VNTB – Tự do ngôn luận: Các công ty công nghệ lớn và kiểm duyệt

VNTB – Tự do ngôn luận: Các công ty công nghệ lớn và kiểm duyệt

Khánh An dịch 

 

(VNTB) – Không nên trao trao quyn kim soát quyn t do ngôn lun cho Thung Lũng Silicon

 

16 tháng 1 năm 2021

 

Phn ng đu tiên ca nhiu người là cm giác nh nhõm. Vào ngày 6 tháng 1, vi 14 ngày còn li ca nhim kỳ, v tng thng mng xã hi đã b Twitter đình ch sau nhiu năm có nhng phát ngôn lm dng, di trá và v nhng chuyn v vn vô nghĩa. Ngay sau đó, nhiu người trong s nhng người cùng phe cánh và nhng người ng h ông cũng b Thung lũng Silicon cm ca. S kết thúc ca nhng li l khó nghe ca h mang li cm giác hnh phúc. Nhưng s yên bình đó che giu hành vi gii hn t do ngôn lun đang làm M — và tt c các nn dân ch – cm thy n lnh.

Các hành đng cm cn sau v bo lon   điện Capitol là hn lon. Vào ngày 7 tháng 1, Facebook đã đình ch “vô thi hn” đi vi Tổng thống Donald Trump. Twitter tiếp theo sau vi lnh cm vĩnh vin mt ngày sau đó. Snapchat và YouTube đã cm ông Trump luôn. Mt lot các tài khon khác đã b tm ngưng. Google và Apple đã loi Parler, mt mng xã hi nh ph biến trong gii cc hu ra khỏi ca hàng ng dng và Amazon đã loi Parler khi dch v đám mây ca mình, buc Parler trong tình trạng ngoi tuyến hoàn toàn.

Nhng hành đng này có th chắc chắn chp nhn được khi đi mt vi mt đám đông hung hãn? V mt pháp lý, các công ty tư nhân có th làm nhng điu h mun. Tuy nhiên, mt s quyết đnh thiếu tính nht quán hoc tương xng. Mc dù Twitter đã trích dn “nguy cơ kích đng bo lc” ca ông Trump “tiếp din”, nhưng các dòng tweet mà họ ch ra không vượt qua ngưỡng pháp lý chung xác đnh hành vi lm dng quyn t do ngôn lun theo hiến pháp. Trong khi đó Ayatollah Ali Khamenei vn hot đng trên Twitter và nhng li đe da giết người rt d tìm thy trên mng. Các công ty này l ra phi tp trung vào tng phát ngôn có tính kích đng.

Thay vào đó, h đã cm mi người, như c tng thng, đy nhng tiếng nói ngoài l ra khi dòng chính. Trong mt s trường hp, cn phi hành đng, như vi các cuc nói chuyn liên quan bo lc và được kim soát kém ca Parler, nhưng nhìn chung không có tiêu chun rõ ràng cho vic cm phát ngôn. Cơ s h tng ca internet, bao gm c các dch v đin toán đám mây, vn phi là trung lp, có nguy cơ b lôi kéo vào các cuc chiến đng phái gây chia r.

Vn đ còn li là ai đã đưa ra quyết đnh. S kim soát ngành công ngh này ca mt s nh các công ty có nghĩa là mt s giám đc điu hành không được bu chn và không chu trách nhim nm quyn kim soát. Có l mc đích ca h thc s là bo v nn dân ch, nhưng h cũng có th có nhng đng cơ khác, ít cao thượng hơn. Mt s đng viên Đng Dân ch đã c vũ, nhưng h nên đánh giá bt kỳ cơ chế đ kim soát ngôn lun mi nào da trên ng dng rng rãi hơn.

Nếu không, mt hành đng khiến k thù ca h phi im lng vào tun trước có th tr thành tin l đ khiến h phi im lng trong tương lai. Có một số ý kiến t v hi tiếc khá đáng chú ý. Angela Merkel, Th tướng Đc, nói rng các công ty tư nhân không nên là các t chc đưa ra các quy tc phát ngôn. Alexei Navalny, mt nhà bt đng chính kiến ​​người Nga, đã ch trích rng đây là mt “hành đng kim duyt không th chp nhn được”. Ngay c Jack Dorsey, giám đc điu hành ca Twitter, cũng đã gi đó là mt “tin l nguy him”.

Có mt cách tt hơn đ x lý các phát ngôn trc tuyến. Làm cho ngành công nghip tr nên cnh tranh hơn s giúp gim bt nh hưởng ca các công ty riêng l và bng cách kích thích các mô hình kinh doanh mi không da vào tính lan truyn. Nhưng trong khi ngành công nghip trong tình trng gn như đc quyn, cn có mt cách tiếp cn khác. Bước đu tiên là xác đnh mt phương pháp xác đnh nhng gì nên b kim duyt.

M, điu đó nên được da trên s bo v t do ngôn lun ca hiến pháp. Nếu các công ty mun tiến xa hơn bng cách đính kèm các cnh báo hoc gii hn ni dung pháp lý thì h cn phi minh bch và thc hin theo cách có th d đoán được. Các quyết đnh khó khăn nên thuc v các hi đng đc lp dưới quyn ca khi hành pháp, cho phép mi người có quyn kháng cáo.

Hơn 80% người dùng Twitter và Facebook sng bên ngoài nước M. hu hết các quc gia, các công ty công ngh nên tuân th lut pháp đa phương v phát ngôn — chng hn như các quy tc ca Đc v nhng phát ngôn mang tính thù hận. các chế đ chuyên quyn, như Belarus, h nên mc đnh tuân theo các tiêu chun mà h tuân theo M. Mt ln na, các quyết đnh liên quan đến tiêu chun áp dng mi quc gia có th được thc hin bi các ban truyn thông. Điu này có th gây hi cho các công ty M nhiu nơi hơn: tun này Uganda đã cm Facebook và Twitter trước mt cuc bu c gây tranh cãi.

Nước M cn gii quyết cuc khng hong hiến pháp thông qua mt quy trình chính tr, ch không phi kim duyt. Và thế gii phi tìm kiếm mt cách tt hơn đ x lý phát ngôn trc tuyến thay vì cho phép các công ty công ngh hot đng trong tình trng gn đc quyn kim soát các quyn t do cơ bn.

Nguồn: The Economist


 

CATEGORIES
TAGS
Share This

COMMENTS

Wordpress (0)