Phong trào biểu tình kéo dài 11 ngày của ngư dân đòi biển ở Sầm Sơn, Thanh Hóa đã kết thúc tạm thời có hậu: Bí thư tỉnh này phải “thương dân”, ngỏ lời xin lỗi và hứa hẹn “Dân cứ mưu sinh, không phải đi đâu hết”. Đến ngày 18/3/2016, Ủy ban nhân dân Thị xã Sầm Sơn đã có thông báo chính thức giữ lại 3 bến thuyền cho ngư dân.
Ngư dân Sầm Sơn giữ biển mưu sinh. Ảnh:Nguyễn Dương.
Sang ngày 19/3, Chủ tịch tỉnh Thanh Hóa Nguyễn Đình Xứng đã phải nghiêm túc nhận trách nhiệm trước người dân và doanh nghiệp và quyết định cho di dời Nhà máy phân bón Sao Nông gây ô nhiễm môi trường khiến người dân nhiều lần tập trung phản đối.
Nhà máy phân bón Sao Nông gây ô nhiễm đến môi trường sống nên người dân thôn Đa Sỹ nhiều lần tập trung phản đối. Ảnh: Nguyễn Dương.
Với nhà cầm quyền xứ Thanh, đây là lần thứ hai họ chấp nhận thất bại trước phong trào phản kháng của dân chúng liên quan đến kế sách sinh nhai và miếng cơm manh áo cuối cùng. Thất bại sau khi bị con sóng sôi uất của hàng ngàn ngư dân xô sập hàng rào cảnh sát cơ động để tràn đến trụ sở ủy ban tỉnh. Hình ảnh còn lại là những nhân viên cảnh sát, trước đó mặt mũi đằng đằng, đã cúi mặt lầm lũi rồi tản vào những chỗ ít người nhìn thấy.
Cách đây 4 năm, vào tháng 5/2012, bà con tiểu thương Bỉm Sơn đã đấu tranh đòi Ủy ban nhân dân thị xã hủy quyết định giao chợ Bỉm Sơn cho một công ty tư nhân. Đỉnh cao là từ ngày 9 đến 12 tháng 5/2012, hơn 400 tiểu thương đã biểu tình trước cổng Tỉnh ủy, Ủy ban tỉnh. Đến ngày 14/5, ông Mai Văn Ninh khi đó là Bí thư Tỉnh ủy đã phải gặp và “nói chuyện phải trái” với gần 800 tiểu thương, chấp nhận những cái sai của chính quyền địa phương, yêu cầu xử lý những cá nhân sai phạm…
Nhưng vào lần này, một số người dân vẫn nghi ngờ: liệu chính quyền Thanh Hóa có thành tâm với dân? Hay chỉ là đối sách “lùi một bước, tiến nhiều bước”?
Bất chấp thái độ có vẻ ôn hòa của Bí thư Thanh Hóa Trịnh Văn Chiến và việc Ủy ban nhân dân thị xã Sầm Sơn đã chính thức thông báo giữ lại 3 bến thuyền cho ngư dân, không thể loại trừ khả năng đến một lúc nào đó khi “thời cơ chín muồi”, cơ quan điều tra của Công an Thanh Hóa sẽ “hồi tố” dữ dội bằng cách thẳng tay bắt bớ những ngư dân bị quy chụp “xách động biểu tình”.
Thắng lợi của phong trào biểu tình của ngư dân Sầm Sơn cũng bởi thế mới chỉ mang tính tạm thời. Cho dù bí thư Thanh Hóa đã hứa hẹn “dân cứ mưu sinh”, nhưng vẫn chưa có một cam kết nào từ phía chính quyền là sẽ “bất hồi tố”. Với lợi ích mà Tập đoàn bao thầu khu Sầm Sơn là FLC “gợi ý” với các quan chức chính quyền, không có gì bảo đảm là giới quan chức này sẽ giữ lời hứa không chiếm biển của ngư dân trong tương lai.
Trong thực tế, đã có nhiều vụ việc chính quyền “lùi một bước, tiến hai bước” ở Ninh Thuận, Bình Thuận, Hà Tĩnh, Hà Nội… liên quan đến các vấn đề môi trường, chợ búa, đất đai. Sau những lời hứa hẹn đầu môi chót lưỡi và chờ đến khi không khí phản kháng của người dân lẫn dư luận xã hội lắng xuống, chính quyền đã chỉ đạo công an “hồi tố” vụ việc, tiến hành khởi tố, bắt giam những “đối tượng cầm đầu” trong đám đông biểu tình. Sau đó tiếp tục tiến hành cưỡng chế vào lúc phong trào đã tự giải tán nên rất khó tập hợp trở lại.
Vụ tiểu thương Ninh Hiệp, Gia Lâm Hà Nội phản kháng trước tết nguyên đán 2016 là bài học đắt giá mới nhất. Cuộc biểu tình lên đến vài ngàn người cùng nhiều trẻ em bỏ học để tham gia. Lo sợ trước cơn thủy triều giận dữ của người dân, chính quyền địa phương vội tém dẹp những hành động cưỡng chế chợ và làm công tác “dân vận”. Thế nhưng ngay sau tết nguyên đán 2016, chính quyền đã huy động số đông cảnh sát cơ động, an ninh, dân phòng… tiến hành cưỡng chế dân. Chiến thuật đánh lẻ vào từng hộ dân hoặc từng cụm nhỏ dân, “bắt nguội” khá thường đã mang lại kết quả trong trấn áp. Phong trào phản kháng Ninh Hiệp cũng bởi thế đang phải tạm lắng.
Lê Dung / SBTN