(VNTB) – Khi không thể thắng được ở Ukraine, Putin cho đàn áp ở Nga
Khi ra lệnh xâm lược Ukraine, Putin mơ ước khôi phục lại đế chế Nga vinh quang. Hóa ra ông ta đã khôi phục nỗi kinh hoàng thời Stalin. Điều đó không chỉ bởi vì Putin xâm lược vô cớ tàn bạo nhất ở châu Âu kể từ năm 1939, mà còn bởi vì rốt cục Putin đang tự biến mình thành một tên độc tài ở Nga – một Stalin của thế kỷ 21, với những lời nói dối, sử dụng bạo lực và hoang tưởng ở mức chưa từng có.
Để hiểu Putin nói dối tới mức nào, hãy xem xét cuộc chiến được lên kế hoạch ra sao. Tổng thống Nga nghĩ rằng Ukraine sẽ nhanh chóng sụp đổ, vì vậy Putin đã không chuẩn bị cho người dân Nga về cuộc xâm lược hoặc chuẩn bị cho quân đội Nga về nhiệm vụ của họ. Putin đảm bảo với giới chóp bu rằng điều đó sẽ không xảy ra. Sau hai tuần khủng khiếp trên chiến trường, Putin vẫn phủ nhận rằng cuộc chiến đang được diên ra có thể trở thành cuộc chiến lớn nhất ở châu Âu kể từ năm 1945. Để duy trì sự dối trá này, Putin đã chặn lại gần như toàn bộ phương tiện truyền thông độc lập, đe dọa bỏ tù nhà báo đến 15 năm nếu họ không tường thuật lại những lời nói dối chính thức, và đã có hàng nghìn người biểu tình chống chiến tranh bị bắt giữ. Nhấn mạnh rằng “hoạt động” quân sự của Putin là nhằm phi phát xít hóa Ukraine, truyền hình nhà nước đang tái hiện nước Nga thời Stalin.
Để hiểu được sở thích bạo lực của Putin, hãy xem cuộc chiến đang diễn ra như thế nào. Không giành được chiến thắng chóng vánh, Nga đang cố gieo rắc sự sợ hãi bằng cách bỏ đói các thành phố Ukraine và ném bom bừa bãi. Vào ngày 9 tháng 3, Nga tấn công một bệnh viện phụ sản ở Mariupol. Nếu Putin phạm tội ác chiến tranh chống lại những người Slav anh em mà ông đã đề cao trong các bài viết của mình, thì Putin sẵn sàng tàn sát ngay tại quê nhà.
Và để đánh giá mức độ hoang tưởng của ông Putin, hãy tưởng tượng chiến tranh kết thúc như thế nào. Nga có hỏa lực mạnh hơn Ukraine. Họ vẫn đang tiếp tục chiếm ưu thế đặc biệt là ở phía nam. Quân đội Nga có thể vẫn chiếm được thủ đô Kyiv. Tuy vậy, ngay cả khi cuộc chiến kéo dài hàng tháng, khó có thể coi Putin là người chiến thắng.
Giả sử rằng Nga có thể dựng một chính phủ mới. Người Ukraine hiện đang đoàn kết chống lại kẻ xâm lược. Con rối của Putin không thể cai trị nếu không có lực lượng chiếm đóng, nhưng Nga không có tiền hoặc quân đội để đóng quân dù chỉ ở một nửa lãnh thổ Ukraine. Quân đội Mỹ cho biết để đối mặt với một cuộc nổi dậy được NATO hỗ trợ trong trường hợp này– lực lượng chiếm đóng cần từ 20 đến 25 binh sĩ trên 1.000 người dân; Nga có hơn bốn người một chút.
Nếu, như Điện Kremlin có thể đã bắt đầu phát tín hiệu, Putin sẽ không áp đặt một chính phủ bù nhìn vì không thể, thì Putin sẽ phải thỏa hiệp với Ukraine trong các cuộc đàm phán hòa bình. Tuy nhiên, ông ta sẽ khó có khả năng bảo đảm rằng những thỏa thuận như vậy sẽ được thực thi. Rốt cuộc, ông ta sẽ làm gì nếu Ukraine thời hậu chiến tiếp tục ngả sang phương Tây: xâm lược?
Sự thật đã dần lộ rõ, khi tấn công Ukraine, Putin đã phạm phải một sai lầm thảm khốc. Putin đã huỷ hoại danh tiếng của lực lượng vũ trang được cho là đáng gờm của Nga, lực lượng này đã tỏ ra không hiệu quả về mặt chiến thuật trước một đối thủ nhỏ hơn, được trang bị kém hơn nhưng có động cơ chống trả. Nga đã mất hàng núi thiết bị và hàng ngàn thương vong chỉ sau hai tuần, gần bằng con số thương vong của Mỹ ở Iraq kể từ khi khi Irag bị xâm lược vào năm 2003.
