Thảo Vy – Nguyễn Phúc
(VNTB) – Ông Trần Tuấn Anh dường như có số làm quan ngay từ khi còn rất trẻ. Từ một vị trí có tên gọi chung chung là chuyên viên Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, ông đã lên nhanh như diều gặp gió khi người cha của ông ngồi vào ghế chủ tịch Nước.
Điểm lạ là trong lý lịch của ông Trần Tuấn Anh từ lúc còn giữ chức hiệu trưởng trường Đại học Công nghiệp (ĐHCN) TP.HCM cho đến khi ngồi vào ghế bộ trưởng Bộ Công thương, không thể tìm được ông Trần Tuấn Anh từng học ở đâu, tốt nghiệp đại học nào và ông đã bảo vệ đề tài gì cho luận văn tiến sĩ.
Ảnh Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh và vợ là người mẫu Thuỷ Hương
Hoạn lộ thênh thang
Trước khi về làm HT trường ĐHCN TP.HCM, ông Trần Tuấn Anh từng là Giám đốc Quỹ Ngoại giao phục vụ kinh tế, Bộ Ngoại giao; cựu Tổng Lãnh sự Việt Nam tại San Francisco (Mỹ). Đó là giai đoạn từ năm 2000 đến năm 2008, giữa hai triều đại Phan Văn Khải và Nguyễn Tấn Dũng.
Tháng 7-2008, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng ký QĐ phê chuẩn ông Trần Tuấn Anh, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố Cần Thơ, giữ chức phó Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ nhiệm kỳ 2004-2009.
Tháng 8-2010, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng ký QĐ điều đồng, bổ nhiệm ông Trần Tuấn Anh giữ chức thứ trưởng Bộ Công thương.
Ngày 23-3-2015, ông Tô Huy Rứa, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương đã trao QĐ của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về việc điều động giữ chức vụ phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương. Theo đó, thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh được bổ nhiệm làm phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương kiêm nhiệm.
Đến ngày 9-4-2016, tại Kỳ họp thứ 11 Quốc hội Khóa XIII, Quốc hội phê chuẩn bổ nhiệm chức vụ Bộ trưởng Bộ Công thương cho ông Trần Tuấn Anh theo đề xuất của thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc.
“Đỡ đầu” tập đoàn Tôn Hoa Sen?
Lúc còn giữ chức thứ trưởng tại Bộ Công thương, ông Trần Tuấn Anh được giao nhiệm vụ phụ trách trực tiếp lĩnh vực xuất khẩu, nhập khẩu và dịch vụ thương mại; phát triển nguồn nhân lực, thương mại điện tử và công nghệ thông tin; quan hệ song phương, phát triển thị trường và các vấn đề liên quan đến xử lý tranh chấp thương mại và chống bán phá giá, chống trợ cấp ở nước ngoài đối với hàng hóa Việt Nam tại các nước Châu Mỹ.
Như vậy với việc ông Trần Tuấn Anh thường xuyên có mặt trong các sự kiện ở tập đoàn Tôn Hoa Sen, cho thấy hoàn toàn có lý cho hoài nghi ẩn giấu một lợi ích nhóm trong những cú áp phe làm ăn này.
Trong chuyến công tác của Bộ Công thương tại Mexico ngày 15-04-2013 do thứ trưởng Trần Tuấn Anh dẫn đầu, trong danh sách đoàn có ông Lê Phước Vũ, chủ tịch HĐQT tập đoàn Tôn Hoa Sen.
Ngày 20-06-2013, thứ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh dự lễ ký kết cấp hạn mức tín dụng giữa Vietinbank và tập đoàn Tôn Hoa Sen. Sự kiện này hiểu nôm na là Hoa Sen đi vay tiền, thứ trưởng Trần Tuấn Anh chẳng rõ hiện diện để làm gì. Và sau đó mặc dù không phải là lãnh vực được giao phụ trách quản lý về ngành dọc, vào ngày 19-06-2015, thứ trưởng Trần Tuấn Anh đã đến dự Lễ khởi công nhà máy tôn Hoa Sen tại Nghệ An.
