(VNTB) – Các nhà phân tích cho rằng nếu Tô Lâm không thể gặp Tổng thống Joe Biden sẽ là “một cơ hội bị bỏ lỡ”, làm suy yếu nỗ lực cân bằng quan hệ giữa các cường quốc của Tô Lâm.
Chuyến thăm Hoa Kỳ của Tô Lâm vào tuần tới được coi là cơ hội quan trọng để Hà Nội thể hiện sức mạnh ngoại giao của mình nhưng các nhà phân tích cho rằng sẽ là “một cơ hội bị bỏ lỡ” nếu Tô Lâm không thể gặp Tổng thống Joe Biden, làm suy yếu nỗ lực cân bằng quan hệ giữa các cường quốc của Tô Lâm.
Ông Tô Lâm, nhậm chức chủ tịch vào tháng 5 và nắm quyền lãnh đạo Đảng Cộng sản Việt Nam vào tháng 8, sẽ có chuyến thăm làm việc tại Hoa Kỳ và tham dự phiên họp thứ 79 của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc tại New York.
Theo Reuters, tại Mỹ, Tô Lâm sẽ gặp đại diện của một số tập đoàn Hoa Kỳ, như Google của Alphabet và chủ sở hữu Facebook Meta, vào ngày thứ Hai.
Cả Bộ Ngoại giao Việt Nam và trong tuyên bố riêng của chính phủ đều không cho biết liệu ông Tô Lâm có gặp Biden trong chuyến đi này hay không.
Zachary Abuza, một chuyên gia về các vấn đề Đông Nam Á và là giáo sư tại Học viện Chiến tranh Quốc gia ở Washington, cho biết mặc dù không nhất thiết hai nhà lãnh đạo phải gặp nhau, nhưng sẽ là “một cơ hội bị bỏ lỡ” đối với Hà Nội nếu không có cuộc gặp như vậy.
Trong khi hai nước nên kỷ niệm một năm ngày chính thức nâng cấp quan hệ đối tác, Hà Nội “cảnh giác không muốn can thiệp vào chính trường Hoa Kỳ trong mùa vận động chính trị rất căng thẳng này”, ông nói, ám chỉ đến cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ vào tháng 11.
Tháng 9 năm ngoái, hai nước đã nâng cấp mối quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện (CSP), một danh hiệu cấp cao nhằm tăng cường hợp tác song phương trong các lĩnh vực quốc phòng, thương mại và đầu tư, và y tế.
Carl Thayer, giáo sư danh dự tại Đại học New South Wales và là chuyên gia về Việt Nam, cho biết với Biden, chuyến thăm Thành phố New York của Tô Lâm là “cơ hội quá tốt” không nên bỏ qua việc gặp người đồng cấp Việt Nam.
Ông Thayer cho biết một cuộc gặp như vậy sẽ củng cố các cam kết mà Tổng Thống Biden và cố lãnh đạo Việt Nam Nguyễn Phú Trọng đã đưa ra vào năm ngoái và rằng quan hệ song phương sẽ tiếp tục bền chặt hơn.
“Do một tổng thống Hoa Kỳ mới sẽ nhậm chức vào tháng 1 năm 2025, có thể sẽ còn rất lâu nữa mới có cơ hội khác để các nhà lãnh đạo Việt Nam và Hoa Kỳ gặp nhau”.
Thayer nói thêm rằng “Một cuộc gặp giữa Biden và Tô Lâm sẽ là di sản lâu dài cho quan hệ Hoa Kỳ – Việt Nam”.
Alexander Vuving, một giáo sư gốc Hà Nội, làm việc cho Trung tâm Nghiên cứu An ninh Châu Á – Thái Bình Dương ở Hawaii, cho biết sẽ tốt hơn nếu “Tô Lâm có thể gặp gỡ những người có thể là một phần của chính quyền Harris giả định” trước khi nhiệm kỳ tổng thống của Biden kết thúc vào tháng 1 năm sau, ám chỉ đến ứng cử viên tổng thống của đảng Dân chủ Kamala Harris.
