Việt Nam Thời Báo

VNTB – Tại sao công lý vắng bóng tại Việt Nam?

Ngọc Vân

 

(VNTB) – Quyn lc nm trong tay mt nhóm thiu s đy sc mnh

 

Vì mt nim tin vào h thng tư pháp Vit Nam, lut sư Lê Văn Hòa đã b ngh. Theo tôi, nhn đnh ca ông Hòa phn ánh đúng thc tế mi quan h gia Nhà nước Vit Nam vi các cá nhân và các t chc dân s. Câu hi đt ra trong bài này là ti sao công lý không được thc thi? Và tôi cho rng đó là do xã hi Vit Nam thiếu tính đa nguyên.

Đa nguyên (plurality) là tình trng mà trong đó quyn lc được phân tán gia nhiu nhóm áp lc kinh tế và ý thc h khác nhau ch không do mt nhóm hay mt nhóm tinh hoa duy nht nm gi. Tình trng đa nguyên được cho là có li cho xã hi và các nhóm thiu s hay có ít quyn lc(1).

Đu tiên, theo Weber, nhà nước là thế lc đc quyn bo lc trong các quc gia (2). Ti Vit Nam, nhà nước nm trong tay Đng Cng Sn Vit Nam (ĐCSVN). Thc tế này được phn ánh qua Điu 4, Hiến Pháp nước CHXHCN Vit Nam:

“Đng Cng sn Vit Nam – Đi tiên phong ca giai cp công nhân, đng thi là đi tiên phong ca Nhân dân lao đng và ca dân tc Vit Nam, đi biu trung thành li ích ca giai cp công nhân, nhân dân lao đng và ca c dân tc, ly ch nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng H Chí Minh làm nn tng tư tưởng, là lc lượng lãnh đo Nhà nước và xã hi.”

Điu này cũng được th hin qua t l đng viên ĐCSVN trong Quc hi. Thm chí, mt s người còn cho rng quyn lc trong ĐCSVN được nm gi bi Trung ương Đng và B Chính Tr(3). Nếu điu này là đúng, quyn lc ti Vit Nam ch tp trung vào khong 200 thành viên ca TƯ Đng. Đó là lý do mà người ta nói là chế đ đng tr.

Khi quyn lc tp trung vào mt thiu s rt nh này, các cá nhân và các t chc xã hi khác đương nhiên không có kh năng đòi công lý trong các tranh chp vi h. Nhng tai ha xy ra cho Giáo hi Pht Giáo Vit Nam Thng Nht, Giáo hi Cao Đài Chính Thng, Giáo hi Công giáo, theo cách ít người biết hơn, cho nhng người bt đng chính kiến là minh chng cho tình trng này.

Công bng mà nói, Vit Nam không phi là nơi duy nht mà công lý vng bóng. Hoa Kỳ, trong thi gian trước nhng năm 60 ca thế k trước, khi quyn lc nm trong tay người da trng. Người da đen cũng phi sng trong cnh bt công. H có th b bt, b đánh đp, thm chí b giết mà không cn có quyết đnh ca tòa án (4). Nhng k th ác cũng ít khi phi chu trách nhim đy đ trước pháp lut. Nói nôm na, Hòa Kỳ, trong thi kỳ đó, được cai tr bi chế đ chng tc (da trng) tr.

Miến Đin, nơi quân đi đc quyn bo lc, khi đng do h lp ra tht bi trong bu c, h đo chính và hy b kết qu kim phiếu. H lt đ chính quyn, bt chp lut pháp và s phn đi ca người dân. Nói mt cách khác, đây là chế đ quân đi tr.

mc đ cc đoan là chế đ cá nhân tr. Nhng nước đang rt gn vi tình trng này có l là Bc Triu Tiên(5), Trung Quc(6) hin nay. Trong nhng xã hi như vy, không ai có được công lý trong cuc tranh chp vi k thng tr xã hi. Kim Jong Un x t nhng nhà thương thuyết khi không đt được mc tiêu mà hn ta mun trong cuc thương thuyết vi Tng thng Donald Trump Hà Ni(7).

Bên Tây người ta có câu: công lý nm trong tay k có sc mnh. Dân gian Vit Nam có câu: ming nhà quan, có gang, có thép. Nói chung, quyn lc càng tp trung, càng ít có công lý.

Vy khi nào thì xã hi đ bt công hơn?

Quay tr li Hoa Kỳ. Sau khi phong trào dân quyn do nhng người da đen và nhng người da trng cp tiến n ra và giành được thêm quyn lc thông qua các cuc biu tình, các hot đng ty chay, qua lá phiếu và các hot đng bt tuân dân s khác, tình trng đàn áp người da đen mi gim đi đáng k(8). T đó, tn dng tình trng cnh tranh gia các chính tr gia, người da đen, đc bit là qua lá phiếu ca h đã ngày càng cng c sc mnh chính tr ca mình. T tình trng có th b giết mà không qua xét x, t ch không được ngi chung vi người da trng nơi công cng, người da đen Hoa Kỳ đã có mt tng thng da màu, Barack Obama. Nhìn chung, quyn lc ca h đã tăng đáng k sau năm 1960.

Nói mt cách ngn gn, quyn lc càng tp trung, thì bt công càng trm trng. Khi quyn lc được phân b rng hơn, nói mt cách khác, khi xã hi tr nên đa nguyên hơn thì tình trng bt công s gim đi.

Trường hp ca Hoa Kỳ k trên cũng cho thy cuc đu tranh giành quyn lc chính tr là mt cuc tranh đu rt dài. Vit Nam, Nhà nước, dù đã rt mnh so vi xã hi dân s, vn mun mnh hơn.  Chúng ta cũng có th thy điu này qua nhng lùm xùm v chuyn cu tr lũ lt vào năm ngoái. H mun tp trung s tin cu tr vào tay mình, thông qua Mt Trn T Quc và các cơ quan chính quyn khác(9). K mnh, nhìn chung, luôn mun mnh hơn.

Tóm li, đ có công lý, cn có đa nguyên. Đ có đa nguyên, phi tranh đu.

______________

Tài liệu tham khảo

1. Weber’s rationalism and modern society: New translations on politics, bureaucracy, and social stratification. Springer, 2015.

2. https://www.britannica.com/topic/pluralism-politics

3. https://www.luatkhoa.org/2021/01/dang-cong-san-viet-nam-dan-chu-hon-dang-cong-san-trung-quoc-nhu-the-nao/

4. https://en.wikipedia.org/wiki/Lynching

5. https://tuoitre.vn/trieu-tien-gioi-thieu-vi-tri-quyen-luc-thu-hai-chi-sau-ong-kim-jong-un-20210601135024601.htm

6. https://vnexpress.net/quyen-luc-cua-ong-tap-ngay-mot-tang-4243751.html

7. https://www.nguoi-viet.com/the-gioi/kim-jong-un-xu-tu-gioi-chuc-lam-that-bai-thuong-dinh-my-bac-han/

8. https://en.wikipedia.org/wiki/Civil_rights_movement

9. https://vnexpress.net/pho-chu-tich-mat-tran-to-quoc-phai-co-co-che-giam-sat-van-dong-cuu-tro-4181654.html


 

Tin bài liên quan:

VNTB – Một nhóm “diễn biến hoà bìnhh” không thể xếp loại (*)

Trương Thế Tử

VNTB – Đảng cử thôi để tiết kiệm ngân sách bầu cử!

Phan Thanh Hung

VNTB – ‘Tự vận động tranh cử’ ở Việt Nam: Hãy đợi đấy!

Phan Thanh Hung

Leave a Comment

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Việt Nam Thời Báo