(VNTB) – Ông Elon Musk, người đứng đầu chiến dịch thu hẹp chính phủ liên bang của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, đang tiến hành để đóng cửa cơ quan viện trợ nước ngoài của Hoa Kỳ – USAID.
Tỷ phú Elon Musk được tổng thống Donald Trump bổ nhiệm với chức vụ “viên chức chính phủ đặc biệt”, giúp ông làm việc trong chính phủ nhưng vẫn tránh một số quy định bất lợi. Theo Hãng tin Reuters, ngày 3 tháng 2, thư ký báo chí Tòa Bạch Ốc Karoline Leavitt xác nhận tỷ phú Elon Musk từ nay sẽ được xem là “viên chức chính phủ đặc biệt”.
Thông thường các nhân viên chính phủ đặc biệt có thời hạn giữ chức vụ không quá 130 ngày. Tuy nhiên Tổng thống Donald Trump không nêu rõ thời hạn nào cho vị trí của ông Elon Musk. Một quan chức cấp cao của Tòa Bạch Ốc cho biết tỷ phú này không nhận lương chính phủ và vẫn sẽ thi hành nhiệm vụ đúng theo luật pháp.
Bà Kathleen Clark, giáo sư chuyên ngành đạo đức chính phủ tại Trường Luật thuộc Đại Học Washington, lý giải hầu hết nhân viên chính phủ đặc biệt như ông Elon Musk không phải tuân thủ quy định về công khai tài chính. Với chức danh này, ông Elon Musk có thể công tác tại chính phủ liên bang, hỗ trợ Tổng Thống Trump cải tổ lại bộ máy Washington, song vẫn tránh được nghĩa vụ công khai tài chính và những xung đột lợi ích tiềm ẩn. Bà Clark cho biết thêm: “Nếu chính phủ không bắt ông Musk công khai tài chính cá nhân thì công chúng, các tổ chức phi chính phủ và báo chí sẽ không thể bắt ông ấy và chính phủ chịu trách nhiệm về hành động của mình, cũng như bảo đảm ông ấy không tham gia vào những vấn đề có thể tồn tại xung đột lợi ích”.
Ông Elon Musk, người đứng đầu chiến dịch thu hẹp chính phủ liên bang của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, vừa cập nhật thông tin về nỗ lực này vào sáng thứ Hai (3/2), cho biết công việc đang được tiến hành để đóng cửa cơ quan viện trợ nước ngoài của Hoa Kỳ – USAID. Cuộc trò chuyện, bao gồm cựu ứng cử viên tổng thống đảng Cộng hòa Vivek Ramaswamy và các Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Joni Ernst và Mike Lee, bắt đầu bằng việc ông Musk nói rằng họ đang nỗ lực đóng cửa Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID).
“Không thể sửa chữa được nữa”, ông Musk nói và cho biết thêm rằng Tổng thống Trump đồng ý rằng cơ quan này nên bị đóng cửa.
Thật sự tin tức liên quan đến Tổ chức viện trợ Quốc tế Hoa Kỳ gọi tắt là USAID
Một tổ chức liên quan Việt Nam Cộng hòa trước năm 1975; trụ sở cơ quan này đối diện Tổng Liên Đoàn Lao Công Việt Nam, số 14 Đường Lê Văn Duyệt Saigon. USAID được Tổng thống John F. Kennedy qua sắc lệnh hành pháp thành lập năm 1961, kết hợp từ một số cơ quan tiền nhiệm để xúc tiến các chương trình ngoại viện do Quốc Hội Hoa Kỳ thông qua. Hằng năm Quốc hội lại cập nhật hóa các điều luật chỉ định những khoản ngân sách viện trợ. Về mặt pháp lý, USAID là một cơ quan độc lập nhưng hoạt động của cơ quan này chiếu theo chính sách đối ngoại của Phủ Tổng thống, Bộ Ngoại Giao và Hội đồng An ninh Quốc Gia…
Hiện tại, hầu hết nhân viên của USAID được yêu cầu không đến trụ sở chính của cơ quan này tại Washington. Vào Chủ Nhật, Reuters đưa tin chính quyền Trump đã sa thải hai quan chức an ninh cấp cao tại USAID vào cuối tuần sau khi họ ngăn cản các đại diện từ Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) của ông Musk tiếp cận các khu vực hạn chế của tòa nhà, ba nguồn tin cho biết. Sau đó, ông Trump nói với các phóng viên rằng USAID “được điều hành bởi một nhóm những kẻ điên loạn cực đoan”, đồng thời nói thêm: “Chúng tôi sẽ đuổi họ, rồi sau đó chúng tôi sẽ ra quyết định”.
USAID là nhà tài trợ đơn lẻ lớn nhất thế giới. Trong năm tài chính 2023, Hoa Kỳ đã giải ngân 72 tỷ đô la viện trợ trên toàn thế giới cho mọi lĩnh vực, từ sức khỏe phụ nữ ở các vùng xung đột đến tiếp cận nước sạch, điều trị HIV/AIDS, an ninh năng lượng và công tác chống tham nhũng. Hoa Kỳ đã cung cấp 42% tổng số viện trợ nhân đạo do Liên Hiệp Quốc theo dõi vào năm 2024. Tổng thống Trump đã ra lệnh đóng băng toàn cầu đối với hầu hết các khoản viện trợ nước ngoài của Hoa Kỳ như một phần trong chính sách “Nước Mỹ trên hết” của ông, chính sách này đã gây chấn động khắp thế giới. Bệnh viện dã chiến tại các trại tị nạn Thái Lan, việc rà phá bom mìn ở các vùng chiến sự và thuốc để điều trị hàng triệu người mắc các bệnh như HIV nằm trong số các chương trình có nguy cơ bị xóa bỏ.