Ông lưu ý rằng với tư cách là cựu bộ trưởng công an, Tô Lâm đã tham gia định hình chính sách của Việt Nam đối với Hoa Kỳ và gặp gỡ nhiều nhà lập pháp Hoa Kỳ.
Vuving cho biết điều quan trọng đối với Tô Lâm là “xây dựng sức mạnh mềm” của mình trong nước và thể hiện “hình ảnh của một nhà lãnh đạo có năng lực” khi ở Hoa Kỳ. Ông nói thêm rằng chuyến thăm cũng quan trọng đối với Việt Nam để thể hiện sự cân bằng thận trọng trong mối quan hệ của mình với các cường quốc, đặc biệt là Trung Quốc, Hoa Kỳ và Nga.
Vuving cho biết “[Chuyến thăm] mang đến một cơ hội duy nhất để tạo ấn tượng lâu dài … về cách thức đối phó với siêu cường và điều hướng vùng biển khó khăn của quan hệ quốc tế, nói tóm lại, ông ấy thông thạo ngoại giao như thế nào với tư cách là nhà lãnh đạo cấp cao nhất của Việt Nam”.
Phản ánh chính sách ngoại giao cây tre của Việt Nam, nhấn mạnh vào khả năng thích ứng và linh hoạt, chuyến công du nước ngoài đầu tiên của Tô Lâm vào tháng trước sau khi nhậm chức Tổng Bí Thư là đến Trung Quốc ngay cả khi Hà Nội tìm cách củng cố quan hệ với Washington.
Trong chuyến thăm Việt Nam vào tháng 6 của Tổng thống Nga Vladimir Putin, Moscow và Hà Nội đã ký các thỏa thuận hợp tác sâu hơn về giáo dục, khoa học và công nghệ, năng lượng, biến đổi khí hậu và y tế.
Trong cuộc gặp của Tô Lâm với các giám đốc điều hành doanh nghiệp Hoa Kỳ, Abuza cho biết nhà lãnh đạo Việt Nam rất muốn thu hút đầu tư, đặc biệt là từ lĩnh vực công nghệ của Hoa Kỳ.
“Việt Nam có rất nhiều tham vọng đối với các lĩnh vực công nghệ, AI [trí tuệ nhân tạo] và chế tạo vi mạch silicon”, Abuza cho biết.
Đầu năm nay, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh tiềm năng phát triển các sáng kiến trong các ngành công nghệ cao của Việt Nam và đặt mục tiêu trở thành đối tác chính trong chuỗi giá trị bán dẫn và AI toàn cầu.
Tuy nhiên, Tô Lâm cho biết có những trở ngại về mặt cấu trúc mà ông phải giải quyết, bao gồm nâng cao năng lực của lực lượng lao động Việt Nam để trở nên thành thạo về công nghệ, giải quyết tình trạng thiếu điện, kiềm chế tham nhũng và đẩy nhanh các chính sách của chính phủ.
“Sự chênh lệch ngày càng tăng giữa đầu tư nước ngoài cam kết và đã cam kết, [Tô Lâm] có rất nhiều điều cần đảm bảo nếu Việt Nam muốn hiện thực hóa tiềm năng của mình”, Abuza cho biết.
Trong cuộc họp kinh doanh với các giám đốc điều hành doanh nghiệp, Tô Lâm có thể sẽ đảm bảo rằng Việt Nam cam kết thực hiện mục tiêu dài hạn là trở thành một quốc gia công nghiệp hiện đại với thu nhập cao vào năm 2045, Thayer cho biết.
Ông cho biết thêm rằng, Tô Lâm có thể sẽ có bài phát biểu về các vấn đề mà các nước đang phát triển ở Nam bán cầu quan tâm, từ biến đổi khí hậu đến các vấn đề sức khỏe cộng đồng khi tham dự và phát biểu tại Diễn đàn Tương lai của Liên Hiệp Quốc lần thứ 79.
____________________________
Nguồn: US visit by Vietnam’s To Lam to be showcase of great power balancing – if he meets Biden