(VNTB) – Với căng thẳng địa chính trị đang ngày càng gia tăng, các xung đột tiềm tàng về thuế quan và tranh chấp thương mại có thể làm trầm trọng thêm chi phí thực phẩm và nhà ở.
“Từ sau khi nghỉ dịch Covid 19 lên học lại, mình cảm nhận được hầu như đồ ăn trong khu vực làng đại học Thủ Đức đều tăng giá. Ví dụ quán cơm tấm mình ăn trước dịch, kêu dĩa cơm sườn với miếng trứng chỉ 22.000 đồng, nay đã lên tới 30.000 đồng. Cơm thêm lúc trước sinh viên được ăn miễn phí, giờ lại tính giá 2.000 đồng/phần” – cô sinh viên Phương học năm cuối Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn ở Sài gòn cho biết. [1]
Tôi ở thành phố Toronto ở Canada và các con tôi ở lứa tuổi của anh Tính và cô Phương cũng đối mặt với những nan giải như thế về tiền ăn và tiền nhà. Nhiều người trẻ chật vật với chuyện nhà chuyện ăn, ở mọi nơi. Chuyện tăng giá thực phẩm và chi phí nhà ở trên toàn cầu xảy ra ở nhiều nước bất chấp mức thu nhập bình quân đầu người và mức phát triển kinh tế ở các nước.
Giá thực phẩm gia tăng một phần vì biến đổi khí hậu, gián đoạn chuỗi cung ứng, chi phí năng lượng gia tăng và mức phục hồi kinh tế toàn cầu sau đại dịch Covid-19.
“Đi siêu thị khiến tôi muốn khóc. Tôi rất buồn vì không thể mua những thứ con trai tôi cần.” một bà mẹ đơn thân ở Canada chia sẻ.
Các hiện tượng thời tiết cực đoan như hạn hán, lũ lụt và cháy rừng đang gây gián đoạn nguồn cung cấp thực phẩm toàn cầu và giảm năng suất cây trồng, dẫn đến các cú sốc cung ứng và giá cả cao hơn.
Đại dịch Covid 19 và các xung đột địa chính trị đã làm thay đổi mô hình thương mại, sản xuất và tiêu thụ hàng hóa, ảnh hưởng đến giá thực phẩm trên toàn cầu.
“Con tôi từng rất thích đi mua sắm cùng tôi, nhưng giờ tôi không thể đưa chúng đi nữa. Ở siêu thị, tôi liên tục phải đặt lại đồ lên kệ.” một phụ huynh có ba con tại Anh giải thích.
Giá dầu cao tác động trực tiếp đến chi phí sản xuất và phân phối thực phẩm thông qua việc tăng chi phí cho máy móc nông nghiệp, phân bón và vận chuyển. Hơn nữa, sự phục hồi kinh tế sau đại dịch đã dẫn đến giá dầu và chi phí vận chuyển tăng vọt, làm trầm trọng thêm lạm phát giá thực phẩm.
“Trước khi chúng tôi chuyển vào sống trong chiếc xe van đầu tiên, chúng tôi gần như không bao giờ có cơ hội sở hữu một ngôi nhà,” Court, một người Mỹ 36 tuổi, chia sẻ. “Sau tất cả thời gian và những hy sinh mà chúng tôi đã thực hiện… không đời nào tôi có thể quay lại thuê nhà. Vì với chúng tôi, điều đó có lẽ đồng nghĩa với việc chúng tôi sẽ không bao giờ mua được một ngôi nhà.“
Dân càng ngày càng chi nhiều hơn tiền thu nhập vào tiền thuê nhà hay nợ vay để mua chỗ ở. Có nhiều vấn đề liên quan đến tình trạng này, như thiếu hụt nguồn cung, đô thị hóa, hệ quả của lãi xuất thấp và khuynh hướng mua nhà không phải để ở mà để đầu tư kiếm lời.
“Gần như tất cả bạn bè của tôi ở Ý sẽ thấy khó khăn để quản lý tiền thuê nhà hoặc thế chấp mà không có sự hỗ trợ từ cha mẹ, và một số người vẫn phải đối mặt với thách thức ngay cả khi có sự hỗ trợ đó. Ở thành phố Milan ở Ý, kiếm được mức lương ròng 2.000 euro mỗi tháng được coi là khá, nhưng thường phải chi 900 đến 1.000 euro chỉ để thuê một căn hộ studio.“
Hệ quả của việc thiếu xây dựng nhà ở kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 đã hé lộ, dẫn đến tình trạng thiếu hụt đáng kể, đặc biệt là ở các khu vực đô thị trên thế giới. Tăng trưởng kinh tế tập trung ở các khu vực đô thị đã làm tăng cường cạnh tranh về nhà ở, đẩy giá lên cao.
Ở Tây Ban Nha, độ tuổi trung bình của những người trẻ sống bên ngoài nhà của cha mẹ đã tăng từ 26 lên 28 tuổi trong giai đoạn 2007-2019. Tây Ban Nha đối mặt với một trong những mức tăng lớn nhất về số người từ 25-34 tuổi sống với cha mẹ trong giai đoạn 2010-2019.
