Có ba điều thật sự lo lắng.Trước khi nói ba điều, xin nói một chút quan sát. Cứ như tôi thấy thì đa số người dân vừa không cần biết, vừa quên ngay cái Hội Nghị ấy. Hỏi sinh viên, hỏi người xe ôm, người bán hàng rong, không ai để ý! Có người còn nói với tôi, ông quan tâm chuyện ấy làm gì. Làm gì, Làm gì, đó là câu hỏi “kinh điển” mà ông Lê nỉn, Lê nin bên Nga từng nói.
Điều thứ nhất. Hội Nghị TW làm việc rất “rô bô”. Họ lập trình làm ba việc: Bàn nhân sự ĐH XII. Bàn xây dựng chính quyền địa phương. Bàn xây cất sân bay Long Thành. Chấm hết. Sở dĩ nói phong cách rô bô là vì một đội ngũ là lãnh đạo quốc gia, mà đương họp thì bàn dân thiên hạ xôn xao bàn tán lên án việc Trung Quốc xây căn cứ không quân, hải quân trên mấy đảo cướp được của Việt Nam. Mặc kệ ai lo cứ lo, ai lên tiếng cứ lên tiếng, ai phản đối cứ phản đối. Riêng ban lãnh đạo Việt Nam thì im re. Không có lấy nửa lời! Tôi cho đây là thái độ vô trách nhiệm. Anh Trọng sau đó đi ra mắt cử tri, có người chất vấn, thì trả lời rất chi là “anh Trọng”, rằng cần có “phương pháp luận”, và cái phương pháp luận ấy là “Ta là láng giềng của Trung Quốc, nói nôm na là phải ăn đời ở kiếp với nhau, không thể bỏ nhau đi đâu được. vậy phải xử lý mối quan hệ thế nào cho tốt? (Tôi chỉ nói phương pháp luận), mong được các bác thông cảm.” (Trích theo báo Tuổi Trẻ ngày 10-5.) Các bác đại cử tri của Hà Nội thông cảm thế nào tôi không biết. Riêng tôi, tôi không thông cảm được. Càng không thông cảm được khi ban chấp hành trung ương, là ban lãnh đạo đất nước, mà giặc lấn chiếm biển đông, uy hiếp an ninh, hòa bình của dân tộc, mà không dám nửa lời lên tiếng. Ban Chấp hành TW nói sao đây với dân với nước?
Điều thứ hai. Anh Rứa theo lệnh Bộ Chính trị đã đi sắp xếp, bố trí đại thể cái cơ cấu ban lãnh đạo mới xong xuôi, mới họp TW để nêu tiêu chuẩn. Theo thông tục của đảng thì hầu hết các bí thư, bộ trưởng đương nhiệm, mặc nhiên là đã được cơ cấu. Họ có được cơ cấu theo cái chuẩn mà ban chấp hành sau đó mới đưa ra không. Tôi thấy cách làm việc rất trống xuôi, kèn ngược chẳng quy củ chút nào. Thành thử khó tin những tiêu chí ấy là có giá trị thực tế. Đại cử tri ở Hà nội cũng đã khéo léo nói lên điều đó. Cựu chiến binh Lê Hoa: “Tôi xin bày tỏ bài phát biểu của TBT ở hội nghi TƯ làm chúng tôi rất phấn khởi, nhưng băn khoăn của bà con là nói như vậy thì có thực hiện được không?”
Làm sao mà có thể thực hiện được! Bởi vì BCH Trung Ương chỉ đưa ra được công thức. Tất cả các chuẩn ấy chỉ là công thức. Chỉ riêng những chuẩn của BCH TƯ thì riêng tôi có thể quả quyết rằng hầu hết những ủy viên đang được cơ cấu đều đã phạm vào nhiều điều trong những tiêu chí ấy. Lấy ví dụ như được nhân dân tín nhiệm. Ai cũng biết muốn có được cái gọi là tín nhiệm của nhân dân thì phải qua tranh cử, có chương trình hành động, công việc và đời sống cá nhân phải công khai để dân giám sát. Chả ai làm được điều này từ xưa đên nay. Cứ như cụ Hồ nói “Đảng phải ở trong xã hội” nhưng chính cụ cũng không đặt mình trong xã hội! Cầm quyền mà không đặt mình dưới sự giám sát của dân và của xã hội, thì đó là cầm quyền chuyên chế, độc tài. Bởi nếu theo Các Mác thì “Dân chủ nghĩa là chính phủ được đặt dưới sự kiểm soát hoàn toàn của xã hội dân sự!”. Đảng ta và Nhà nước ta đâu có làm theo Mác!