Nói rộng hơn về việc cắt giảm chi tiêu và gian lận của Hoa Kỳ, tỷ phú Elon Musk ước tính chính quyền Tổng thống Trump có thể cắt giảm 1 nghìn tỷ đô la từ thâm hụt ngân sách của Hoa Kỳ vào năm tới…
Trong nhiều ngày qua, nỗ lực cắt giảm chi ngân sách của ông Musk đặc biệt được chú ý khi ông nhắm vào Cơ quan Phát triển Mỹ (USAID). Lãnh đạo DOGE khẳng định cơ quan này là “ổ rắn độc” mà Tòa Bạch Ốc không thể kiểm soát, do đó mong muốn đóng cửa USAID. Quyết định trên vấp phải phản đối kịch liệt từ quan chức USAID và Đảng Dân chủ. Ngày 3-2, dân biểu Dân chủ Jamie Raskin đã cùng hai thượng nghị sĩ Brian Schatz và Chris Van Hollen dẫn đầu hàng chục nhân viên USAID biểu tình trước cửa trụ sở cơ quan này. Ông Raskin khẳng định Washington không được có “nhánh quyền lực thứ tư” mang tên Elon Musk, ngụ ý phê phán việc tỷ phú giàu nhất thế giới đang nắm trong tay quá nhiều quyền lực.
Ngày 3-2, Tổng thống Trump lên tiếng bênh vực những nỗ lực hiện tại của ông Elon Musk, nhấn mạnh quyền lực của ông Musk không phải vô hạn. Tổng thống Mỹ chia sẻ với báo chí: “Ông Elon không thể làm và sẽ không làm bất kỳ điều gì không được chúng tôi chấp thuận. Chúng tôi sẽ chấp thuận cho ông ấy làm những việc hợp lý. Với những việc không hợp lý, chúng tôi không chấp thuận, ông ấy sẽ báo cáo tường tận”.
Ông Trump cũng bày tỏ sự tin tưởng với những gì ông Musk đang làm: “Ông ấy rất nhiệt huyết với việc cắt giảm chi tiêu. Tôi ấn tượng với điều đó, vì rõ ràng ông ấy đang phải điều hành một công ty cực kỳ lớn. Nếu có lĩnh vực nào xung đột lợi ích, chúng tôi sẽ không để ông ấy lại gần. Nhưng ông ấy có bản năng tự nhiên rất tốt. Ông ấy cũng có một đội ngũ rất tài giỏi”.
Với lịch sử tồn tại hơn sáu thập kỷ, USAID không chỉ là biểu tượng của sức mạnh mềm Mỹ mà còn là cứu cánh của hàng triệu người dân trên khắp thế giới trong những hoàn cảnh khủng hoảng. Tuy nhiên, sau khi tỷ phú Elon Musk gọi USAID là “tổ chức tội phạm” cần phải “chết”, và Tổng thống Trump có động thái cắt giảm mạnh mẽ viện trợ quốc tế, cơ quan này đang phải đối mặt với một loạt thách thức và câu hỏi về sự tồn tại. Nếu USAID bị đóng cửa hoặc thu gọn, các chương trình cứu trợ thiết yếu này sẽ gặp khó khăn nghiêm trọng.
Việc đóng cửa USAID không đơn giản là một quyết định giảm chi tiêu. Chuyên gia về chính sách quốc tế Matthew Kavanagh cho rằng việc biến USAID thành một bộ phận trực thuộc Bộ Ngoại giao hoặc đơn giản đóng cửa tổ chức này sẽ đe dọa đến khả năng Mỹ thực hiện các mục tiêu nhân đạo và đối ngoại. Việc cắt giảm viện trợ quốc tế cũng sẽ ảnh hưởng đến hình ảnh của Mỹ trên trường quốc tế, khi các đối tác và quốc gia nhận viện trợ sẽ đặt câu hỏi về cam kết của Washington đối với các vấn đề toàn cầu như ổn định chính trị, phát triển kinh tế và an ninh quốc tế.
Đây không chỉ là một vấn đề của chính sách quốc gia, mà còn là một thách thức đối với an ninh và ổn định toàn cầu.
Không ai biết trước điều gì xảy ra, chỉ có thể chọn một cách nhìn tỉnh thức và tích cực, quan sát mọi sự kiện với trái tim rộng mở chứ không phán xét hay oán trách trong tâm thế nạn nhân. Cũng vậy, nếu không có niềm tin vào những hệ quả tích cực thì rất dễ lâm vào những chia rẽ, mâu thuẫn. Đầu năm mới, chúng ta cùng thấu hiểu những biến động đang diễn ra trong chính trường Mỹ để hy vọng!