Cảnh Chân
(VNTB) – Từ một phong tục tốt đẹp, vui vẻ, cầu may mắn và thịnh vượng, nhưng lại kích động lòng tham, gây ra hậu quả nghiêm trọng.
Cúng cô hồn là một phong tục lâu đời của người Việt với mong muốn cúng chúng sinh là để giúp đỡ, bố thí cho những linh hồn vất vưởng, đói khát, lang thang. Từ đó có quan niệm rằng giật cô hồn là để giúp gia chủ lấy đi những điều xui xẻo. Điều không may sẽ bị giựt theo. Như vậy thì càng có nhiều người đến giựt thì sẽ càng có nhiều lộc, và đồ ăn giật được thì đều có thể ăn uống bình thường, không phải lo lắng điều gì.
Tuy nhiên theo thời gian, phong tục này dần bị biến tướng khi người ta cúng cô hồn bằng những món ăn mắc tiền như heo quay, thậm chí tiền thật. Một số gia đình còn đứng trên lần rải tiền xuống đường đề người dân tranh nhau giành giật phía dưới. Việc tranh giành này dẫn tới đánh nhau, gây thương tích như một số trường hợp gần đây. Cho nên hiện nay một số người dùng từ “cướp cô hồn” chứ không phải là “giật cô hồn” nữa.
Chia sẻ với phóng viên Việt Nam Thời Báo, một luật sư giấu tên cho biết rằng nếu xét theo pháp luật Việt Nam hiện tại, việc tổ chức rải tiền khiến nhiều người tụ tập, là vi phạm Điều 5 Nghị định 167/2013/NĐ-CP quy định về Vi phạm quy định về trật tự công cộng. Tụ tập nhiều người ở nơi công cộng gây mất trật tự công cộng có thể bị phạt hành chính từ 500.000 đến 1 triệu đồng. Còn nếu việc tụ tập dẫn đến đâm chém gây thương tích thì sẽ bị xử lý hình sự, phạt tù.
Trong hoàn cảnh người chủ nhà đang làm lễ mà chạy tới giật đồ cúng thì có thể truy tố về tội cướp tài sản. Trước đây từng có trường hợp chỉ vì giật hai ổ bánh mì ngọt mà phải chịu án tù vì công an truy tố tội cướp giật tài sản. Ở vụ án đó, hai thanh niên 18 tuổi vì quá đói bụng nhưng không có tiền nên đành tới tiệm tạp hoá giật một bịch chuối sấy, ổ bánh mì ngọt và 3 bịch me rồi tăng ga bỏ chạy. Dù người dân thấy vô lý khi phạt tù với số hàng trị giá chỉ 45.000 đồng, nhưng công an và toà an đều cho rằng điều này đã đủ yếu tố cấu thành tội cướp giật tài sản. Hậu quả là một người bị 10 tháng tù, và người còn lại chịu 8 tháng 20 ngày tù.
Hoặc trường hợp 4 học sinh trung học chỉ vì vui đùa mà giật cái nón trị giá 60.000 đồng của bạn học mà bị phạt tổng cộng hơn 7 năm tù. Khi giật mũ bạn, các em học sinh vẫn chưa đủ 18 tuổi, nhưng chính bộ trưởng bộ công an Tô Lâm lại cho rằng các em “hôm nay cướp cái này, ngày mai cướp cái khác”.
Mặc dù có dấu hiệu bị ép cung, và phán quyết của toà án là vô cùng bất công. Tuy nhiên có thể nói nếu áp dụng những vụ án này vào câu chuyện cướp cô hồn hiện nay thì sẽ có rất nhiều người phải vào tù. Đặc biệt là những người cướp cô hồn này đã trên 18 tuổi, có ý định cướp cô hồn từ trước, có chuẩn bị và một số trường hợp là có tổ chức hẳn hoi.
Ngoài cướp cô hồn mà người cùng bày ra trước nhà, một số video còn cho thấy hàng chục người đã phá cửa, trèo qua hàng rào của chủ nhà để “cướp cô hồn”. Điều này đã có thể cấu thành tội “xâm nhập gia cư bất hợp pháp” khi tự ý xâm phạm vào chỗ ở của người khác mà không được sự đồng ý của gia chủ. Người có hành vi xâm phạm vào chỗ ở người khác có thể bị phạt tù tới 5 năm.
Nếu tổng hợp tội cướp giật tài sản, xâm nhập gia cư bất hợp pháp và tụ tập gây rối trật tự thì những người tham gia cướp cô hồn có thể sẽ chịu hình phạt rất nặng. Hơn thế, biến tướng của việc cướp giật này có thể dẫn tới sự xuống cấp trầm trọng của đạo đức và văn hoá dân tộc. Từ một phong tục tốt đẹp, vui vẻ, cầu may mắn và thịnh vượng, nhưng lại kích động lòng tham, gây ra hậu quả nghiêm trọng.
Câu hỏi đặt ra là tại sao công an cộng sản xử nặng những vụ giật bánh mì, giật nón; mà lại làm ngơ những vụ “cướp cô hồn” này? Phải chăng họ muốn xây dựng một quốc gia tha hoá, trộm cướp để củng cố vai trò của họ? Có phải một xã hội càng nhiều tệ nạn, thì nhà cầm quyền càng có nhiều cớ để dùng vũ lực đàn áp tinh thần và thống trị người dân?