Sai lầm mới nhất của Thủ tướng Phúc là Chính phủ Việt Nam đã ban hành một quyết định đền bù với định mức trả treo chỉ bằng 1-2 ngày ra biển của ngư dân. Và cũng chỉ đền bù 6 tháng…
Những ngư dân đã phải nhận phần gạo “hỗ trợ” mốc xanh của địa phương lập tức gầm lên: vậy sau 6 tháng ấy chúng tôi sẽ sống bằng gì?
Bây giờ thì đừng nói tới cơ chế “vận động, thuyết phục nhân dân” nữa. Giờ đây, những khối người khổng lồ của ngư dân và giáo dân các vùng Hà Tĩnh, Nghệ An, Quảng Bình kéo đi biểu tình và kéo đến tận nhà máy Formosa là quá đương nhiên, không còn gì phải bàn cãi.
Từ tháng Tư đến nay, có quá nhiều bằng chứng về thái độ giả dối của giới quan chức từ trung ương đến địa phương về “sẽ làm sạch biển và ổn định đời sống cho ngư dân”.
Sau 5 tháng kể từ ngày cá chết hàng loạt, nhiều bằng chứng phũ phàng liên tiếp hiện hình. Thậm chí gạo hỗ trợ cho ngư dân, chỉ có 15 kg/người/tháng, còn bị mốc xanh. Nếu Quảng Trị là địa phương duy nhất trong 4 tỉnh bắt đầu tiến hành “hỗ trợ” ngư dân, thì mức hỗ trợ chỉ có 3 triệu đồng/người là quá ít và chính quyền còn không thèm hỏi ý kiến của các nạn nhân bị thiệt hại từ vụ Formosa.
Quá nhiều khuất tất, quá nhiều nghi ngờ để có thể đúc rút quá nhiều sai lầm của một tân chính phủ và tân thủ tướng đã quay lưng với ngư dân miền Trung, bất chấp hai kỳ bầu bán và tuyên thệ liên tục vào tháng Ba và tháng Bảy.
Sau một thời gian đủ dài và không một quan chức nào – từ Võ Kim Cự xứ Hà Tĩnh đến Trần Hồng Hà xứ Tài nguyên môi trường… – “lũ chuột” đã bớt sợ sệt và lại quay về thói ăn bẩn cũ.
Thậm chí ngay cả những đồng tiền đền bù còm cõi – có thể chỉ là một phần nhỏ trong số 500 triệu USD – cũng bị Chính phủ trả treo thời gian đến mức tối đa. Vào tháng 6 năm nay, Thủ tướng Phúc hứa hẹn sẽ đến bù cho ngư dân trong tháng Bảy. Nhưng tháng Bảy đã biệt tăm. Hết tháng Bảy, giới quan chức bộ ngành lại hứa hẹn sẽ chuyển tiền cho ngư dân vào tháng Tám. Song đến tháng Tám vẫn chẳng có bất kỳ một báo cáo thống kê thiệt hại nào được lập từ chính quyền bốn tỉnh miền Trung, trong khi lại quá tập trung vào việc huy động các lực lượng từ cảnh sát cơ động đến quân đội để khống chế và đàn áp các cuộc biểu tình chính đáng của giáo dân, ngư dân.
Gần đây nhất, Thứ trưởng Vũ Văn Tám của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn lại lần thứ hai liên tiếp hứa hẹn “sẽ đền bù cho ngư dân vào tháng Chín”.
Vậy ai có thể tin vào hứa hẹn của Thủ tướng Phúc “sẽ đền bù hết 500 triệu USD cho ngư dân”? Hay một phần, và thông thường là một phần lớn trong số đó, sẽ được các bộ ngành, chính quyền địa phương rút lại để từ đó sẽ phát sinh vô số nhũng nhiễu và nạn tham nhũng trên đầu hàng trăm ngàn người dân sắp không còn gì để ăn?
Một khi những người dân dù gần cạn dự trữ trong gia đình, nhưng đã thẳng thừng quay lưng với định mức mang hàm ý bố thí của chính quyền, núi lửa lâu ngày trầm nén bắt đầu phun trào.
Lê Dung / SBTN