T.Thành
(VNTB) – Sau sự cố Vĩnh Tân 2, địa phương có được quyền tham gia ý kiến và thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường của bãi chứa xỉ trung tâm nhiệt điện Vĩnh Tân, hay vẫn chỉ là chuyện của các ông “Tập”, ông “Tổng”?
Xe chở xỉ than gây ô nhiễm tại nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 2.
Vào những ngày này năm trước, quốc lộ 1A đoạn qua huyện Tuy Phong – tỉnh Bình Thuận bị tê liệt vì người dân xã Vĩnh Tân tràn xuống đường, chặn xe, để phản đối Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 2 gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.
Các ngành chức năng tỉnh Bình Thuận phải rất vất vả vãn hồi trật tự, vận động người dân về nhà, giải tỏa tắc nghẽn trên quốc lộ 1A. Đích thân Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải (nay là Bí thư TP. Hà Nội) phải chỉ đạo khắc phục ngay ô nhiễm của nhiệt điện Vĩnh Tân 2.
Sự cố Vĩnh Tân 2 là tiếng chuông cảnh báo những hệ lụy môi trường từ phát triển nhiệt điện than. Rộng hơn nữa là cái giá đắt của tăng trưởng kinh tế mà không quan tâm đúng mức đến bảo vệ môi trường.
Có thể thấy rằng sau đúng 1 năm sự cố Vĩnh Tân, nỗi lo toan về ô nhiễm môi trường do nhiệt điện than gây ra vẫn còn nguyên xi. Bởi vì các biện pháp ngăn bụi xỉ phát tán vào khu dân cư như tưới nước, lu lèn, phủ bạt chỉ là tình thế, chứ chưa có giải pháp căn cơ nào. Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 2 mỗi ngày thải ra môi trường khoảng 3.000 tấn xỉ than, vài ba năm nữa khi cả 4 nhà máy tại Vĩnh Tân đi vào hoạt động sẽ thải ra môi trường mỗi ngày khoảng 13.000 tấn xỉ than, chắc rằng không thể tưới nước, lu lèn, phủ bạt nổi. Phó Chủ tịch huyện Tuy Phong Lê Trung Trực lo lắng: Bãi than của Vĩnh Tân 2 đã đầy rồi, mai mốt còn 3 nhà máy nữa thì lượng than sẽ nhiều đến chừng nào, chúng tôi rất không yên tâm.
Mới đây, UBND tỉnh Bình Thuận đã có công văn gửi Bộ Công Thương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) yêu cầu lập báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) cho toàn bộ bãi xỉ than của trung tâm nhiệt điện Vĩnh Tân rộng gần 200 ha tại xã Vĩnh Tân (Tuy Phong). Vì hiện nay mới có bãi xỉ của nhiệt điện Vĩnh Tân 2 có ĐTM, còn toàn bộ bãi xỉ của các nhà máy Vĩnh Tân 1, 3, 4 sắp ra đời chưa có ĐTM. Lo lắng của Bình Thuận là có cơ sở, vì ngay cả nhà máy Vĩnh Tân 2 có ĐTM được Bộ Tài nguyên – Môi trường phê duyệt hẳn hoi mà còn gây sự cố, huống chi là…
Năm ngoái, đã có hàng chục nhà đầu tư đến nhiệt điện Vĩnh Tân 2 tìm hiểu, lấy mẫu thử nghiệm và đặt vấn đề mua xỉ than về làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng. UBND tỉnh không có quyền bán (dù rất muốn), bán hay không là quyền của EVN. Trong công văn nói trên, tỉnh Bình Thuận cũng đề nghị EVN khẩn trương tìm phương án tiêu thụ xỉ than, để giảm áp lực môi trường cho địa phương và mang lại lợi ích kinh tế cho nhà máy. Còn nhớ ngày 16/4 năm ngoái, trong công văn khẩn chỉ đạo khắc phục ô nhiễm của nhiệt điện Vĩnh Tân 2, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã yêu cầu EVN khẩn trương có phương án tiêu thụ xỉ than, nhưng đến nay vẫn phủ bạt để đấy.
Tháng Tư, nắng như đổ lửa, gió lồng lộng thổi trên vùng đất cát Tuy Phong nổi tiếng nhiều nắng, nhiều gió. Bên cạnh nỗi lo hạn hán, người dân Vĩnh Tân lại nơm nớp lo tái diễn cảnh bão xỉ phủ mù mịt nhà cửa, cây cối. Lãnh đạo tỉnh Bình Thuận cũng lo lắng, trăn trở không kém, khi EVN chưa có giải pháp căn cơ nào để bảo vệ môi trường. Thêm vài nhà máy nhiệt điện nữa sắp đưa vào chạy thử, mà báo cáo đánh giá tác động môi trường vẫn chưa có, không lo sao được.
Người dân xóm 7, thôn Vĩnh Phúc (xã Vĩnh Tân, huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận) đã từng phản ứng do khói bụi thải ra từ Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 2.
Một điều dư luận băn khoăn, sau sự cố Vĩnh Tân 2, địa phương có được quyền tham gia ý kiến và thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường của bãi chứa xỉ trung tâm nhiệt điện Vĩnh Tân, hay vẫn chỉ là chuyện của các ông “Tập”, ông “Tổng”?