Lãi suất rất thấp ở nhiều nước đã thúc đẩy nhu cầu nhà ở, góp phần làm tăng giá khi nguồn cung không tăng mà lượng tiền đầu vào lại gia tăng đáng kể. Đặc biệt, dòng vốn đầu tư nước ngoài và việc sử dụng nhà ở như một tài sản đầu tư đã góp phần làm tăng giá ở nhiều đô thị.
“Nếu bạn muốn một căn hộ chung tạm ổn ở thành phố Lyon ở Pháp, trong một khu vực trung bình, ít nhất phải mất 500 Euro mỗi tháng. Đó là cho một căn hộ chung và bạn có thể vẫn phải trả tiền điện và/hoặc sưởi ấm.“
Ở các nước thu nhập thấp, dân đã phải chật vật với các thách thức hàng ngày cho chuyện cơm áo và nhà ở. Các nước này đang trải qua tình trạng mất an ninh lương thực và bất ổn về nhà ở nghiêm trọng.
Ở các nước thu nhập trung bình, chi phí gia tăng cho các nhu cầu thiết yếu đang ảnh hưởng không tương xứng đến các hộ gia đình có thu nhập thấp đến trung bình, với nhiều người phải chi tiêu phần lớn thu nhập của họ cho các nhu cầu cơ bản.
Ở Việt Nam, với người đã đi làm như anh Tính, 24 tuổi ở Thủ Đức, mọi thứ lại nan giải hơn. Thu nhập khoảng 8 triệu đồng mỗi tháng, Tính có ba khoản chi lớn cố định: tiền xăng khoảng 500.000 đồng, tiền trọ 2,5 triệu đồng, tiền ăn uống 3 triệu đồng… Tính nói đa phần tiền lương chỉ vừa đủ dùng nếu ăn uống gói ghém, chứ không thể có dư để gửi về gia đình dưới quê. [1]
Ở các nước thu nhập cao, ngay cả ở các nước giàu, những người trẻ và gia đình trung lưu cũng đang phải vật lộn với khả năng chi trả, thường sống từ lương tháng này qua lương tháng khác, với chuyện mua nhà dần dần vượt xa tiền lương và thế hệ trẻ khó thể mua nhà riêng chỉ bằng thu nhập của chính họ. Nhiều người trẻ tiếp tục sống với cha mẹ.
“Một căn hộ một phòng ngủ trong thành phố có giá tối thiểu 1.300 đô la mỗi tháng, trong khi thu nhập ròng của người có thu nhập trung bình chỉ hơn 2.400 đô la một tháng,” Benjamin Caton, một người Hà Lan 27 tuổi đã chuyển nhà 14 lần trong ba năm ở Amsterdam, giải thích.
Bên cạnh những lý do chính ở trên, việc tăng trưởng dân số nhanh chóng, đặc biệt là thông qua nhập cư, đang gây áp lực lên lượng nhà ở tại các nước phát triển. Những thay đổi về gia tăng số người lớn tuổi đang tác động đến động lực kinh tế tổng thể, khiến người dân và chính phủ khó giải quyết các vấn đề tăng giá thực phẩm và nhà ở. Ở nhiều nước, tăng trưởng năng suất chậm đang hạn chế việc tăng lương, khiến thu nhập khó theo kịp với chi phí gia tăng.
“Berlin có sức mua trung bình của hộ gia đình thấp nhất và tỷ lệ thất nghiệp cao nhất trong số bảy thành phố lớn của Đức, một cách đối phó kém với sự tăng giá nhà và khoảng cách giữa cung và cầu về nhà ở đang ngày càng lớn, dẫn đến tình trạng thiếu nhà ở giá cả phải chăng.“
Với căng thẳng địa chính trị đang ngày càng gia tăng, các xung đột tiềm tàng về thuế quan và tranh chấp thương mại có thể làm trầm trọng thêm chi phí thực phẩm và nhà ở. Thế hệ trẻ ở nhiều nơi đang chật vật hơn so với những thế hệ trước đây.
___________________
Tham khảo:
Người viết đặt một loạt câu hỏi dựa vào một bản tin của nhà báo An Vi của tờ Tuổi trẻ. Phần tìm kiếm dữ liệu và viết các câu trả lời được làm bởi máy trí tuệ Perplexity.ai. Người viết tổng hợp các câu trả lời và biên tập toàn bài bằng gắn kết các câu trả lời từ máy trí tuệ.
1. An Vi. Tuổi trẻ – Hết rồi thời cơm thêm miễn phí, sinh viên 3 triệu xài không đủ, người đi làm 8 triệu không có dư. 03/03/2025; Available from: https://tuoitre.vn/het-roi-thoi-com-them-mien-phi-sinh-vien-3-trieu-xai-khong-du-nguoi-di-lam-8-trieu-khong-co-du-20250224171616497.htm.