Putin đã khiến Nga phải hứng chịu các biện pháp trừng phạt tàn khốc. Ngân hàng trung ương không có quyền tiếp cận loại tiền tệ cần để hỗ trợ hệ thống ngân hàng và ổn định đồng rúp. Các thương hiệu ủng hộ tự do, trong đó có IKEA và Coca-Cola, đã đóng cửa. Một số hàng hóa được phân phối theo khẩu phần. Những công ty xuất khẩu phương Tây đang giữ lại các chi tiết quan trọng, dẫn đến việc một số nhà máy ở Nga dừng hoạt động. Các biện pháp trừng phạt về năng lượng có giới hạn hiện đang đe dọa làm giảm lượng ngoại hối mà Nga cần có để mua hàng hóa nhập khẩu.
Và, như Stalin đã làm, Putin đang tiêu diệt giai cấp tư sản, động cơ quan trọng của quá trình hiện đại hóa nước Nga. Thay vì bị đưa đến các trại tù lao động khổ sai, họ chạy trốn đến các thành phố như Istanbul, ở Thổ Nhĩ Kỳ, và Yerevan, ở Armenia. Những người chọn ở lại đang bị bóp nghẹt bởi những hạn chế về quyền tự do ngôn luận và tự do lập hội. Tình trang lạm phát cao và bất ổn kinh tế sẽ vùi dập giai cấp này. Chỉ trong hai tuần, họ đã mất quê hương.
Stalin cai trị một nền kinh tế đang phát triển. Cho dù giết nhiều người, Stalin đã có một hệ tư tưởng thực sự. Ngay cả khi đã gây phẫn nộ, Stalin đã củng cố đế chế Xô Viết. Sau khi bị phát xít Đức tấn công, Stalin đã được cứu sống nhờ sự hy sinh không tưởng của đất nước mình, Nga đã chiến đấu nhiều hơn tất cả những nước khác để giành chiến thắng.
Putin không có lợi thế nào trong số đó. Không chỉ thất bại trong việc giành chiến thắng trong một cuộc chiến tự chọn mà ông ta còn làm cho dân minh nghèo đi: chế độ Putin thiếu một cốt lõi ý thức hệ. Chẳng hạn như “chủ nghĩa Putinism” pha trộn giữa chủ nghĩa dân tộc và tôn giáo chính thống cho khán giả truyền hình. Nước Nga trải dài trên 11 múi giờ đã bắt đầu nói với nhau rằng đây là cuộc chiến của Moscow.
Khi thất bại của Putin trở nên rõ ràng, Nga sẽ bước vào thời điểm nguy hiểm nhất trong cuộc xung đột này. Các phe nhóm trong chính phủ sẽ quay ra đổ lỗi lẫn nhau. Putin sẽ không tin tưởng ai và có thể phải chiến đấu để giữ vững quyền lực vì sợ đảo chính. Putin cũng có thể cố gắng thay đổi cục diện chiến tranh bằng cách đe doạ kẻ thù Ukraine và đánh đuổi những nước phương Tây bằng vũ khí hóa học, hoặc thậm chí là tấn công hạt nhân.
Khi thế giới nhìn vào, chúng ta nên hạn chế nguy hiểm phía trước. Chúng ta phải vô hiệu hóa những lời nói dối của Putin bằng cách củng cố sự thật. Các công ty công nghệ phương Tây đã sai khi ngưng hoạt động ở Nga, bởi vì họ đang giao cho chính phủ Nga toàn quyền kiểm soát luồng thông tin. Những chính phủ chào đón người tị nạn Ukraine cũng nên chào đón người Nga tị nạn chính trị.
NATO có thể giúp kiềm chế bạo lực của Putin ít nhất là ở Ukraine bằng cách tiếp tục cung cấp vũ trang cho chính phủ của Volodymyr Zelensky và ủng hộ Zelensky nếu ông quyết định đã đến lúc bắt đầu các cuộc đàm phán nghiêm túc. NATO cũng có thể tăng áp lực với Putin bằng cách thúc đẩy nhanh hơn và sâu hơn các biện pháp trừng phạt năng lượng, mặc dù kinh tế thế giới sẽ phải gánh chịu.
Và phương Tây có thể cố gắng kiềm chế sự hoang tưởng của Putin. NATO nên tuyên bố rằng sẽ không bắn vào quân đội Nga nếu không bị tấn công trước. NATO không được cho Putin một lý do nào để lôi kéo nước Nga vào một cuộc chiến trên diện rộng hơn bằng việc tuyên bố và thực thi một khu vực cấm bay. Cho dù phương Tây muốn có một chính phủ mới ở Moscow đến mức nào, thì họ vẫn phải tuyên bố rằng họ sẽ không trực tiếp thiết kế chính phủ đó. Giải phóng là nhiệm vụ của người dân Nga.
Khi Nga thất bại, sự tương phản với tổng thống nước láng giềng thật rõ ràng. Putin bị cô lập và mất mặt; còn Zelensky là một người dũng cảm, Zelensky đã tập hợp người dân của mình và thế giới lại. Zelensky là đối thủ của Putin — và có lẽ là kỳ phùng địch thủ. Hãy nghĩ về tương lai của nước Nga một khi được thoát khỏi Stalin của thế kỷ 21.
Nguồn: The Economist