Ví dụ như, kiên quyết gạt ra khỏi TƯ nhũng người bản lĩnh chính trị không vững vàng. Theo tôi, ngày nay nhân dân đòi hỏi bản lĩnh chính trị là những người dám nhìn thấy cái lỗi hệ thống đã làm cho dân tộc bị kìm hãm tromg vòng lạc hậu, ngày càng thua càng xa những nước trong khu vực mà trước đây VN ta đã ngang bằng hoặc hơn họ. Kiên định cái lỗi lầm không thể biện hộ được, dẫn dắt dân tộc đi vào con đường mà trăm năm nữa cũng không biết có tới được không. Cái lập trường kiên định đó là lỗi lầm và có tội với dân với nước. Kiên định cái lập trường theo đuôi lệ thuộc chính sách bành trướng, nước lớn, bá quyền, đế quốc của Trung Quốc, thì đó là lập trưởng phản bội Dân Nước.
Hầu như không có một ủy viên TƯ nào lên tiếng cho Dân thấy cái lập trường giữ độc lập, chủ quyền lãnh thổ, biển đảo trước những hà hiếp hống hách của Trung Quốc, không thấy họ nói năng gì về một chiến lược trong quan hệ với Trung Quốc. Về vấn đề này tôi được phép trích mấy câu nhận định của tương Đặng Quốc Bảo gần đây. Tôi thấy bài nói hay đã đề nghị cho công bố. Anh Bảo nói tớ chẳng công bố nhưng cậu thấy cần thì cứ dẫn ra trong bài viết của cậu. “Chúng ta đã bị rơi vào vòng tay của Trung Quốc một cách toàn diện, Trung Quốc đã tiến hành một chiến lược thâm nhập và tìm mọi cách nắm chúng ta một cách toàn diện. Nhất là quân đội… Các anh đọc những phát biểu của ông Bộ trưởng Quốc phòng (VN) thì sẽ thấy điều này rất rõ…
… Tôi thấy đây là vấn đề chiến lược rất lớn, nếu các nhà chiến lược của ta không thấy được vấn đề này thì là sự yếu kém và khuyết điểm. Đây là nguy cơ mà thoát khỏi…là không dễ dàng chút nào.
Đứng về hệ tư tưởng thì tôi có thể nói rằng nhiều cơ quan của chúng ta theo hệ tư tưởng của Trung quốc,không chỉ chịu ảnh hưởng, mà còn chịu ảnh hưởng rất nặng nề của hệ tư tưởng này…”
Riêng tính bảo thủ trì trệ… làm việc kém hiệu quả, như tiêu chí của Hội Nghị TW 11…thì quá rõ. Không phải chỉ có ban chấp hành hiện đương chức, mà cả những ban tiền nhiệm và cả toàn đảng nữa, đều làm việc kém hiệu quả. Nên lấy tiêu chí căn bản là 40 năm không xây dựng cho Đất Nước một hạ tầng kinh tế, một hạ tầng giao thông hoàn chỉnh và toàn diện, một hạ tầng văn hóa khoa học, giáo dục, một hạ tầng pháp lý văn minh hệ thống… Điều mà các nước chung quanh chỉ làm trong vòng 30 năm, còn chúng ta 40 năm đã qua cũng chưa hoàn chỉnh, vẫn ngỗn ngang trăm mối! Thế thì các ủy viên BCH mới của Khóa XII phải là những người như thế nào?.Tôi không thấy có chút gì lạc quan để có thể tin rằng sẽ có một BCH TƯ của ĐH XII có đủ sức, bản lĩnh và năng lực có thể vượt lên tính trì trệ, làm việc hiệu quả mà HN 11 đã nói tới, trong quan điểm, tư tưởng và phương thức lựa chọn như hiện nay. Liệu Ban lãnh đạo hiện nay dưới sự dẫn dắt của TBT Nguyễn Phú Trọng có đủ sức và thời gian để tổ chức một sự lựa chọn văn minh, khoa học? Mà đây không phải là việc riêng của đảng. Một Ban lãnh đạo theo Điều 4 HP phải được nhân dân tham gia lựa chọn. Đảng không thể cứ một mình hành động và áp đặt cho Dân Tộc một ban lãnh đạo may nhờ rủi chịu.
