Hôm thứ sáu, đại sứ Hoa Kỳ tại Washington cho biết, tổng bí thư đảng CSVN sẽ sang thăm Hoa Kỳ năm nay, trong một chuyến đi mang tính bước ngoặt, nhấn mạnh việc tăng cường nhanh chóng mối quan hệ giữa hai cựu thù vẫn còn bị bất đồng, mâu thuẫn vì các vấn đề nhân quyền.
Nguyễn Phú Trọng sẽ là Tổng bí thư đảng đầu tiên đến thăm Hoa Kỳ, cùng bộ trưởng công an Việt Nam, người giám sát một lực lượng công an từng bị rộng rãi lên án vì những vi phạm nhân quyền và đàn áp giới chỉ trích chính phủ.
Chuyến đi của họ sẽ diễn ra giữa những tiến bộ gần đây trong quan hệ giữa hai nước vốn đã từng chiến đấu trong một cuộc chiến tranh đẫm máu bốn thập kỷ trước và hiện đang đánh dấu 20 năm kể từ khi bình thường hóa quan hệ.
“Các chuyến viếng thăm cao cấp thường xuyên sẽ giúp hai bên hiểu biết và gần gũi nhau hơn”, Ted Osius, đại sứ Mỹ tại Việt Nam cho biết trong một bài phát biểu tại một trường đại học Hà Nội.
“Và sự hiểu biết lẫn nhau này sẽ chuyển hoá lời nói thành hành động.”
Sự tham dự của Mỹ với Việt Nam đã gia tăng vào giữa năm ngoái với một loạt các chuyến thăm cao cấp tới Việt Nam trong cùng thời gian Hà Nội xảy ra các tranh chấp lãnh hải với người láng giềng cộng sản Trung Quốc, vốn cùng chia sẻ những quan hệ quan trọng nhưng bất đồng.
Hoa Kỳ đã đổ vào Việt Nam các viện trợ về y tế, giáo dục, giải toả các bãi mìn, học bổng và năng lượng hạt nhân. Gần đây hơn, các hoạt động liên quan đến lực lượng vũ trang của hai nước đã gia tăng.
Hợp tác quốc phòng trước đây bị giới hạn bởi lệnh cấm vận vũ khí sát thương, mà Washington đã bắt đầu nới lỏng trong tháng mười, cho phép thực hiện các diễn tập về nhân đạo giữa hai quân đội vào cuối năm ngoái.
Các nhà phân tích nói rằng lợi ích của Việt Nam nằm trong việc đa dạng hóa các mối quan hệ của mình vượt ra ngoài Trung Quốc, trong khi Hoa Kỳ muốn ve vãn đồng minh mới ở Hà Nội như là một phần trong các chuyển dịch nhằm tăng cường ảnh hưởng ở châu Á của mình để đối trọng với sự trỗi dậy của Bắc Kinh.
Osius nói cũng dễ hiểu cho việc Việt Nam tìm đến “đối tác lịch sử” của họ, nhưng Hoa Kỳ có vai trò của mình.
“Việt Nam nên có nhiều bạn bè, đặc biệt là trong một khu vực phức tạp và năng động như thế này. Nhưng Hoa Kỳ có nhiều thứ để chào mời … để tăng cường an ninh cho Việt Nam trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn.”
Tuy nhiên, thành tích nhân quyền của Việt Nam đã là một trở ngại khi Hoa Kỳ nằm trong số các quyền lực phương Tây chỉ trích những vụ bắt giữ, bỏ tù, sách nhiễu các blogger chính trị, những người biểu tình và các nhà hoạt động, mặc dù một số đã được trả tự do nhưng số khác vẫn còn bị giam và việc bắt giữ vẫn tiếp tục.
“Mối quan hệ của chúng tôi chỉ có thể đạt được tiềm năng tối đa khi có thể chứng minh được sự tiến bộ về nhân quyền,” Osius nói thêm.
Nguồn: Vietnam party chief to make U.S. trip, still at odds over human rights. – Reuters