Hà Nguyên
(VNTB) – Quá trình lập bản tường trình chỉ có một mình Nhân và điều tra viên, không có người giám hộ đối với người tuổi vị thành niên.
Nhân khai từ khoảng 12 g đến 16 g ngày 29-4-2021 Nhân đã bị dọa đánh, bắt giam không cho đi học, dọa sẽ bắt giam cha ruột của Nhân là ông Nguyễn Ngọc Lợi. Khi Nhân yêu cầu được gặp cha thì công an xã không đồng ý và Nhân cũng khai không được cho ăn uống nên phải viết bản tường trình nhận tội mới được cho về.
Theo cáo trạng, vào tháng 3-2021, các bị can Nguyễn Chí Hải (19 tuổi), Nguyễn Minh Khang, Trần Thành Dinh (cùng 15 tuổi) và Nguyễn Hữu Nhân (17 tuổi) bàn bạc với nhau chặn đường học sinh còn nhỏ đang học Trường THCS Tân Lược để khống chế kêu đưa tiền. Nếu không đưa sẽ đe dọa đánh, không cho đi học, làm cho các em sợ phải đưa tiền.
Từ tháng 3-2021 đến ngày 20-4-2021, Hải và đồng phạm đã thực hiện 6 lần cướp tài sản của em P.N.P.L. (12 tuổi) với tổng số tiền 14 triệu đồng. Trong đó, bị can Nhân được Hải chia số tiền 3,3 triệu đồng.
Theo viện kiểm sát, hành vi trên của Hải cùng đồng bọn là nguy hiểm cho xã hội. Vì các bị can đã dùng vũ lực và đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc để nạn nhân hoảng sợ, không thể chống cự mà chiếm đoạt tài sản, gây ảnh hưởng xấu đến tình hình an ninh trật tự ở địa phương.
Do đó, Viện kiểm sát nhân dân truy tố các bị can nói trên về tội “cướp tài sản” theo khoản 2, điều 168 Bộ luật hình sự.
Hồ sơ thu thập từ phía luật sư cho biết, bản tường trình nhận tội của Nguyễn Hữu Nhân (bút lục 174) được đưa vào hồ sơ vụ án, được cơ quan điều tra, Viện kiểm sát nhân dân huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long sử dụng làm chứng cứ kết tội bị can Nhân. Tuy nhiên, quá trình lập bản tường trình chỉ có một mình Nhân và điều tra viên, không có người giám hộ đối với người tuổi vị thành niên.
Khi có sự tham gia của luật sư bào chữa, điều tra viên và kiểm sát viên vào các ngày 13-5-2021 (bút lục 318, 319, 320) và ngày 11-10-2021 (bút lục 564, 565, 566, 567), bị can Nhân khai ngày 29-4-2021 có người là công an xã về tận nhà đưa đến trụ sở Công an xã Tân Lược làm việc, nhưng khi gia đình hỏi lý do làm việc gì thì không được thông báo. Công an xã Tân Lược cũng không gửi giấy mời theo quy định.
Nhân cũng khai từ khoảng 12 g đến 16 g ngày 29-4-2021 đã bị dọa đánh, bắt giam không cho đi học, dọa sẽ bắt giam cha ruột của Nhân là ông Nguyễn Ngọc Lợi. Khi Nhân yêu cầu được gặp cha thì công an xã không đồng ý và Nhân cũng khai không được cho ăn uống nên phải viết bản tường trình nhận tội mới được cho về.
Lưu ý, do người chưa thành niên là một chủ thể đặc biệt được pháp luật bảo vệ, nên trong việc giải quyết vụ án hình sự thì pháp luật sẽ quy định một thủ tục đặc biệt dành cho họ, và căn cứ theo quy định đó, cho thấy tình tiết nêu ở phần đầu bài viết này là hành vi vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng, vi phạm thông tư liên tịch của Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao, Bộ Công an, Bộ Tư pháp và Bộ lao động – Thương binh và xã hội quy định về thủ tục tố tụng đối với người dưới 18 tuổi.
Phía giữ quyền công tố không nghĩ đã có vi phạm thủ tục tố tụng đối với Nguyễn Hữu Nhân.
“Nhân dưới 18 tuổi nên được cho về nhà để người nhà vận động nhưng khi về nhà ai dè vận động đi ngược lại; đến ngày 2-5 thì lại thay đổi, không thừa nhận. Vụ án này lãnh đạo tỉnh rất quan tâm, chỉ đạo thường xuyên, chúng tôi kiểm sát rất chặt chẽ, không xảy ra ép cung, nhục hình nào. Tôi nói thật, nếu bị cáo Nhân mà thừa nhận tốt như Dinh và Khang thì Nhân không bao giờ bị bắt tạm giam. Trong quá trình điều tra cũng như lấy cung, bị cáo Hải, Khang, Dinh không có ý kiến gì nên chúng tôi khẳng định việc truy tố là đúng pháp luật” – đại diện viện kiểm sát lý giải.
Không những vậy, đại diện Viện kiểm sát nhân dân huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long đã có phát biểu cho rằng luật sư làm lộ thông tin vụ án.
“Báo cho luật sư biết, vụ án này chưa được xét xử mà luật sư cung cấp nội dung cho báo chí là đã làm lộ bí mật, lộ thông tin vụ án. Chúng tôi đã báo với an ninh mạng, báo cáo lãnh đạo tỉnh và đồng chí phó giám đốc Công an tỉnh đang chỉ đạo các cơ quan triển khai làm rõ để xử lý” – Đại diện Viện kiểm sát phát biểu tại tòa.
… Quả tình đúng như cảm thán để đời của bà luật sư Ngô Bá Thành, tức Phạm Thị Thanh Vân (1931 – 2004): “Ở Việt Nam ta đã có cả một rừng luật nhưng khi xét xử lại dùng luật rừng!”.
Bên lề vụ án.
Theo một kết quả khảo sát của Viện Nghiên cứu và phát triển giáo dục Việt Nam cho thấy tỷ lệ học sinh nói dối cha mẹ ở bậc tiểu học là 22%, trung học cơ sở là 50%, trung học phổ thông là 64%. Vị thành niên Việt Nam có xu hướng phạm tội ngày một tăng là do các em bị ảnh hưởng bởi lối giáo dục không đúng đắn từ một xã hội có dấu hiệu xuống cấp về mặt đạo đức. Nói về điều này, giáo sư Hoàng Tụy (1927 – 2019) đã từng cảnh báo thẳng thắn rằng: “Sự giả dối hiện nay đang có nguy cơ trở thành “nỗi nhục” trong khi truyền thống dân tộc Việt Nam không phải là dân tộc giả dối”.