Những tin tức mới nhất của Phó thủ tướng kiêm bộ trưởng ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh vừa báo về từ Mỹ hóa ra lại toàn cũ: Những vấn đề sẽ được đề cập trong chuyến thăm của Tổng thống Obama, hiện tại còn đang ở trên bàn đàm phán, hai bên đang cùng thảo luận với nhau, nhưng mục tiêu cao hướng tới là tiếp tục làm cho quan hệ đối tác toàn diện giữa hai nước sâu sắc hơn, trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa; kể cả vấn đề duy trì hòa bình, ổn định… Vấn đề duy trì, hoà bình, ổn định, những diễn biến trên biển, câu chuyện biển Đông cũng sẽ được đề cập. Nhưng đặc biệt, hiện tại, Việt Nam hết sức quan tâm đến vấn đề giải quyết hậu quả chiến tranh để lại như vấn đề chất độc da cam, những vấn đề nhân đạo của cả hai bên…
Hình Internet
Nếu căn cứ vào khẩu khí của Bộ trưởng ngoại giao khá mờ nhạt Phạm Bình Minh, có thể hình dung kết quả mờ nhạt không kém của Tổng thống Obama tại Việt Nam vào tháng Năm tới.
Trừ phi xảy ra một “đột biến” nào đó – hệ quả của chuyến công du Mỹ của Tổng bí thư Trọng vào tháng Bảy năm ngoái.
Từ trước chuyến đi Mỹ của Tổng bí thư Trọng vào tháng 7/2015, đã có một số nguồn tin dự đoán rằng một trong những tâm điểm mà hai phía Việt Nam và Mỹ thảo luận sẽ là cảng quân sự Cam Ranh. Theo đó, sự gia tăng hiện diện của hải quân Mỹ ở Cam Ranh có thể được phía Việt Nam đồng thuận hơn, trong đó có thể kể đến vai trò tăng lên của đội ngũ cố vấn Mỹ, và có thể cả một số hoạt động tuần tra chung, phối hợp tập trận chung giữa hai nước trong tương lai không xa.
Thái độ kín tiếng của ông Trọng và ông Obama sau cuộc gặp 2015 là một lẽ tất nhiên. Nhưng nếu loại trừ kịch bản cuộc gặp này đã không đạt được một kết quả gì, kịch bản còn lại là một “phụ lục” về thỏa ước hợp tác quân sự đã được hai bên xây dựng và thống nhất, mở ra một lộ trình triển khai cho những tháng tới.
Đến tháng 2/2016, Bộ ngoại giao Việt Nam lần đầu tiên dám mở miệng tuyên bố về tàu Mỹ “đi qua vô hại” ở vùng biển Hoàng Sa. Cùng lúc là cơ chế tuần tra Biển Đông ít nhất một lần mỗi quý của Hạm đội 7 của Mỹ. Đến tháng 3/2016, hải quân Việt Nam bắt đầu tập trận chung với người Nhật ngay ngoài khơi Đà Nẵng, dù báo chí trong nước không được phép đưa tin. Tháng 4/2016, Việt Nam bắt đầu lộ kế hoạch ‘tuần tra chung Biển Đông” với Philippines – một đồng minh thân cận của Mỹ.
Một số dấu hiệu đã cho thấy trong hai cuộc gặp Obama – Trọng vào tháng 7/2015 và tháng 5/2016, dù vấn đề TPP được đưa lên hàng đầu, nhưng tiến trình đàm phán và có thể tiến tới một liên minh quân sự giữa Việt Nam và Hoa Kỳ mới là chủ đề được ưu tiên để có thể đi tới một quyết định vào một thời điểm nào đó.
Với lợi ích của người Mỹ, đó là nhu cầu bảo vệ an ninh hàng hải và cả vai trò của Mỹ trong chiến lược xoay trục về Châu Á-Thái Bình Dương. Còn với Việt Nam, lợi ích quá thiết thân là mưu đồ vay mượn vai trò của Hoa Kỳ để đối trọng với mối đe dọa hoàn toàn không còn trừu tượng từ Trung Nam Hải.
Một số nguồn tin cho biết hiện thời Việt Nam đang rất cần đến cơ chế “đối tác chiến lược” với Mỹ để dọa Trung cộng. Nhưng Mỹ lại đang thủng thẳng vấn đề này. Chưa có gì phải vội vã, trong đó có lý do Việt Nam vẫn chưa có một cải thiện nào “có thể chứng minh được” về nhân quyền.
Lê Dung / SBTN