Việt Nam Thời Báo

VNTB – Từ vụ án Trịnh Vĩnh Bình: Giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế và thách thức đối với CP Việt Nam

Trần Thành (VNTB) Bộ Tư pháp cần phối hợp với Liên đoàn luật sư Việt Nam, với sự hỗ trợ của các luật sư quốc tế đã tham gia vụ kiện, tiến hành “rút kinh nghiệm, tập huấn, tìm hiểu luật lệ và tranh tụng quốc tế” về vụ án này. Học kinh nghiệm thất bại là để thành công.
 
 
Tháng 1-2015, ông Trịnh Vĩnh Bình quyết định khởi kiện Chính phủ Việt Nam ra Tòa trọng tài Quốc tế lần thứ hai. Hồ sơ của ông lần này được chuyển cho tổ hợp luật sư nổi tiếng của Mỹ: King & Spalding. Trong vụ kiện lần này, ông Trịnh Vĩnh Bình đòi nhà nước Việt Nam phải bồi thường “ít nhất 1,25 tỷ đô la”.
 
“Tôi đòi hai mục. (1a) Là những tài sản mà chính phủ Việt Nam tịch thu hay chiếm đoạt trái phép, vi phạm luật pháp quốc tế về hiệp thương. (1b) Do vụ án gây ra một số hệ quả, nên những hệ quả đó cũng được liệt kê vào để đòi đền bù. Điểm thứ 2 là điểm nhức nhối”. Ông Trịnh Vĩnh Bình cho biết điểm đòi bồi thường thứ 2 dựa trên tiền lệ của một vụ kiện nhốt tù oan sai ở Mỹ. Trong vụ kiện này, người bị nhốt tù oan 4,5 ngày đã được tòa ra phán quyết buộc Chính phủ Mỹ phải bồi thường 5 triệu đô la. Như vậy, một ngày bị tù oan được bồi thường khoảng 800.000 đô la. Ông Trịnh Vĩnh Bình dựa trên tiền lệ này để quy ra số tiền đòi Chính phủ Việt Nam phải bồi thường cho hơn 18 tháng Việt Nam giam giữ ông.
 
Ngày 21-8-2017, Tòa trọng tài Quốc tế xem xét vụ án này tại Paris với nguyên đơn là ông Trịnh Vĩnh Bình đòi nhà nước Việt Nam bồi thường vì: Vi phạm luật đầu tư liên quan đến Hiệp thương đầu tư song phương giữa Hà Lan – Việt Nam (BIT – Bilateral Investment Treaty) ký ngày 10-3-1994; Vi phạm Nhân quyền: nhốt người oan sai.
 
Bài học không mới nhưng…
 
Cơ chế giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế (ISDS) đã được ghi nhận trong pháp luật đầu tư và các hiệp định về đầu tư quốc tế mà Việt Nam ký kết và tham gia. Thế nhưng dường như phía Chính phủ Việt Nam đã không rút ra được bài học nào từ lần thua kiện thứ nhất trong vụ án Trịnh Vĩnh Bình “hòa giải ngoài tòa” tại Tòa trọng tài ở Singapore năm 2006.
 
Mặc dù ISDS có tác dụng nhất định trong thúc đẩy minh bạch hóa và cải thiện môi trường kinh doanh ở nước tiếp nhận đầu tư, nhưng nó cũng đặt Chính phủ Việt Nam trước những thách thức pháp lý và thực tế sau: Một là, xu thế ngày gia tăng các vụ kiện đầu tư quốc tế.
 
Trong bối cảnh Việt Nam tham gia rất nhiều FTA (Hiệp định thương mại tự do) và BIT, hầu hết trong số các hiệp định này đều chứa đựng điều khoản ISDS, rõ ràng khả năng gia tăng các vụ nhà đầu tư nước ngoài (NĐTNN) kiện Chính phủ là một nguy cơ hiện hữu. Theo các chuyên gia, các FTA thế hệ mới Việt Nam đã và đang đàm phán với những cam kết hợp tác sâu rộng trên rất nhiều lĩnh vực thương mại và phi thương mại làm tăng cơ hội hợp tác kinh tế. Tuy nhiên, với thực tiễn thực thi chính sách, pháp luật liên quan đến các thỏa thuận đầu tư quốc tế ở các địa phương chưa có sự thống nhất và hiệu quả không đồng đều, thì khả năng gia tăng các vụ tranh chấp đầu tư quốc tế do NĐTNN kiện cơ quan quản lý nhà nước ở trung ương và địa phương là rất lớn.
 
Hai là, năng lực tranh tụng quốc tế còn hạn chế dẫn đến khả năng thắng kiện chưa cao. Có một thực tế là, NĐTNN thường không mặn mà với việc khởi kiện tại Tòa án và trọng tài của nước sở tại mà có xu hướng chọn trọng tài quốc tế. Hiện tượng này có nguyên nhân sâu xa từ định kiến mang tính phổ biến rằng, các cơ quan xét xử này dễ thiên vị đối với Chính phủ sở tại.
 
