Diễm My
(VNTB) – Chính quyền Trump hôm chiều thứ Sáu 3/10 đã cho mở một cuộc điều tra các hoạt động thương mại của Việt Nam, một bước có thể dẫn đến thuế quan đối với các sản phẩm của nước này và có khả năng mở ra một mặt trận mới trong cuộc chiến thương mại toàn cầu của chính quyền Trump.
Việt Nam đã nằm trong danh sách theo dõi của các quốc thao túng tiền tệ của Washington vì thặng dư thương mại với Hoa Kỳ, thặng dư tài khoản vãng lai lớn và ngân hàng trung ương Việt Nam đang tích cực mua ngoại tệ.
Theo the New York Times, Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ cho biết họ sẽ bắt đầu xem xét hai vấn đề: liệu Việt Nam có định giá thấp đồng tiền khiến sản phẩm của Việt Nam rẻ một cách bất công ở nước ngoài hay không, và việc nhập khẩu và sử dụng gỗ khai thác và buôn bán trái pháp. Gỗ xẻ là nguyên liệu đầu vào để sản xuất đồ nội thất hiện đang phát triển mạnh của Việt Nam
Ông Robert E. Lighthizer, đại diện thương mại Hoa Kỳ, cho biết: “Tổng thống Trump cam kết chống lại các hành vi thương mại không công bằng gây tổn hại cho công nhân, doanh nghiệp, nông dân và chủ trang trại của Hoa Kỳ. Chúng tôi sẽ xem xét cẩn thận kết quả của cuộc điều tra và xác định những hành động nào, nếu có, có thể phù hợp để thực hiện.”
Phía Mỹ cũng sẽ tiến hành một cuộc điều tra riêng về việc đốn và mua bán gỗ. Ông Robert E. Lighthizer cũng tuyên tố việc ” sử dụng gỗ khai thác trái phép cho các sản phẩm đồ gỗ xuất sang thị trường Mỹ sẽ làm hại môi trường và không công bằng đối với công nhân và doanh nghiệp Mỹ.
Hồi tháng 8, Bộ Tài chính đã xác định rằng Việt Nam đã có những hành động khiến đồng tiền Việt Nam bị sụt giá vào năm 2019. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã giảm tỷ giá hối đoái bằng cách mua 22 tỷ đô la dự trữ ngoại hối.
Những hành động như vậy có thể làm cho tiền tệ của một quốc gia yếu đi và do đó làm cho hàng hóa của họ đó rẻ hơn trên thị trường quốc tế. Bộ Ngân khố cho rằng Việt Nam chủ ý hạ thấp giá trị tiền đồng so với đô la Mỹ vào khoảng hơn 4,7%.
Thống đốc Ngân hàng Trung ương Việt Nam Lê Minh Hưng hôm thứ Sáu cho biết Việt Nam ” hiện không và sẽ không có ý định sử dụng các chính sách tiền tệ nói chung và tỷ giá hối đoái nói riêng để tạo lợi thế cạnh tranh không lành mạnh trong thương mại quốc tế. Chúng tôi sẽ tiếp tục duy trì ổn định tỷ giá hối đoái và giữ lạm phát trong tầm kiểm soát.”
Hồi tháng 9, TS. Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế – Tài chính thuộc Bộ Tài chính đã đề nghị nên xem xét hoãn mua ngoại tệ trong thời gian tới để giảm rủi ro vào danh sách các quốc gia thao túng tiền tệ theo đánh giá của Bộ Tài chính Mỹ bởi các yếu tố thặng dư thương mại song phương với Mỹ và thặng dư cán cân vãng lai của Việt Nam đã ở ngưỡng cao và khó có thể điều chỉnh.
David Hutt, dự đoán trên Asia Times rằng chính quyền Trump sẽ nhẹ tay với Việt Nam trong trường hợp này một phần vì Việt Nam hiện là một đồng minh chính về địa chính trị của Hoà Kỳ trong khu vực khi Hoa Kỳ khi ủng hộ Hà Nội trước các yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông. Ngoài ra các đại công ty như Google, Apple và Nintendo đã di dời một phần chuỗi cung ứng của họ từ Trung Quốc sang Việt Nam để tránh cuộc chiến tranh thương mại Mỹ – Trung.
Đây sẽ là vấn đề nan giải cho Hà Nội. Một mặt phải tiếp tục đảm bảo phát triển kinh tế để đảm bảo tính chính danh cho đảng cầm quyền và mục tiêu kinh tế, ngoài ra phải “vừa hợp tác vừa đấu tranh” mà không làm mích lòng Trung Quốc lẫn Hoa Kỳ để bảo vệ chủ quyền ở Biển Đông.