Vũ Quốc Ngữ dịch (VNTB/Sydney) – Australia cần yêu cầu Việt Nam có những cải thiện thực sự về nhân quyền trong cuộc đối thoại song phương về nhân quyền vào tháng 8 năm 2017 tại Canberra trong bối cảnh tình hình nhân quyền ở Việt Nam ngày càng trở nên tồi tệ, tổ chức Theo dõi Nhân quyền (Human Rights Watch- HRW) cho biết hôm nay. HRW đã đưa ra đề xuất bao gồm các lĩnh vực chính cần cải tiến, như tù nhân chính trị và tù nhân, chấm dứt quấy rối và bạo lực chống lại các nhà hoạt động và người bất đồng chính kiến, và tôn trọng quyền tự do ngôn luận và tôn giáo.
 |
| Bà Vũ Minh Khánh giữ tấm hình của chồng (ông Nguyễn Văn Đài) trong một buổi cầu nguyện tại nhà thờ Thái Hà ở Hà Nội, ngày 27 tháng 12 năm 2015. © 2015 Reuters / Kham |
“Việt Nam đang nỗ lực hết sức để đàn áp những lời chỉ trích trực tuyến vào năm 2017”, Elaine Pearson, giám đốc bộ phận HRW ở Australia nói. “Australia và các nước khác cần phải có một cách tiếp cận thống nhất trong việc buộc Chính phủ Việt Nam phải chịu trách nhiệm, và điều này có nghĩa là cần phải lên tiếng nhiều về chiến dịch đàn áp ngày càng tồi tệ hơn nhằm vào giới blogger và các nhà hoạt động xã hội.”
Chính phủ Việt Nam có một hồ sơ dài hạn về việc hạn chế quyền tự do ngôn luận, tụ họp ôn hòa và lập hội đối với các nhóm chỉ trích chính phủ. Những người dũng cảm lên tiếng thường phải đối mặt với nhiều hình thức sách nhiễu của cảnh sát, bao gồm hăm dọa các thành viên trong gia đình, cấm xuất cảnh và hạn chế đi lại trong nước, hành hung tàn bạo và phạt tiền.
Nhà chức trách Việt Nam cũng bắt giữ độc đoán và biệt giam nhiều nhà hoạt động, không cho họ tiếp xúc với luật sư và người thân trong thời gian dài. Các tòa án áp đặt án tù nặng nề cho các cáo buộc mơ hồ nằm trong phần an ninh quốc gia của Bộ luật Hình sự, những điều khoản hình sự hóa các bài phát biểu phê phán chính phủ. Cảnh sát thường xuyên tra tấn nghi can để lấy lời khai và đôi khi sử dụng bạo lực quá mức trong nhiều cuộc biểu tình công cộng.
Việt Nam đàn áp các blogger và các nhà hoạt động xã hội khi họ có các bình luận quan trọng trên các phương tiện truyền thông xã hội, buộc tội nhiều người với tội danh “tiến hành tuyên truyền chống nhà nước” theo Điều 88 của Bộ luật Hình sự. Hơn 100 nhà hoạt động đang bị tù vì thực hiện quyền tự do cơ bản của họ về biểu đạt, lập hội, biểu tình và tôn giáo.
Nhiều blogger Việt Nam và nhiều nhà hoạt động nhân quyền bị đánh đập, đe doạ và sách nhiễu mà những kẻ thực hiện không bị trừng phạt.
Vào tháng 6, HRW đã đưa ra một báo cáo ghi nhận 36 vụ tấn công gần đây đối với nhiều nhà hoạt động nhân quyền, bao gồm đánh đập họ bởi những kẻ mặc thường phục hành động theo lệnh của chính quyền hoặc với sự cho phép của chính quyền. Cảnh sát thường không hành động khi nhận được khiếu nại về những vụ hành hung như vậy. Trong một số trường hợp, cuộc tấn công xảy ra trước sự chứng kiến của cảnh sát mặc đồng phục mà cảnh sát không can thiệp, ngay cả khi những vụ đánh đập diễn ra tại đồn cảnh sát.
Gần đây nhất, Trần Thị Nga, còn được gọi là Thúy Nga, đã bị kết án 9 năm tù theo Điều 88 trong một phiên tòa kéo dài một ngày với lý do cô chia sẻ các bài báo và video trực tuyến nêu bật các vụ vi phạm nhân quyền có liên quan đến khủng hoảng môi trường và tham nhũng chính trị. Các bài báo trong các phương tiện truyền thông nhà nước cho biết bà bị kết tội “phỉ báng chính quyền” và “truyền bá ý tưởng phản động.” Một tháng trước, blogger Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, còn được gọi là Mẹ Nấm, bị kết án 10 năm tù, cũng theo Điều 88.
Các nhà hoạt động nhân quyền và các blogger không phải là những người duy nhất chịu giam cầm theo luật hình sự của Việt Nam. Từ ngày 1/1/2018, Bộ luật Hình sự sửa đổi có hiệu lực sẽ buộc các luật sư bào chữa phải chịu trách nhiệm hình sự về việc không tố cáo khách hàng của họ với các cơ quan chức năng về một số tội phạm, bao gồm tội phạm “an ninh quốc gia” như được định nghĩa trong Điều 88. HRW phản đối vì một luật như vậy sẽ tước bỏ quyền bào chữa.
Chính phủ đã trả tự do trước thời hạn nhưng buộc họ phải sống lưu vong ở nước ngoài. Ngày 28/7/2017, một nhà hoạt động tôn giáo, mục sư Nguyễn Công Chinh đã được tự do và bị buộc phải sang Hoa Kỳ. Ông bị kết án 11 năm tù với cáo buộc “phá hoại chính sách đoàn kết dân tộc” theo Điều 87 của Bộ luật Hình sự. Vợ ông bị quấy rối và đánh đập sau khi gặp đại sứ Hoa Kỳ – đại diện cho tự do tôn giáo quốc tế David Saperstein vào tháng 3 năm 2016.
Tuy nhiên, hai ngày sau khi mục sư Nguyễn Công Chính được tự do, vào ngày 30/7/2017, cảnh sát đã bắt giữ bốn nhà hoạt động nhân quyền nổi tiếng và cựu tù chính trị – Nguyễn Bắc Truyền, Nguyễn Trung Tôn, Phạm Văn Trội và Trương Minh Đức – với cáo buộc “có âm mưu lật đổ chính quyền nhân dân,” theo Điều 79 của Bộ luật Hình sự.
Cảnh sát cũng thông báo rằng luật sư nổi tiếng Nguyễn Văn Đài và đồng nghiệp Lê Thu Hà sẽ bị buộc tội theo Điều 79 thay vì cáo buộc “tuyên truyền chống nhà nước” theo Điều 88 và liên kết vụ việc của họ với các vụ bắt giữ gần đây. Việt Nam đã bắt giữ hai nhà hoạt động này trong tháng 12 năm 2015 và giam giữ họ kể từ đó. Ít nhất 14 nhà hoạt động nhân quyền khác đã bị bắt giữ với cáo buộc vi phạm an ninh quốc gia, những điều khoản được xác định một cách mơ hồ, từ tháng 11 năm 2016, đang chờ điều tra.
“Các blogger Việt Nam và các nhà hoạt động xã hội phải đối mặt với quấy rối hàng ngày, hăm dọa, bạo lực, và giam cầm,” Pearson nói. “Australia cần gây sức ép để buộc Việt Nam dừng các hoạt động này.”