Việt Nam Thời Báo

VNTB – Vài điều cần chú ý khi lấy mẫu trong các cuộc khảo sát ý kiến

Ngọc Vân

 

(VNTB) – Với những câu hỏi nhạy cảm như “ông/bà/anh/chị có ủng hộ ĐCSVN hay không?”, điều khó nhất là làm sao để người được hỏi trả lời trung thực.

 

Trong bài trước, tôi đã chia s vi bn đc v mt s li có th xy ra khi kho sát ý kiến. Trong bài này, tôi xin chia s v mt s yếu t cn chú ý trong vic lên kế hoch ly mu cho vic kho sát ý kiến.

Ti sao phi ly mu? Gi s bn làm nhân viên kim tra cht lượng cam mua ti mt nhà vườn ti Vĩnh Long cho mt siêu th ln ti Sài Gòn và mun kim tra đ chc chn rng t l qu không b dp đt yêu cu ti thiu mà siêu th và nhà vườn đã tha thun vi nhau. Bn không th ch kim tra mt qu vì không phi qu nào cũng dp. Nếu đa s các qu cam trong lô không dp mà bn la trúng qu hư chc nhà vườn s không đng ý vi kết qu kim tra ca bn.

Ngược li, nếu bn la trúng qu không dp trong khi t l qu dp trên thc tế, nếu kim tra 100%, trong lô hàng cao hơn mc cho phép thì kết qu kim tra ca bn cũng sai. Tương t, khi ly ý kiến ca công chúng, bn không th hi ý kiến ca mt người vì nhiu kh năng các cá nhân có ý kiến khác nhau v cùng mt vn đ. Bn không th kim tra tt c các qu cam vì s làm như vy s mt rt nhiu công sc. Do đó, bn phi ly mu đi din. Tương t vy, khi kho sát ý kiến mt công chúng trong mt quc gia hay mt cng đng, bn cũng phi ly mu đ gii hn chi phí kho sát.

Đ mu bn ly đi din cho lô hàng, bn cn ly ngu nhiên mt lượng mu, tùy theo s lượng cam trong lô hàng. Lô hàng càng ln, lượng mu ly phi càng ln. Người ta ly mu ngu nhiên đ mi qu cam, dù dp hay không, có cơ hi lt vào s mu bn ly như nhau (xác sut được chn bng nhau). Khi đó, mu bn ly s có cht lượng gn vi cht lượng thc ca lô hàng. Vì vy, người ta gi mu này là mu đi din.

Ly bao nhiêu mu là đ? Câu tr li ph thuc vào mt s yếu t. Đu tiên là gii hn sai s. Ví d, bn có th đc thy mt đon như sau trong mt bài báo: t l c tri Hoa Kỳ hài lòng vi Tng Thng Biden là 42% vi gii hn sai s là 3%. Điu này có nghĩa là t l ng h thc s hu như chc chn (vi xác sut 95%) nm trong khong 39% đến 45%.

Vi cùng mt lượng cá th trong cùng mt qun th, ví d như tp hp nhng người trưởng thành là công dân Vit Nam, s lượng mu ly càng ln, gii hn sai s càng nh vì con s này t l nghch vi c mu. C th, gii hn sai s gn bng 1/căn bc hai ca c mu (1). Như vy, nếu bn mun biết t l ng h Đng Cng Sn Vit Nam vi mc sai s khong 4%, bn cn kho sát ý kiến ca 600 người. Ví d, bn có th hi: ông/bà/anh/chng h ĐCSVN không? Nếu bn mun mc sai s là 3%, s mu phi là 1100 người.

Ngoài vic ly mu ngu nhiên và chn c mu đ ln, bn còn cn chú ý ti mt s yếu t khác trong vic kho sát ý kiến công chúng. Thay vì tiến hành ly mu ngu nhiên mt cách đơn gin – b 100 triu qu cu, mi qu đi din cho mt người Vit Nam vào mt qu cu ri quay – bn có th nên xem xét vic ly mu ngu nhiên có phân tng. Ví d, bn có th chia h ra thành nhiu nhóm, theo đ tui, gii tính, vùng min. Sau đó, bn ly mu ngu nhiên ti mi vùng vi s lượng mu ti mi vùng tùy thuc vào dân s ca nó. Làm như vy, bn có th kho sát được ý kiến ca nhng nhóm tui khác nhau vì người ln tui nói chung có th có ý kiến khác thanh niên. Tương t, người dân các vùng khác nhau cũng có th có ý kiến khác nhau; người thành th có th có ý kiến khác người nông thôn, người min Nam, nói chung, có th có ý kiến khác người min Bc.

Vi nhng câu hi nhy cm như “ông/bà/anh/chng h ĐCSVN hay không?”, điu khó nht là làm sao đ người được hi tr li trung thc. Tht vy, người được hi có th nghi ng người kho sát là người ca chính quyn. Do đó, mt s người trong s h có th s và không tr li trung thc. Dù không s, h có th cho rng tr li trung thc cũng chng được gì, mà còn có th gp rc ri.

Trên đây là mt s đim căn bn nht cn xem xét khi kho sát ý kiến công chúng được trình bày đ nhm cnh báo các nhà hot đng xã hi. Nói mt cách khác, nên suy xét cn thn trước khi tin vào kết qu ca các cuc “kho sát b túi.” Nếu bn mun kho sát mt cách nghiêm túc, hãy tham kho ý kiến ca nhng nhà chuyên môn.

Đ kết thúc bài viết, mi bn đc tr li câu hi trc nghim kiến thc sau:

Mi hc sinh trong sô 50 trường có mt mã s hc sinh. Các nhân viên tư vn dùng máy tính đ to ra các mã s này và 50 sinh viên này được yêu cu tham gia mt cuc kho sát ý kiến (2).

Câu hi: Đây là dng ly mu gì?

A: Ly mu ngu nhiên đơn gin (Simple random sampling)

B: Ly mu ngu nhiên phân tng (Stratified random sampling)

Bn nào mun biết câu tr li đúng xin gi câu hi cho chúng tôi trên bng các comment trên Trang Facebook ca chúng tôi, ngay dưới bài này. Cm ơn bn đc viếng thăm trang nhà ca chúng tôi.

___________________

Tài liệu tham khảo

https://en.wikipedia.org/wiki/Margin_of_error#Standard_deviation_and_standard_error

Types of sampling methods | Statistics (article) | Khan Academy


 

 

 

Tin bài liên quan:

VNTB – Tại sao một số quốc gia thất bại?(1)

Phan Thanh Hung

VNTB – Giúp các gia đình tù nhân lương tâm: Vấn đề và giải pháp đề nghị

Phan Thanh Hung

VNTB – Tâm tư của một cháu bé: Tại sao con người tránh con người?

Phan Thanh Hung

1 comment

Nguyễn Tuấn Anh 28.05.2022 5:50 at 05:50

Trí thức nhà mềnh hay lấy mẫu ở bàn nhậu với bạn bè, nên đa số đều có cùng ý kiến với mình . Những ai còn lại … Thế mà tao tưởng mày là bạn tao . Có thể gọi là định hướng trí thức xã hội chủ nghĩa .

Reply

Leave a Comment

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.