Số phận của dự luật về Hội ở Việt Nam càng trở nên mong manh và vô định sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ.
Trước cuộc bầu cử trên, Tổng thống Obama đã cố gắng làm một thúc đẩy để Quốc hội Hoa Kỳ đưa Hiệp định TPP ra bỏ phiếu trong tháng 11/2016. Tuy nhiên, tuyên bố dứt khoát của Thượng viện Mỹ trái ngược mong muốn của Obama đã khiến TPP phải đối diện với nguy cơ tan vỡ ngay từ khi chưa hình thành.
Nếu không có TPP, cam kết của giới lãnh đạo Việt Nam – mà cụ thể là của Tổng bí thư Trọng trong chuyến công du Washington tháng 7/2016, liên quan đến Công đoàn độc lập và cải cách pháp luật nhân quyền như Luật về Hội – sẽ bị giảm đáng kể tính giá trị. Theo đó, kỳ họp quốc hội Việt Nam cuối năm 2016 nhiều khả năng sẽ không còn nhắc đến vấn đề dự luật về Hội, cho dù ngay vào đầu kỳ họp này đã định thông qua.
Trên diễn đàn đài BBC Việt ngữ, Tiến sỹ, Bác sỹ Trần Tuấn nhận xét, “đứng trước sự hội nhập và nhu cầu hiện nay, nhà nước thấy cần có bộ Luật về Hội, nhưng nếu có Luật về Hội mà lại để cho Bộ Nội vụ soạn thảo như vừa rồi, thì đúng là thà chưa có còn hơn.”
Cần chú ý là nếu bản dự thảo luật về Hội vào tháng 9/2016 được nhận xét là tương đối cởi mở, thì đột nhiên đến tháng 10/2016 lại xuất hiện một bản dự thảo khác về Hội với nhiều nội dung đóng cứng hoạt động của các hội đoàn dân sự độc lập, đặc biệt bắt buộc các hội đoàn này phải có tư cách pháp nhân (tức phải thông qua cơ chế xin – cho) thì mới được hoạt động, không được nhận tài trợ từ nước ngoài, cùng hàng loạt quy định về chính phủ có quyền can thiệp vào vấn đề nhân sự của những hội đoàn này…
Trong một cuộc hội thảo về dự luật về Hội, một luật sư nhân quyền ở Việt Nam là ông Trần Vũ Hải đã phải dùng từ “luật phản động” đối với dự luật mới nhất về Hội. Có thông tin là có một bàn tay bí mật nào đó đã can thiệp vào nội dung bản dự thảo mới nhất của Luật về Hội và khiến bản dự luật này gần như một bản copy từ Luật quản lý hội của Trung cộng.
Trên diễn đàn BBC, Luật sư Trần Quốc Thuận khẳng định rằng lập hội là phổ quát nhất thuộc nhóm nhân quyền, và ông nhắc tới những cam kết của Việt Nam về quyền con người trước quốc tế: “Nếu Việt Nam tham gia các công ước quốc tế mà đều làm ngược lại, hoặc làm ngược lại tinh thần hiến pháp thì là chúng ta tự làm xấu mình đi trước người dân”, và “Một đất nước đã giành được độc lập, thống nhất, mà dân không có tự do, không ấm no, hạnh phúc, thì độc lập đó nó cũng không có nghĩa lý gì”.
Từ tình hình trên, cận cảnh trong thời gian tới ở Việt Nam vẫn là việc nhà cầm quyền “treo” dự luật về Hội, còn các tổ chức xã hội dân sự độc lập và người dân vẫn tiếp tục duy trì và phát triển hoạt động của mình bằng một căn cứ duy nhất mà chính quyền không thể phản bác: Điều 25 Hiến pháp quy định công dân có quyền tự do lập hội.
Lê Dung / SBTN