Nguyễn Nam
(VNTB) – Liên quan đến vụ việc xảy ra tại xã Đồng Tâm (Mỹ Đức, Hà Nội) vào ngày 9-1-2020, Tổng bí thư – Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã ký quyết định truy tặng Huân chương Chiến công hạng nhất cho 3 chiến sĩ công an hy sinh trong khi làm nhiệm vụ tại xã Đồng Tâm. Quyết định được ký ngày 10-1-2020.
Lý do truy tặng Huân chương Chiến công hạng nhất được ghi trong quyết định số 41/QĐ-CTN: “Đã lập chiến công đặc biệt xuất sắc trong chiến đấu và phục vụ chiến đấu, góp phần vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ tổ quốc”.
Hệ thống báo chí thuộc nhà nước Việt Nam đưa tin vụ việc tương tự nhau, theo đó, “Sáng 9-1-2020, một số đối tượng có hành vi chống đối, sử dụng lựu đạn, bom xăng, dao phóng… tấn công lực lượng chức năng, chống người thi hành công vụ, gây rối trật tự công cộng tại xã Đồng Tâm, dẫn đến hậu quả 3 cán bộ chiến sĩ công an hy sinh, một người chống đối chết, một người bị thương.
Ngay sau đó, Công an TP Hà Nội đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự giết người; tàng trữ, sử dụng, mua bán trái phép vũ khí quân dụng; chống người thi hành công vụ theo Điều 123, Điều 304, Điều 330 Bộ luật hình sự năm 2015.
Đến nay, tình hình an ninh trật tự ở Đồng Tâm cơ bản ổn định; mọi hoạt động của người dân diễn ra bình thường. Việc thi công xây dựng tường rào sân bay Miếu Môn tiếp tục thực hiện theo kế hoạch”.
Theo quy định tại Điều 28 Nghị định 91/2017/NĐ-CP (có hiệu lực ngày 01-10-2017) hướng dẫn Luật thi đua, khen thưởng thì: “1. “Huân chương Chiến công” hạng nhất để tặng hoặc truy tặng cho cá nhân đạt một trong các tiêu chuẩn sau:
a) Lập được chiến công đặc biệt xuất sắc trong chiến đấu, phục vụ chiến đấu, thành tích đạt được có phạm vi ảnh hưởng và nêu gương trong toàn quốc được bộ, ban, ngành, tỉnh, đoàn thể trung ương công nhận;
b) Mưu trí, sáng tạo, đạt hiệu quả cao trong chiến đấu và phục vụ chiến đấu bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia hoặc không sợ hy sinh tính mạng, kiên quyết đấu tranh với tội phạm, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội; hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao; thành tích đạt được có phạm vi ảnh hưởng và nêu gương trong toàn quốc được bộ, ban, ngành, tỉnh, đoàn thể trung ương công nhận”.
“Huân chương Chiến công” hạng nhất sẽ kèm theo mức tiền thưởng là 9,0 lần mức lương cơ sở.
Như vậy, từ căn cứ pháp lý được viện dẫn ở trên cho thấy lý do “Đã lập chiến công đặc biệt xuất sắc trong chiến đấu và phục vụ chiến đấu, góp phần vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ tổ quốc”, là không phù hợp với nội dung tại khoản a, Điều 28.1, Nghị định 91/2017/NĐ-CP.
Ở đây, với căn cứ như những gì báo chí Việt Nam đã tường thuật về vụ việc, thì lý do truy tặng Huân chương Chiến công hạng nhất được ghi trong quyết định số 41/QĐ-CTN, chỉ có thể là: “Đã không sợ hy sinh tính mạng, kiên quyết đấu tranh với tội phạm, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội”.
Tuy nhiên yêu cầu tiếp theo của viện dẫn pháp lý cho lý do truy tặng đó, còn phải thỏa mãn yêu cầu: “thành tích đạt được có phạm vi ảnh hưởng và nêu gương trong toàn quốc được bộ, ban, ngành, tỉnh, đoàn thể trung ương công nhận”.
Ngoài ra xét về trình tự thời gian cho thủ tục hành chính của các trường hợp xét khen thưởng theo thủ tục đơn giản được thực hiện theo quy định tại Điều 85 của Luật thi đua, khen thưởng, thì ở Điều 55, Nghị định 91/2017/NĐ-CP có quy định như sau: “2. Bộ trưởng, Thủ trưởng ban, ngành, tỉnh, đoàn thể trung ương xét và đề nghị khen thưởng ngay sau khi cá nhân, tập thể lập được thành tích xuất sắc, đột xuất.
3. Hồ sơ đề nghị khen thưởng theo thủ tục đơn giản gồm 03 bộ (bản chính), gồm có: a) Tờ trình của bộ, ban, ngành, tỉnh, đoàn thể trung ương; b) Bản tóm tắt thành tích của cơ quan, tổ chức, đơn vị quản lý trực tiếp, trong đó ghi rõ hành động, thành tích, công trạng để đề nghị khen thưởng theo thủ tục đơn giản.
4. Hồ sơ Ban Thi đua – Khen thưởng Trung ương trình Thủ tướng Chính phủ gồm 02 bộ (bản chính), gồm có: Tờ trình của Ban Thi đua – Khen thưởng Trung ương trình Thủ tướng Chính phủ và hồ sơ có liên quan quy định tại khoản 3 Điều này”.
Điều 85 của Luật Thi đua, khen thưởng, quy định: “1. Những trường hợp có đủ các điều kiện sau đây được đề nghị khen thưởng theo thủ tục đơn giản: a) Việc khen thưởng phục vụ yêu cầu chính trị, kịp thời động viên, khích lệ quần chúng; b) Cá nhân, tập thể lập được thành tích xuất sắc đột xuất trong chiến đấu, công tác, lao động, học tập; c) Thành tích, công trạng rõ ràng. 2. Việc khen thưởng theo thủ tục đơn giản do Chính phủ quy định”.
Như vậy, tổng hợp các quy định tương ứng của pháp luật về việc xét tặng Huân chương Chiến công hạng nhất, cho thấy nội dung của Quyết định số 41/QĐ-CTN, ký ngày 10-1-2020 của Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng là còn những điều cần xem xét lại về tính hợp quy.