Nói về giá trị của công thức, khác với giá trị của nội dung bài toán, tôi xin liên hệ tới một công thức toán rất sơ đẳng. Ai cũng biết 2 cộng 2 hoặc nhân 2 thành 4. Nghĩa là gấp đôi. Nói về sự gấp đôi, ta phải nghĩ tới sự nhận định và đánh giá của LHQ gần đây, khi đưa ra thống kê. Hàn Quốc cứ 4,7năm là họ nhân đôi tổng sản phẩm quốc nội, Singapore, 6 năm,Thái, 8 năm, Indonesia, 10,3 năm, Malaysia, 10,9 năm, Phi, 19,7 năm. Còn Việt Nam là 23,2 năm! Như thế, cũng là nhân gấp đôi, nhưng nội dung bài toán khác nhau dẫn đến kết quả rất xa nhau.
Tôi đã đưa ra công thức. Cũng xin nêu nội dung bài toán lựa chon Ban Chấp Hành TW. Cái quy chế đã ban hành đề cao vai trò của các cấp ủy vô hình trung đã loại bỏ vai trò của Đại Hội. Đó là sự vi phạm nghiêm trọng quyền dân chủ của Đại Hội. Phải kịp thời sữa đổi, thay thế. Vừa đề cao vai trò của Đại Hội vừa phải có phương thức để xã hội dân sự có quyền tham gia lựa chon nhân sự của ban lãnh đạo mới của đảng đủ tư cách cũng là ban lãnh đao quốc gia .Có lần làm việc với anh Trọng trong một đề tài về xây dựng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ mới, tôi đã đưa ra quan niệm phải coi các ủy viên BCH TƯ là loại chính khách quan trọng, vì thế phải xây dựng tiêu chuẩn và phương thức bồi dưỡng, lựa chọn. Đảng muốn biến họ thành chính khách quốc gia thì tự mình phải có phương thức lựa chọn tốt, lại phải coi trọng vai trò của xã hội dân sự trong sự lựa chọn này.
Đó là mới nói sơ qua về chất lượng đội ngũ. Còn tư cách pháp quyền của BCH TƯ lại là vấn đề pháp lý to lớn và phức tạp khác.
Nếu đẩy lùi ĐH XII đến giữa năm 2016, sẽ có cả 12 tháng để chuẩn bị. Hãy để cho những người được đề cử, cả những người tự ứng cử (mà điều này có vẽ như trái với chủ nghĩa Mác Lê nin, nhưng lại rất Mác xít. Thế mới biết Mác Lê nin lại không phải là Mác xít thứ thiệt.), được tự mình đưa ra được chương trình hành động, có sự phán xét của các đảng viên thường (chớ coi thường họ), và đặt họ trong sự phán xét, bồi dưỡng của xã hội dân sự. Xã hội dân sự sẽ như là thứ nước để tôi cho sắt thành thép.
Đại Hội XII nếu không có một đường lối thật sự mới, một ban lãnh đạo mới có thể khắc phục những “hư hỏng, cũ kỹ”, khắc phục sự trì trệ, kém hiệu quả đã kéo dài hàng mấy thập kỷ, sẽ là sự thất vọng của dân tộc, sẽ đánh mất tính chính nghĩa và chính thống của một đảng chính trị xứng đáng với Đất Nước và Dân Tộc của mình.
Tôi gởi những lời tâm huyết đến tất cả những ai quan tâm lo lắng cho vận Nước. Xin đừng làm tôi thất vọng, như một lời thơ của Nguyễn Duy: “Ai? Không ai!”./.
Theo Nguyễn Khắc Mai (Viet-studies)