Trúc Giang
(VNTB) – “Đồng chí Fidel Castro” không chịu sự điều chỉnh của Luật cán bộ công chức của Việt Nam. Do đó, chưa rõ Bộ Ngoại giao Việt Nam căn cứ vào quy định nào để đưa ra thông cáo là “Việt Nam quyết định để tang đồng chí Fidel Castro theo nghi thức quốc tang”?
Tối 28-11, Bộ Ngoại giao ra thông cáo đặc biệt cho biết Việt Nam quyết định để tang đồng chí Fidel Castro theo nghi thức quốc tang vào ngày 4-12 để tỏ lòng thương tiếc, biết ơn đồng chí.
Nghĩa tử là nghĩa tận. Bài viết này được giới hạn trong phạm vi: quốc tang là gì?, vì sao lại nói “Việt Nam quyết định để tang đồng chí Fidel Castro”?
Khi nào thì “quốc tang”?
Nghi thức quốc tang ở Việt Nam hiện chịu sự điều chỉnh các văn bản sau: Nghị định số 105/2012/NĐ-CP, Thông tư số 74/2013/TT-BTC, Thông báo số 19-TB/TW.
“Lễ quốc tang được tổ chức đối với các đồng chí đang giữ chức vụ và thôi giữ các chức vụ Tổng Bí thư, Chủ tịch Nước, Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội khi từ trần và đối với những cán bộ cấp cao có quá trình đóng góp và công lao to lớn đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta, có uy tín lớn trong nước và quốc tế, khi từ trần, do Bộ Chính trị quyết định.
Đồng ý tổ chức lễ quốc tang trong trường hợp thiên tai, thảm hoạ đặc biệt nghiêm trọng gây thiệt hại lớn tính mạng, của cải của nhân dân. Chính phủ ban hành văn bản quy định cụ thể về các trường hợp này”. (Trích Thông báo số 19-TB/TW, ngày 22 tháng 4 năm 2011 của Bộ Chính trị).
Như vậy, khả năng “Việt Nam quyết định để tang đồng chí Fidel Castro”, là vì lý do “có quá trình đóng góp và công lao to lớn đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân Việt Nam”. Tuy nhiên, theo Điều 5.2 Nghị định 105/2012/NĐ-CP, thì “Bộ Chính trị quyết định việc tổ chức Lễ Quốc tang đối với cán bộ cấp cao khác có quá trình đóng góp và công lao to lớn đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng, Nhà nước và nhân dân, có uy tín lớn trong nước và quốc tế”.
Ở đây, “đồng chí Fidel Castro” không chịu sự điều chỉnh của Luật cán bộ công chức của Việt Nam. Do đó, chưa rõ Bộ Ngoại giao Việt Nam căn cứ vào quy định nào để đưa ra thông cáo là “Việt Nam quyết định để tang đồng chí Fidel Castro theo nghi thức quốc tang”?.
Câu hỏi khác: thiên tai vừa qua xảy ra ở miền Trung, và trước đó là thảm họa môi trường do Formosa Hà Tĩnh, vì sao lại không được Bộ Chính trị thông báo về nghi thức cho lễ quốc tang?
Lần đầu tiên Việt Nam tổ chức quốc tang cho một người nước ngoài
Bài thơ “Đời đời nhớ Ông” của Tố Hữu khi nhận tin Đại nguyên soái J.Stalin, Chủ tịch Liên Xô từ trần, có những câu rất đỗi thống thiết: Ông Stalin ơi, Ông Stalin ơi!/ Hỡi ơi, Ông mất! đất trời có không?/ Thương cha, thương mẹ, thương chồng/ Thương mình thương một, thương Ông thương mười/ Yêu con yêu nước yêu nòi/ Yêu bao nhiêu lại yêu Người bấy nhiêu!
Tuy nhiên khi ấy Việt Nam không tổ chức lễ quốc tang ông Stalin.
Cho đến nay, các cá nhân được tổ chức quốc tang của Nhà nước Việt Nam: Hồ Chí Minh, Chủ tịch đảng, Chủ tịch nước, năm 1969; Nguyễn Lương Bằng, Phó chủ tịch nước, năm 1979; Tôn Đức Thắng, Chủ tịch nước, năm 1980; Lê Duẩn, Tổng Bí thư Đảng, năm 1986; Phạm Hùng, Chủ tịch Hội đồng bộ trưởng, năm 1988; Trường Chinh, nguyên Tổng Bí thư, Chủ tịch Hội đồng nhà nước, năm 1988; Nguyễn Hữu Thọ, nguyên quyền Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội, năm 1996; Nguyễn Văn Linh, nguyên Tổng Bí thư Đảng, năm 1998; Lê Quang Đạo, nguyên Chủ tịch Quốc hội, năm 1999; Phạm Văn Đồng, nguyên Thủ tướng, chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng, năm 2000; Võ Văn Kiệt, nguyên Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng, Thủ tướng Chính phủ, năm 2008; Võ Chí Công, nguyên Chủ tịch Hội đồng nhà nước, năm 2011; Võ Nguyên Giáp, nguyên Bí thư Quân ủy trung ương, Tổng tư lệnh quân đội, nguyên Phó thủ tướng, Bộ trưởng Bộ quốc phòng, năm 2013; và nay là Fidel Castro, nguyên Bí thư Thứ nhất Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, nguyên Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Cuba.
* Bài viết trên mục Diễn đàn thể hiện quan điểm riêng của tác giả