc được tổ chức, nhóm họp và bãi công một cách ôn hòa để đòi tăng lương và cải thiện điều kiện làm việc.”
Ngoại trưởng Úc Bob Carr đã đề cập 3 trường hợp này với Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh vào năm 2013, đề nghị trả tự do cho họ, bởi theo ông, Úc “đặt nặng tầm quan trọng cho việc bảo vệ quyền tự do lập hội và tự do thành lập công đoàn.”
Năm 2019, Việt Nam thông qua sửa đổi Luật lao động, và công đoàn bên ngoài Công đoàn Nhà nước được ghi nhận.
Nhắc lại câu chuyện này để có thể hiểu được, cuộc đấu tranh giành “quyền” cho người lao động tại chính các “nhà nước nhân dân” không hề dễ dàng.
Tại Trung Quốc tiếp tục gia tăng siết chặt không gian xã hội dân sự, mặc dù các nhà hoạt động đang đòi những lợi quyền mà nhà nước “nợ” – theo luật.
Mới đây nhất, hai nhà hoạt động trong lĩnh vực lao động tại Trung Quốc đã bị hơn “chục cảnh sát” và “người mặc thường phục” bắt giữ.
Chen Weixiang và Zhang bị bắt giữ vào những ngày cuối năm 2019, tại thành phố phía nam Quảng Châu, tỉnh Quảng Đông, theo SCMP [https://www.scmp.com/news/china/politics/article/3042937/china-police-remove-prominent-labour-activist-home-raid].
Chen, bạn của hai người bày tỏ với SCMP.
“Tôi nhận ra mình bất lực trong tình huống này […] Tất nhiên đây không phải là lần đầu – rất nhiều người đã bị bắt, nhưng đây là lần đầu tôi chứng kiến ngay trước mắt mình”.
Xiang Xiangzi, Chen – là những nhà hoạt động lâu năm trong lĩnh vực lao động, cả hai là đồng sáng lập nền tảng truyền thông xã hội Heart Sanitation – nhằm cải thiện điều kiện làm việc của công nhân trong lĩnh vực vệ sinh tại Quảng Châu.
Heart Sanitation là nơi chia sẻ kinh nghiệm của chính những người công nhân vệ sinh về sự đấu tranh của chính họ để bảo vệ lợi quyền của mình.
Đầu tháng mười Hai, 2019, Heart Sanitation ghi nhận các nhân viên vệ sinh tại trạm số 7 ở quận Thiên Hà (Quảng Châu) đã ký hợp đồng lâu dài, sau thời gian chỉ có hợp đồng ngắn hạn.
Một ghi nhận khác cho biết, 130 công nhân ở quận University Town cũng ở Quảng Châu đã nhận được 260.000 Mỹ kim tiền thưởng ngày lễ, sau một cuộc đình công và đàm phán với chủ lao động.
Ông đã làm công việc mà chính phủ phải làm – giúp người lao động có được những gì họ nợ theo luật. Nhưng dường như, trong mắt một số người, điều này không thể chấp nhận được, Yu Wucang, một công nhân vệ sinh và nhà hoạt động ở Quảng Châu nói.
Vào năm 2013, Chen đã viết bức thư kêu gọi trả lương cao hơn cho các nhân viên vệ sinh của trường đại học và trở thành nhân vật chủ chốt trong cuộc đấu tranh của họ. Sau cuộc đình công kéo dài hai tuần và được hỗ trợ bởi sinh viên và tổ chức phi chính phủ, 200 công nhân vệ sinh đang phải đối mặt với việc nghỉ việc đã giành được hợp đồng mới trong năm 2014.
Nhưng trường đại học của Chen đã đe dọa buộc thôi học trước khi ông tốt nghiệp vào năm 2015. Chính vì vậy, Chen đã tìm tới Mỹ để nghiên cứu các vấn đề lao động trong chương trình thạc sĩ tại Đại học bang Pennsylvania.
Khoảng một chục người ủng hộ quyền lao động đã bị công an Trung Quốc bắt giữ trong năm nay, trong bối cảnh Tập Cận Bình thắt chặt không gian xã hội dân sự.
Trong một thống kê từ China Labour Bulletin, tổ chức phi chính phủ có trụ sở tại Hồng Kông, đã ghi nhận 15 cuộc đình công và biểu tình của công nhân vệ sinh trên cả nước trong năm nay, so với 11 cuộc năm ngoái.
Sự kiện bắt giữ Chen và đồng nghiệp tiếp tục “góp danh sách” sau những hành động tương tự chống lại hàng tá nhà hoạt động lao động trở lên vào năm 2019, Geoffrey Crothall, Giám đốc truyền thông của China Labour Bulletin nói.
Vào tháng Ba, ba biên tập viên của trang web về quyền lao động iLabour đã bị cảnh sát bắt giữ tại Thâm Quyến. Những nhà hoạt động này vận động cho những người lao động nhập cư bị bệnh bụi phổi silic và các vấn đề sức khỏe khác liên quan đến công việc của họ.
Crothall cho biết năm nay đánh dấu sự gia tăng trở lại cuộc đàn áp đối với các nhà hoạt động lao động, mặc dù cuộc đàn áp đó đã diễn ra trong nhiều năm, Crothall nói.
Vào tháng mười Hai, 2015, 25 nhà hoạt động lao động bị bắt giữ và kết án dài hạn.
Kinh nghiệm vận động quốc tế của Chen có thể đã đưa ông trở thành mục tiêu của công an Trung Quốc, Eli Friedman, trợ lý Giáo sư khoa xã hội học tại Đại học Cornell cho biết.
Friedman cho biết Chen, nước ngoài coi ông như một cầu nối giữa họ với Trung Quốc, và đó có thể là lý do khiến Bắc Kinh cảm thấy bị đe dọa, bởi vì họ không muốn cây cầu đó được dựng nên, ông Fried Friedman nói.