Mới mồng 2 tết nguyên đán 2016, đã xuất hiện thông tin về hàng chục thành viên của xã hội dân sự đi tiên phong tự ứng cử vào Quốc hội Việt Nam, kỳ bầu cử tháng 5/2016.
Tính đến 20h ngày 9/2/2016 (2 Tết Bính Thân), đã có những cá nhân tự do sau tuyên bố ra ứng cử đại biểu Quốc hội 2016 như Tiến sĩ Nguyễn Quang A, Ông Nguyễn Tường Thụy, Bà Nguyễn Thúy Hạnh, Bà Đặng Bích Phượng, Ông Hoàng Cường, Ông Nguyễn Đình Hà, Ông Phạm Văn Thành.
Những người đang suy nghĩ và có thể sớm tuyên bố tự ứng cử như Ông Nguyễn Hữu Vinh, Luật sư Lê Văn Luân, Nhà báo Phạm Đoan Trang.
Nếu Quốc hội Việt Nam đã ngày càng chứng tỏ là một tổ chức ngược chiều với quyền lợi của đại đa số cử tri bầu nên nó, Xã hội dân sự Việt Nam – dù mới chỉ trứng nước – vẫn cần thắp lên một que diêm cho tinh thần của dân, do dân và vì dân theo nguyên nghĩa của cụm từ này.
Trong suốt 70 năm qua ở Việt Nam, quyền tự ứng cử của công dân vẫn chỉ là một vật trang trí bị rẻ rúng. Lúc cần thì mang ra bài trí cho “dân chủ cơ sở”, nhưng thực chất là bóp nghẹt ngay tức khắc những ai muốn tự mình cất lên tiếng nói lương tâm.
Một minh chứng rất rõ cho tình trạng bóp nghẹt đó là hình thức ứng cử thông qua tổ chức, cơ quan, đơn vị giới thiệu luôn áp đảo so với việc ứng cử của bất kỳ cá nhân nào. Cứ gần mỗi kỳ bầu cử, các cấp từ quận huyện, tỉnh thành đến trung ương đều ra sức “vận động” và cả đe dọa những người tự ứng cử, kể cả đảng viên, để rút tên.
Những kỳ bầu cử quốc hội trước đây, chỉ có rất ít ứng cử viên độc lập tham dự. Kết quả ba cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội gần đây đã cho ra những con số quá thấp về tự ứng cử. Quốc hội khóa XI cả nước có 67 người tự ứng cử, kết quả chỉ có 2 người trúng cử. Quốc Hội khóa XII cả nước có 238 người tự ứng cử, chỉ duy nhất 1 người trúng cử. Còn đến Khóa XIII, dù không khí phản biện đã dâng cao trong dân chúng, công tác vận động của đảng vẫn “thành công” đến mức số người tự ứng cử chỉ còn có 15, trúng cử chỉ 4 người.
Với rất nhiều lý do, trong đó tận dụng các tiểu xảo về thủ tục ứng cử, cơ quan tổ chức bầu cử đã cố gắng loại ứng cử viên độc lập “từ vòng gửi xe”. Thậm chí một số ứng cử viên độc lập như Cù Huy Hà Vũ, Lê Quốc Quân, Lê Thăng Long… sau khi tự ứng cử đã tiến thẳng vào nhà tù.
Tuy vậy, đó là dĩ vãng. Còn hiện tại, bầu không khí sôi trào phản ứng xã hội cùng dư luận phản tỉnh của người dân cho thấy nếu một cuộc bầu cử tự do được chấp thuận, các ứng cử viên độc lập và trên hết là người có tinh thần yêu nước sẽ có thể chiến thắng.
Lê Dung / SBTN