Kim Thu
(VNTB) – Phải sử dụng lao động có chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia trong các công việc ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn và sức khỏe của người lao động và cộng đồng
Dường như ‘đẻ’ thêm một thủ tục là để kiếm chác thêm chút tiền…
Dự thảo đề cương chi tiết luật việc làm sửa đổi (gọi tắt là Dự thảo) đã được đăng tải trên website của chính phủ để lấy ý kiến. Tuy nhiên, Dự thảo có một số quy định còn bất cập, ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.
Dự thảo đưa ra quy định yêu cầu phải sử dụng lao động có chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia trong các công việc ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn và sức khỏe của người lao động và cộng đồng; chính sách ưu tiên đối với những người lao động đã được cấp chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia cho thấy sự không phù hợp với Hiến pháp, Bộ luật lao động, Luật giáo dục nghề nghiệp, Luật doanh nghiệp.
Theo Hiến pháp và Bộ luật lao động, thì người lao động dựa trên trình độ kỹ năng của mình có thể tự do xin việc tại bất cứ doanh nghiệp nào mà không phải mất chi phí học nghề để đạt chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia thì mới được đi làm, ngoại trừ những công việc đòi hỏi chuyên môn sâu như y dược, luật sư, kiểm toán, thiết kế… và người lao động đang làm tốt công việc của mình, được quyền duy trì công việc mà không phải bổ sung chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia mới tiếp tục được làm việc.
Luật giáo dục nghề nghiệp đã có quy định rõ về trách nhiệm của doanh nghiệp chỉ sử dụng lao động đã qua đào tạo hoặc có chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia đối với những nghề trong danh mục quy định.
Theo Luật doanh nghiệp, thì chủ doanh nghiệp có quyền tự chủ trong kinh doanh, tuyển dụng, sử dụng và đào tạo lao động theo nhu cầu của mình.
Tuy nhiên, Dự thảo lại quy định yêu cầu phải sử dụng lao động có chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia trong các công việc ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn và sức khỏe của người lao động và cộng đồng.
Quy định công việc ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn và sức khỏe là quá chung chung vì công việc nào cũng ảnh hưởng tới sức khỏe, và thế nào là ảnh hưởng tới an toàn và sức khỏe thì cần phải được nghiên cứu và lấy ý kiến rộng rãi, đồng thời tham khảo các nước trên thế giới thì mới đưa ra được danh mục công việc.
Về yêu cầu có chính sách ưu tiên đối với những người lao động đã được cấp chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia. Theo Bộ luật lao động 2019, doanh nghiệp phải đối xử công bằng với người lao động, không có trường hợp thiên vị hay ưu tiên đối với người lao động có chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia.
Tình hình thực tiễn tại doanh nghiệp cho thấy, các doanh nghiệp đều thực hiện đào tạo người lao động đến khi đạt được trình độ theo yêu cầu của doanh nghiệp trước khi làm công việc liên quan mà không cần có chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia.
Đồng thời có bộ phận giám sát kiểm tra trong quá trình làm việc nhằm đảm bảo an toàn và tuân thủ đúng theo quy định, hướng dẫn của doanh nghiệp và tuân theo Luật an toàn vệ sinh lao động, và có kiểm tra định kỳ bởi các cơ quan chức năng như quan trắc môi trường lao động an toàn bức xạ, hồ sơ vệ sinh môi trường lao động, khám sức khỏe định kỳ, khám sức khỏe bệnh nghề nghiệp…
Hơn nữa, mỗi doanh nghiệp tuyển dụng, bố trí công việc và trả lương cho người lao động dựa trên trình độ, khả năng đáp ứng nhu cầu công việc thực tế và tiêu chí của doanh nghiệp, để làm sao cho hiệu quả nhất mà không cần phải có chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia.
Hiện nay, hầu hết các quốc gia trên thế giới đều xây dựng mô hình về giáo dục nghề nghiệp và đào tạo để phát triển kỹ năng cho người lao động, nhưng không quy định bắt buộc về việc doanh nghiệp tuyển/ sử dụng lao động có chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia và chính sách ưu tiên đối với lao động có chứng chỉ này.
Vì vậy quy định trên tại Dự thảo đưa ra không phù hợp với pháp luật hiện hành, pháp luật quốc tế và thực tiễn tại doanh nghiệp. Do đó cần bỏ quy định này, hoặc nếu có thì cần phải có tiêu chí thật rõ ràng cho những công việc nào ảnh hưởng tới sức khỏe và an toàn đến phần lớn cộng đồng.