VNTB – Bạn đọc viết: Đảng đang dân chủ rất hình thức
Ngô Duy
(VNTB) – Dân chủ hình thức là gì mà dám chỉ trích là Đảng đang dân chủ rất hình thức?
Dân chủ hình thức là động thái chính trị mà nhìn bên ngoài thì thấy dân chủ, nhưng thực chất là không có dân chủ. Hay nói cách khác là làm ra vẻ dân chủ mà không có dân chủ. Nó thường tồn tại trong sinh hoạt của các cơ quan Nhà nước, trong các tổ chức chính trị, xã hội hoặc những nơi mà các mâu thuẫn, xung đột về lợi ích không có điều kiện bộc lộ rõ ràng như trong các tổ chức kinh tế.
Như chúng ta đã biết, quyền dân chủ thường được thực hiện tập trung nhất thông qua các cuộc bầu cử, hoặc đơn giản hơn như việc lấy ý kiến của quần chúng về một vấn đề nào đó, và thực hiện nó theo sự biểu quyết của đa số.
Nhưng cũng với cách ấy, cần thẳng thắn nhìn nhận là ở vài thời gian nào đó, Đảng lợi dụng sự thiếu hiểu biết của quần chúng để sử dụng phổ biến thủ đoạn ấy như một giải pháp, nhằm xoa dịu nỗi khát khao dân chủ của nhân dân.
Người dân cảm thấy hài lòng vì mình được làm chủ, được tham gia ý kiến, quyết định những việc quan trọng theo quy định của pháp luật, nhưng thực chất vẫn duy trì quyền quyết định, tính chuyên quyền, độc đoán của người lãnh đạo.
Những người hiểu biết thì vẫn cảm nhận được trò “ảo thuật” ấy, nhưng không thể bắt bẻ vì về mặt hình thức trông có vẻ hoàn hảo.
Dân chủ hình thức không khó nhận diện. Dân chủ hình thức có nhiều cấp độ và thường biểu hiện thông qua một trong những cách thức chủ yếu sau đây:
- Lấy ý kiến quần chúng những việc mà họ không có đầy đủ thông tin, khiến họ không thể đưa ra quyết định theo sự lựa chọn của riêng mình. Trong trường hợp này, họ chỉ có thể nhắm mắt lựa chọn hoặc lựa chọn theo xu hướng của thông tin đại chúng. Đây là biểu hiện phổ biến nhất của dân chủ hình thức.
- Lấy ý kiến biểu quyết của quần chúng đối với những nội dung không quan trọng, nhưng phớt lờ đi hoặc khéo léo giành quyền quyết định những việc quan trọng cho thiểu số hoặc cho cá nhân.
- Tổ chức lấy ý kiến quần chúng rộng rãi, nhưng việc tập hợp và báo cáo tổng hợp ý kiến không đầy đủ, không trung thực hoặc loại bỏ những ý kiến quan trọng nhưng trái với định kiến của lãnh đạo hoặc của cơ quan soạn thảo.
- Lợi dụng tâm lý nể nang, ngại đụng chạm đang tồn tại khá phổ biến trong cán bộ và nhân dân nhằm đạt được kết quả biểu quyết gần như biết trước bằng cách tổ chức những hình thức biểu quyết hoặc bầu cử không bảo đảm quyền lựa chọn của người tham gia như:
+ Bầu cử bằng giơ tay hoặc những cách thức khác mà người đứng ra tổ chức bầu cử có thể kiểm soát chính kiến của người tham gia. Ví dụ như kiểm soát thông qua cách thức ghi hoặc đánh dấu phiếu bầu.
+ Bầu cử phổ thông nhưng lại tìm cách hạn chế người ứng cử, khiến người tham gia bầu cử không có nhiều sự lựa chọn cần thiết.
Dân chủ hình thức thực chất là ngăn chặn sự tham gia có tính quyết định của quần chúng vào những vấn đề hệ trọng của nhà nước, của tổ chức và của cộng đồng xã hội.
Dân chủ hình thức triệt tiêu tính tích cực và mọi sáng kiến của nhân dân, nó làm cho xã hội dễ dàng đạt được trạng thái ổn định chính trị (hơn tình trạng độc đoán) nhưng cũng đồng thời kềm hãm sự phát triển.
Dân chủ hình thức giống như thuốc giả, nó không chữa được bệnh mà còn làm mất tín nhiệm vào thuốc thật. Dân chủ hình thức không thể giải quyết được bất cứ mục tiêu, yêu cầu nào đặt ra, nhưng lại xuyên tạc, làm mất ý nghĩa, vô hiệu hóa dân chủ, phá hoại mọi niềm tin vào dân chủ thật sự.
Xét trên khía cạnh đó, dân chủ hình thức có hại hơn mất dân chủ. Mất dân chủ thì còn dễ tìm ra được vấn đề, chỉ ra được địa chỉ cần đấu tranh khắc phục. Còn đối với dân chủ hình thức thì phức tạp hơn nhiều.
Nếu nước ta thực sự là một nước dân chủ, thì cơ quan nhà nước về lập pháp cần xóa hết những lổ hổng pháp lý về quyền dân chủ của nhân dân, bảo đảm cho nhân dân tham gia đầy đủ và thực chất vào các vấn đề quan trọng của nhà nước và của cộng đồng xã hội; đặc biệt là kể cả luôn những vấn đề gọi là nội bộ của Đảng cầm quyền.