Thêm nữa, không thể phủ nhận rằng, nhiều Trung tâm trọng tài quốc tế trong khu vực châu Á như HKIAC (Hong Kong), SIAC (Singapore), JCAA (Nhật Bản)… đã thiết lập được danh tiếng lâu đời, tạo ra sự tin tưởng và sức hút đối với các NĐTNN hơn là các Tòa án và trọng tài quốc tế trong nước. Có thể nói rằng, năng lực tranh tụng quốc tế còn hạn chế cũng là một trong những lý do dẫn đến khả năng thắng kiện của phía Chính phủ Việt Nam là không lớn.
 
Ba là, hậu quả của các vụ kiện đầu tư quốc tế đối với Việt Nam. Việt Nam chưa phải là thành viên của ICSID nên hầu hết các vụ kiện này được tiến hành tại các trọng tài quốc tế hoạt động theo nguyên tắc của UNCTRAL (Quy tắc Trọng tài của Ủy ban Liên Hợp Quốc về Luật Thương mại). Với tư cách bị đơn, Chính phủ Việt Nam sẽ đối diện với nhiều phiền phức, đó là chi phí lớn cho vụ kiện, thời gian đeo đuổi vụ kiện lâu dài và quan trọng hơn cả là mỗi lần thua kiện, Việt Nam sẽ để lại ấn tượng không tốt với các quốc gia khác và các NĐTNN về môi trường pháp lý kinh doanh không minh bạch và việc thực thi kém hiệu quả các cam kết quốc tế.
 
Chính phủ Việt Nam sẽ tiếp tục đối mặt hàng loạt vụ khởi kiện
 
“Vi phạm Nhân quyền: nhốt người oan sai” mà ông Trịnh Vĩnh Bình đặt ra trong nội dung khởi kiện, nếu Tòa trọng tài Quốc tế tại Paris có đưa ra phán quyết về số tiền mà Chính phủ Việt Nam phải đền bù cho nguyên đơn, thì sắp tới đây từ “tiền lệ Nhân quyền Trịnh Vĩnh Bình”, sẽ đặt Chính phủ Việt Nam trước nguy cơ đối mặt hàng loạt vụ kiện của những người Việt tại hải ngoại từng bị tù đày suốt thời gian dài tại Việt Nam với lý do “học tập cải tạo”. 
Ít nhất là 1,25 tỷ đô la

Tin bài liên quan:

Ông Trịnh Vĩnh Bình đã thắng kiện?

Phan Thanh Hung

VNTB- Về việc công dân Tôn Phi bị theo dõi: Có thể khởi kiện

Phan Thanh Hung

VNTB- Thượng tất loạn: Không mang giấy tờ tùy thân là bị nhốt vào TT Hỗ trợ xã hội !

Phan Thanh Hung

2 comments

đèn Cù Nguyễn 30.08.2017 11:46 at 11:46

Ủng hộ Trịnh Vĩnh Bình kiện Chính phủ Việt Nam! VNTB cần quãng bá rộng rãi vụ kiện này cho mọi người dân và cộng đồng quốc tế . Mặt khác , đây là cơ hội ngàn vàng để VNTB quãng cáo miễn phí đấy !

Reply
Nặc danh 30.08.2017 6:09 at 18:09

Cám ơn bác Trần Thành, nhưng mong muốn của bác không bao giờ trở thành hiện thực dưới chế độ CSVN. Bác hãy nhìn lại đội ngũ luật sư của VN, những luật sư giỏi thì bị CSVN bắt tù đày hoặc dùng thủ đoạn hèn hạ đối với các luật sư đó khiến họ mất đất hành nghề, còn những thằng luật sư do CSVN cài vào như thằng Đỗ Ngọc Thịnh, NGuyễn Chiến, Nguyễn Huy Thiệp, Nguyễn Văn Hậu…thì là một lũ bưng bô, nâng bi CSVN một chữ tiếng Anh bẻ đôi không biết thì làm sao mà dám tranh tụng với các luật sư của các hãng luật nổi tiếng thế giới của Hoa Kỳ, Anh, Pháp? Theo tôi bác có ý tưởng rất đúng nhưng niềm tin bác đặt sai chỗ. Bác hãy ngẫm câu nói nổi tiếng của một cựu Ủy viên Bộ chính trị đảng CS Liên Xô Boorrit Enxin : Cộng sản về bản chất không thể thay đổi được mà phải thay thế nó. Tôi nói với bác đấy là suy nghĩ chân thực không giả dối và mong bác xem xét suy nghĩ lại. Trân trọng!

Reply

Leave a Comment

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Việt Nam Thời Báo