Đến ngày 25-08-2016, Bộ Công thương cho dự án thép của tập đoàn Tôn Hoa Sen vào quy hoạch. Lúc này ông Trần Tuấn Anh đã lên bộ trưởng rồi.
Liệu trên cương vị bộ trưởng, ông Trần Tuấn Anh có tiếp tục ‘đồng hành’ cùng tập đoàn Tôn Hoa Sen trong liên quan áp phe làm ăn có tên dự án thép Cà Ná? Mở báo cáo tài chính hợp nhất kết thúc vào ngày 30-6-2016 của tập đoàn Tôn Hoa Sen ra xem thì thấy tập đoàn này có vốn điều lệ 1.965 tỉ đồng, vốn chủ sở hữu 3.689 tỉ đồng và tổng vốn vay, nợ thuê tài chính ngắn hạn, dài hạn là 4.639 tỉ đồng.
Danh sách các ngân hàng cho tập đoàn Tôn Hoa Sen vay có đủ mặt, cả quốc doanh và nửa quốc doanh, có cả bốn “ông lớn” Vietcombank, VietinBank, BIDV, Agribank; nước ngoài có HSBC, ANZ, Standard Chartered Bank, UOB; ngân hàng cổ phần có Á Châu, Quân đội, Bản Việt, VPBank; lại có cả Ngân hàng Phát triển Việt Nam (chủ yếu cho vay chính sách).
Hoa Sen chỉ có 15% vốn tự có cho dự án Cà Ná, phần còn lại tất phải đi vay. Những ngân hàng nào đủ sức thẩm định tác động đến môi trường của một dự án thép khổng lồ như Cà Ná khi mà “tấm gương” của Formosa còn nhãn tiền ra đấy? Liệu ông Trần Tuấn Anh có dám dùng ghế bộ trưởng để ‘thế chấp’ cho phi vụ làm ăn này hay không?
Công luận nghi vấn
Cựu bộ trưởng Vũ Huy Hoàng được cho chính là người đỡ đầu cho Trịnh Xuân Thanh. Đến lượt mình, Trịnh Xuân Thanh được cho là người đỡ đầu cho Nhà máy giấy Lee & Man ở tỉnh Hậu Giang.
Với ông Trần Tuấn Anh, như trình bày phía trên, nếu không có sự ưu ái thì vì sao với rất nhiều đơn thư tố cáo, có cả kết luận của thanh tra Bộ GD-ĐT, ông Trần Tuấn Anh vẫn tiếp tục thăng quan tiến chức? Và gần đây nhất là bất chấp vụ việc tàn phá môi trường của dự án thép Formosa Hà Tĩnh, ông Bộ trưởng Bộ Công thương lại đưa dự án thép của tập đoàn Tôn Hoa Sen vào quy hoạch, bất chấp chuyện đã công khai vi phạm quy trình thẩm định về quy hoạch ngành thép Việt Nam.
Cũng cần nhắc lại một tình tiết mà chắc hẳn là người ngồi ghế thứ trưởng Bộ Công thương từ 6 năm về trước phải biết rất rõ, rằng lâu nay quy hoạch ngành thép chưa có dự án của tập đoàn Hoa Sen. Vết đổ của tập đoàn Vinashin khi tuyên bố đầu tư vào ngành thép cho công nghiệp đóng tàu tại Cà Ná, là bài toán kinh doanh thua lỗ – mặc dù đã được chính phủ thời thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng hết sức ưu ái về các nguồn vốn – mà hậu quả đến nay vẫn chưa giải quyết nỗi.
Câu hỏi đặt ra là tại sao khi lên chức bộ trưởng Bộ Công thương, ông Trần Tuấn Anh lại ra quyết định đưa dự án thép của Hoa Sen vào quy hoạch, trong khi trên thế giới tình hình sản xuất thép đang là ứ đọng và Trung Quốc cũng đang ứ đọng xuất bán giá rẻ?